Nadeslala Maryna Bern Szturo Ower

Oto tekst przemowienia, ktore napisal w 1948 roku na uroczystosc odsloniecia Pomnika Bohaterow Getta w Warszawie. Naszczescie powstrzymano go z wygloszeniem tej mowy, zastapil ja inna:

Julian Tuwim
W piątą rocznicę powstania w getcie warszawskim.

„Nie żachnij się, przyjacielu, i nie myśl, że bluźnię albo, że w słowach moich jest jakiś ukryty paradoks lub że powstały z tragicznej przekory.
Mówię w pełni świadomości i z pełna odpowiedzialnością za swoje słowa.
Posłuchaj!
Nigdy nie czułem się swobodniejszy od jakiejkolwiek wspólnoty narodowej niż dziś, kiedy stoję przed pomnikiem ofiar warszawskiego getta czyli nad ogromnym grobem narodu, który mnie wydał. Nie przyszedłem tu jako Żyd czy Polak, ani jako Europejczyk. Odstąpiły ode mnie w drodze do tego miejsca – narody i wiary. Odpadły więzy plemienne. Zjawiłem się tutaj obdarty z wszelkiej chwały, jaką dać może przynależność plemienna, wychowanie, wiedza, talent żydowski.
Jestem r o d z a j l u d z k i. Stoję tu opromieniony najwyższym swoim człowieczym dostojeństwem. Poczucie, że jestem k a ż d y i w s z y s c y. mówi syn ziemi w glorii swego wyróżnienia spośród zwierząt, roślin , kamieni.
Dano mnie – człowiekowi najwyższy skarb, jakim się szczycę: sumienie czyli świadomość granicy podziału między dobrem a złem. Dano mi instynkt moralny. To najpiękniejszy dar, jakim uszczęśliwiła mnie pełna tajemnic natura.
Mogła mnie uczynić dębem albo chwastem, lwem czy robakiem, skałą wyniosłą czy przydrożnym kamieniem, ale uczyniła ze mnie człowieka tj. dała mi duszę czyli wagę, na której bezustannie ważę własne i cudze postępki.”