2 odpowiedzi »

1. Romku, bardzo to ciekawe. Moj Ojciec chodzil z Anielewiczem do tej samej szkoly, przynajmniej w ostanim roku przed sama matura w 1938 (meskie gimnazjum, „Loar”). Podobno Anielewicz, ktory byl w szkole sredniej dzialaczem Haszomer-Hacair, przyszedl na mature w krotkich „harcerskich: spodenkach i w zwiazu z tym kazali mu zdawac mature z opoznieniem. Jest po nim nazwany Kibuc Mordechaj w Izraelu. Moj Ojciec odwiedzil ten kibuc w czasie swojej pierwszej podrozy do Izraela i zeby uczcic pamiec Anielewicza, a moj syn, Marcel, przybral hebrajskie imie, Mordechaj

   Loading...

2. Patrząc na Marka Edelmana w świetle jego wspomnień i książki Anki Grupińskiej „Po kole” nie określiłbym go jako osobę narcystyczną. Wręcz przeciwnie, jak kogoś, kto gasił w zarodku wszelkie próby windowania go na piedestał. Później, wiele razy się tłumaczył z tego niefortunnego wspomnienia o rybich skrzelach malowanych na czerwono przez Anielewicza. I tu chciałbym zwrócić uwagę Autora na jeden oczywisty fakt. Są tylko dwa wyjścia. Albo Edelman mówił prawdę i późniejszy bezsprzeczny bohater robił takie mało ładne rzeczy, albo nie. Nie ma innej opcji. Czy Edelman w tym wypadku skłamał, zmyślił to ? Osobiście uważam, że nie. Czy powinien był o tym mówić ? Wydaje mi się, że chyba nie. Sądzę, że jedyną jego intencją nie było szkalowanie pamięci kolegi, a tylko „odbrązowienie” go. Pokazanie, że był prostym chłopakiem z Warszawy, któremu nie było lekko nawet w „dobrych” przedokupacyjnych czasach. Nic więcej. Tak samo jawi mi się, uwaga o jego wyborze Anielewicza na przywódcę. Nikt nie może powiedzieć, że Edelman był człowiekiem słabego charakteru. Upór i zawziętość w dążeniu do celu to cechy, które wyłażą na wierzch nawet przy pobieżnej lekturze jego wspomnień, czy książek o nim. Nie sądzę, żeby był zainteresowany funkcją przywódcy ŻOB. Sam pisze, że ciążyła mu odpowiedzialność za ludzi, którzy w naturalny sposób oglądali się na niego. Gdyby mu naprawdę zależało na przywodzeniu – pewnie dopiąłby swego. Spróbujmy choć na chwilę zrozumieć tych ludzi. Oni szykowali się na śmierć w walce, a nie na dowodzenie, zaszczyty, dystynkcje i funkcje. Myśleli w perspektywie dni, a nie lat. Przetrwania do następnego dnia i zabicia choć jednego Niemca, a nie „kariery”. Nie chciałbym, żeby to co teraz napiszę było odczytywane jako uwłaczanie pamięci Anielewicza, ale w świetle twardych faktów, okazał się raczej słabym dowódcą, dopuszczając do przedwczesnego i w tym momencie niepotrzebnego zbiorowego samobójstwa obrońców bunkra na Miłej. Jak wiemy, było jeszcze jedno, nieodkryte przez Niemców, szóste wyjście z bunkra i kilka osób, które nie posłuchały wezwania Arie Wilnera – przeżyło. Oczywiście to samobójstwo było godną śmiercią, ostatnim, tragicznym czynem wolnych ludzi więc chyba nie trzeba „gdybać”, że mogli jeszcze chwilę pożyć i paru wrogów zabić…. Nie, zdecydowanie nie powinniśmy naszej miary, wyskalowanej w maleńkich jednostkach ludzkiej próżności, przykładać do tych przeciętnych ludzi z płonącego getta, którzy w momencie próby okazali się autentycznymi bohaterami. A propos „zawłaszczania” pamięci wydarzeń. Szkoda, że tak mało pamiętamy tych polskich Żydów, albo jak mawiał mój ś.p. Wuj – Polaków wyznania mojżeszowego, którzy zadali hitlerowcom prawdopodobnie znacznie większe straty niż ŻOB – mam na myśli oczywiście „Żydowski Związek Wojskowy”, z którego niestety nikt nie ocalał by być strażnikiem pamięci ich bohaterskich czynów. Ciekaw jestem, czy dziś w Izraelu maturzysta zapytany, kto wywiesił polską i żydowską flagę w czasie powstawnia w Getcie odpowie : „ŻOB”, czy też zgodnie z prawdą „Żydowski Związek Wojskowy” ? To są oczywiście drobiazgi,te nasze rozważania – czytelników, słuchaczy, a nie uczestników bądź świadków. Wydaje mi się, że najważniejsze dla nas zadanie to po prostu o Nich pamiętać….

   Loading...

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.