Uncategorized

Ciekawostka historyczna – Mala Zimetbaum

Nadeslal Artur Chmielewski

artur Chmielewski

17 IX, 1942 rok

Przywieziono dziesiąty transport RSHA z Belgii z obozu Malines liczący 1048 Żydów. W transporcie było 383 mężczyzn i 151 chłopców oraz 401 kobiet i 113 dziewcząt. Po selekcji na rampie wyładowczej Auschwitz skierowano do obozu jako więźniów 230 mężczyzn, oznaczając ich numerami 64005-64234 oraz 101 kobiet, oznaczając je numerami 19821-19921. Numerem 19880 oznaczono Malę Zimetbaum (ur. 26 I 1918 r. w Brzesku). Pozostałe 717 osób zabito w komorach gazowych.

Mala Zimetbaum – ur. w Brzesku w dniu 20 stycznia 1918 roku (wg aktu urodzenia nr 2/1918). Akt nadania imienia nosi datę 26 stycznia 1918r. Była najmłodszym dzieckiem z pięciu dzieci sprzedawcy (kupca) Pinkas Zimetbaum falsze Hartman (ur. 16.06.1881 r.) i jego żony Chaja Feigla z rodu Schmeltzer (ur. w 1881 r.). Ślub zawarli w brzesku w dniu 5 lipca 1905 r.

W marcu 1928 roku, mając 10 lat wyemigrowała z rodziną do Antwerpi w Belgii. Tutaj wstapiła w szeregi Hanoar Hatzioni – odpowiednik polskiego harcerstwa, zrzeszajacą młodzież w wieku od 7 do 25 lat. Pracowała jako krawcowa dla firmy Maison Lilian (duża firma mody w Antwerpi) a następnie jako wielojęzyczna (mowiła płynnie po polsku, niemiecku, francusku, flamandzku i angielsku) sekretarka w małym biznesie diamentowym.

Od początku wojny działała w belgijskim ruchu oporu.

Została aresztowana 22 lipca 1942 r. i trzy tygodnie później (15 sierpnia) wywieziona do Auschwitz. W obozie w Birkenau pracowała jako 'lauferin’ – goniec obozowy.

W dniu 24 czerwca 1944 uciekła wraz z Edwardem Galińskim, ale oboje zostali złapani miesiąc później (24 lipca) i odtransportowani z powrotem do Auschwitz-Birkenau. Tam zostali zamordowani w dniu 15 września 1944 r. On został powieszony, ona podcieła sobie żyły (w trakcie czytania wyroku) – zostala pobita, i przewieziona do krematorium.

Chociaż nie postawiono jej żadnego pomnika, nie upamiętniono ją na znaczku ani też nie nazwano żadnej ulicy jej imieniem, nie została zapomniana. Istnieją spisane wspomnienia jej krewnych i współwięźniów z obozu. W archiwach można znaleść parę zdjęć, jakieś oficjalne dokumenty i pięć notatek napisanych przez nią w obozie. Ponadto odnośniki do jej krótkiego życia znaleść można w ponad 100 publikacjach.

Między innymi śmierć Mali opisał także Wiesław Kielar w „Anus Mundi: 1500 dni w Aschwitz/Birkenau”. W roku 1989 Jacek Bławut i Michał Żarnecki z TV polskiej nakręcili 45 min. film dokumentalny pt. „Tšdliche Romanze. Eine Liebe im KZ” (Śmiertelny Romans. Miłość w obozie koncentracyjnym) a w roku 1995 ukazała się jej biografia – Sichelschmidt, L. (1995). Mala – ein Leben und eine Liebe in Auschwitz [Mala – a life and a love in Auschwitz]. Bremen, D: Donat Verlag.

Historia obozowej miłości Mali i Edka była także inspiracją dla Nikos Karvelas z Grecji do napisania w 2002 roku musicalu „Mala” z Anna Vissi (Grecka gwiazda pop) w roli głównej.

