Nadeslala Zosia Braun
Berakhot: Błogosławieństwa
Berakhah (błogosławieństwo) jest specjalnym rodzajem modlitwy bardzo w Judaizmie rozpowszechnionym. Berakhot są odmawiane zarówno jako część nabożeństw odbywających się w Synagodze jako warunek wstępny szerokiego wachlarza codziennych powinności. Berakhot łatwo rozpoznać: wszystkie rozpoczynają się od słowa barukh (błogosławiony lub pochwalony).
Słowa barukh i berakhah pochodzą od tego samego rdzenia hebrajskiego: Bet-Resh-Kaf, oznaczającego kolano a odnoszącego się do okazywania szacunku przez uginanie kolan i ukłon. Zobacz animację z prawej.Istnieje w Liturgii Żydowskiej kilka miejsc, w których wykonuje się ten gest, w większości przypadków wtedy gdy odmawiane jest berakhah.
Zgodnie z żydowską tradycją, powinno się odmawiać sto berakhot każdego dnia! Nie jest to tak trudne jakby się mogło wydawać. Trzykrotne odmówienie w ciągu dnia Shemoneh Esrei (jak robią wszyscy praktykujący Żydzi) zawiera w sobie 57 berakhot, a przecież są dziesiątki codziennych powinności wymagających berakhot.
Kto kogo błogosławi?
Dla wielu anglojęzycznych osób istota berakhot wydaje się bardzo myląca. Według nich błogosławieństwo oznacza po prostu tyle, że osoba, która je wypowiada, obdarowuje osobę do której mówi korzyścią wypływającą z błogosławieństwa. Na przykład w obrządku katolickim, osoba, która ma się wyspowiadać zaczyna od prośby aby ją ksiądz pobłogosławił. A jednak w berakhah, osoba wypowiadająca błogosławieństwo zwraca się do B-ga. W jaki sposób stworzenie może sprawić, że Stworzyciel odniesie korzyść?
Zamieszanie to wynika w dużej mierze z trudności w tłumaczeniu. Hebrajskie słowo barukh nie jest czasownikiem opisującym, co my robimy dla B-ga, ale przymiotnikiem opisującym B-ga jako źródło wszelkiego błogosławieństwa. Kiedy odmawiamy berakhah, nie błogosławimy więc B-ga, a raczej wyrażamy zachwyt nad tym jak to B-g jest błogosławiony.
Treść Berakhah
Występują trzy podstawowe typy berakhot: te odmawiane przed oddawaniem się przyjemności materialnej (birkhot ha-naah), te które odmawia się przed wykonaniem mitzvah (nakazu, przykazania birkhot ha-mitzvot), te odmawiane przy specjalnych okazjach, w określonym czasie (birkhot hodaah).
Berakhot odmawiane przed oddawaniem się jakiejkolwiek przyjemności materialnej, takiej jak jedzenie, picie, czy zakładanie nowego ubrania, uznają B-ga za Stworzyciela rzeczy, której będziemy używać. Berakhah nad chlebem chwali B-ga jako tego, który wydał chleb na świat z ziemi. Berakhah na okoliczność zakładania nowych ubrań chwali B-ga jako tego, który odziewa nagich. Odmawiając te berakhot, uznajemy B-ga za Stworzyciela wszechrzeczy oraz to, że nie mamy prawa użyć jakiejkolwiek rzeczy nie poprosiwszy Go uprzednio o pozwolenie. Berakhah w pierwszym rzędzie proszą o pozwolenie użycia jakiejś rzeczy.
Berakhot odmawiane przed wypełnieniem mitzvah (nakazu, przykazania), takiej jak umycie rąk czy zapalenie świec, chwalą B-ga jako tego, który poświęcił nas swymi nakazami, nakazał nam … robić wszystko cokolwiek mamy robić. Odmówienie takiego błogosławieństwa stanowi zasadniczy element dokonania mitzvah. W tradycji żydowskiej osoba, która wykonuje mitzvah z poczucia obowiązku jest bardziej zasłużona, godna pochwały niż ta, która wykonuje ją, ponieważ ma na to właśnie ochotę. Odmawianie berakhah skupia naszą uwagę na fakt, iż wykonujemy powinność religijną z poczucia obowiązku. Warto tu wspomnieć, że odmawiamy takie berakhot zarówno nad nakazami biblijnymi jak rabinicznymi. W drugim przypadku, berakhah można rozumieć jako Ten, który uświęcił nas swymi nakazami i nakazał nam być posłusznymi rabinom, który nakazał nam, by… robić cokolwiek mamy robić. Zobacz Halakhah: Prawo Żydowskie aby znaleźć wyjaśnienie rozróżnienia między nakazem biblijnym a rabinicznym.
Berakhot odmawiane przy specjalnych okazjach: kiedy np. widzimy tęczę, króla, czy słyszymy dobre lub złe wiadomości, uznają B-ga jako ostateczne źródło całego dobra i zła we wszechświecie. Ważne jest, aby zauważyć tu, że takie berakhot odmawia się zarówno nad dobrymi rzeczami, jak również rzeczami, które wydają nam się złe. Kiedy widzimy lub słyszymy coś złego, chwalimy B-ga jako prawdziwego Sędziego, podkreślając fakt, że rzeczy, które wydają się być złe tak na prawdę dzieją się dla jakiejś przyczyny, która ostatecznie jest sprawiedliwa nawet jeżeli w naszym ograniczonym rozumieniu nie zawsze rozpoznajemy powód.