Mala Zimetbaum

KALENDARIUM KL AUSCHWITZ - BIRKENAU </p>
<p>17 IX, 1942 rok</p>
<p>Przywieziono dziesiąty transport RSHA z Belgii z obozu Malines liczący 1048 Żydów. W transporcie było 383 mężczyzn i 151 chłopców oraz 401 kobiet i 113 dziewcząt. Po selekcji na rampie wyładowczej Auschwitz skierowano do obozu jako więźniów 230 mężczyzn, oznaczając ich numerami 64005-64234 oraz 101 kobiet, oznaczając je numerami 19821-19921. Numerem 19880 oznaczono Malę Zimetbaum (ur. 26 I 1918 r. w Brzesku). Pozostałe 717 osób zabito w komorach gazowych.</p>
<p>Mala Zimetbaum - ur. w Brzesku w dniu 20 stycznia 1918 roku (wg aktu urodzenia nr 2/1918). Akt nadania imienia nosi datę 26 stycznia 1918r. Była najmłodszym dzieckiem z pięciu dzieci sprzedawcy (kupca) Pinkas Zimetbaum falsze Hartman (ur. 16.06.1881 r.) i jego żony Chaja Feigla z rodu Schmeltzer (ur. w 1881 r.). Ślub zawarli w brzesku w dniu 5 lipca 1905 r.</p>
<p>W marcu 1928 roku, mając 10 lat wyemigrowała z rodziną do Antwerpi w Belgii. Tutaj wstapiła w szeregi Hanoar Hatzioni - odpowiednik polskiego harcerstwa, zrzeszajacą młodzież w wieku od 7 do 25 lat. Pracowała jako krawcowa dla firmy Maison Lilian (duża firma mody w Antwerpi) a następnie jako wielojęzyczna (mowiła płynnie po polsku, niemiecku, francusku, flamandzku i angielsku) sekretarka w małym biznesie diamentowym.</p>
<p>Od początku wojny działała w belgijskim ruchu oporu.</p>
<p>Została aresztowana 22 lipca 1942 r. i trzy tygodnie później (15 sierpnia) wywieziona do Auschwitz. W obozie w Birkenau pracowała jako 'lauferin' - goniec obozowy.</p>
<p>W dniu 24 czerwca 1944 uciekła wraz z Edwardem Galińskim, ale oboje zostali złapani miesiąc później (24 lipca) i odtransportowani z powrotem do Auschwitz-Birkenau. Tam zostali zamordowani w dniu 15 września 1944 r. On został powieszony, ona podcieła sobie żyły (w trakcie czytania wyroku) - zostala pobita, i przewieziona do krematorium.</p>
<p>Chociaż nie postawiono jej żadnego pomnika, nie upamiętniono ją na znaczku ani też nie nazwano żadnej ulicy jej imieniem, nie została zapomniana. Istnieją spisane wspomnienia jej krewnych i współwięźniów z obozu. W archiwach można znaleść parę zdjęć, jakieś oficjalne dokumenty i pięć notatek napisanych przez nią w obozie. Ponadto odnośniki do jej krótkiego życia znaleść można w ponad 100 publikacjach.</p>
<p>Między innymi śmierć Mali opisał także Wiesław Kielar w "Anus Mundi: 1500 dni w Aschwitz/Birkenau". W roku 1989 Jacek Bławut i Michał Żarnecki z TV polskiej nakręcili 45 min. film dokumentalny pt. "Tšdliche Romanze. Eine Liebe im KZ" (Śmiertelny Romans. Miłość w obozie koncentracyjnym) a w roku 1995 ukazała się jej biografia - Sichelschmidt, L. (1995). Mala - ein Leben und eine Liebe in Auschwitz [Mala - a life and a love in Auschwitz]. Bremen, D: Donat Verlag.</p>
<p>Historia obozowej miłości Mali i Edka była także inspiracją dla Nikos Karvelas z Grecji do napisania w 2002 roku musicalu "Mala" z Anna Vissi (Grecka gwiazda pop) w roli głównej.</p>
<p>Mala Zimetbaum

Kategorie: Uncategorized

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.