Forma Berakhah
Wiele z berakhot, które odmawiane są do dzisiaj, zostało ułożonych przez Ezrę i Mężów Wielkiego Zgromadzenia 2500 lat temu i ich forma pozostała niezmieniona. We wszystkich berakhot używa się sformułowania:
Baruch ata Hashem, Elokheynu, melech ha-olam: Błogosławione niech będzie dzieło Twoje P-nie, nasz B-że, Królu Wszechświata, czasami nazywa się to shem umalkut (imię i najwyższa władza), co jest pochwałą B-ga jako króla.
Użycie zaimka thou (z angielskiej wersji tłumaczenia modlitwy przyp. tłum.), (przypadek zależny od thee ty forma starodawna, poetycka zaimka ty) jest warte wyjaśnienia. We współczesnym języku angielskim zaimek thou używany jest w zwrotach formalnych i pełnych szacunku. Tak naprawdę jednak, thou (jak hebrajskie atah) było formą nieoficjalną, był to zaimek w drugiej osobie liczby pojedynczej używany w stosunku do krewnych i przyjaciół. Słowo to podkreśla nasz osobisty i bliski kontakt z B-giem.
Zaraz po tym sformułowaniu, berakhah niespodziewanie zmienia formę zaimka drugiej osoby liczby pojedynczej na trzecią. Na przykład w birkhot ha mitzvot, pierwsze dwie frazy to błogosławione niech będzie dzieło Twoje P-nie nasz, królu Wszechświata, który uświęca nas swymi nakazami, nakazuje nam…. To gramatyczne faux pas jest zamierzone. Użycie zaimka w trzeciej osobie liczby pojedynczej kiedy do kogoś się zwracamy jest sposobem na okazanie niezwykłego szacunku i poważania. Ta zmiana perspektywy jest niewątpliwie dosyć drastycznym sposobem na wyrażenie faktu, że B-g jest jednocześnie blisko nas i wysoko nad nami, że jest z nami osobiście związany, a jednak transcendentny. Ten paradoks stanowi istotę żydowskiego związku Żyda z B-giem.
Birkhat Ha Mazon: Modlitwa po posiłkach
Jednej z najważniejszych modlitw w Judaizmie, jednej z niewielu, których odmawianie nakazuje nam Biblia, nigdy nie odmawia się w synagodze. Ta modlitwa to birkhat ha-mazon, podziękowanie po posiłku.
W Deuteronomy 8:10, nakazuje się nam aby po spożyciu posiłku i najedzeniu się odmówić błogosławieństwo dla naszego B-ga i P-na. Nakaz ten wypełnia się odmawiając birkhat ha-mazon (błogosławienie pożywienia) po każdym posiłku. Odmawianie birkhat ha-mazon zwykle nazywa się bentsching, od słowa, które w języku Jidysz oznacza błogosławić. Mimo, iż słowo bentsch mogłoby odnosić się do odmawiania dowolnej berakhah, prawie zawsze używa się go w odniesieniu do odmawiania birkhat ha-mazon.
Modlitwy dziękczynne po posiłku odmawia się w załączeniu do różnych berakhot nad pożywieniem, odmawianymi przed posiłkami.
Birkhat ha-mazon składa się właściwie z czterech błogosławieństw, z których trzy zostały ułożone w czasie Ezry i Wielkiego Zgromadzenia a czwarta została dodana po zniszczeniu Świątyni.
Błogosławieństwa te to:
1. Birkat Hazan (błogosławieństwo nad dostarczeniem jedzenia), podziękowanie B-gu za dostarczanie światu pożywienia.
2. Birkat Ha-Arez (błogosławieństwo ziemi), które ma dziękować B-gu za wywiedzenie nas z Egiptu i za zawarcie z nami przymierza i ofiarowanie nam w dziedzictwo ziemi Izraela.
3. Birkat Yerushalayim (błogosławieństwo dla Jeruzalem) to modlitwa o odbudowanie Jerozolimy i nadejście Mesjasza.
4. Birkat Ha-Tov vHa-Maytiv (błogosławieństwo dla bycia dobrym i czynienia dobra) dodane zostało po zburzeniu Świątyni, mimo że już wcześniej istniało. Podkreśla ono dobro B-skiego stworzenia (dzieła, że B-g jest dobry i dobro czyni).
Błogosławieństwa te to:
1. Birkat Hazan (błogosławieństwo nad dostarczeniem jedzenia), podziękowanie B-gu za dostarczanie światu pożywienia.
2. Birkat Ha-Arez (błogosławieństwo ziemi), które ma dziękować B-gu za wywiedzenie nas z Egiptu i za zawarcie z nami przymierza i ofiarowanie nam w dziedzictwo ziemi Izraela.
3. Birkat Yerushalayim (błogosławieństwo dla Jeruzalem) to modlitwa o odbudowanie Jerozolimy i nadejście Mesjasza.
4. Birkat Ha-Tov vHa-Maytiv (błogosławieństwo dla bycia dobrym i czynienia dobra) dodane zostało po zburzeniu Świątyni, mimo że już wcześniej istniało. Podkreśla ono dobro B-skiego stworzenia (dzieła, że B-g jest dobry i dobro czyni).
Do tych czterech błogosławieństw w pełnym birkhat ha-mazon dodaje się kilka psalmów i dodatkowych błogosławieństw na różne specjalne okazje (święta, goście itd.).
Kategorie: Uncategorized
