Na terenie zoo podczas okupacji schronienie znalazła blisko setka Żydów. Część z nich mieszkała między innymi właśnie w willi przedwojennego dyrektora ogrodu Jana Żabińskiego. Jak Żydzi trafili do zoo?

Żabiński w latach okupacji pracował na fermie. Udało mu się zdobyć przepustkę do getta – wykorzystywał ją, by pomagać znajomym Żydom. Udało mu się osobiście wyprowadzić z getta i umieścić w różnych pomieszczeniach zoo kilkanaście osób. Wśród tych, którzy przetrwali dzięki Żabińskim, była rzeźbiarka Magdalena Gross i jej mąż, prawnik Maurycy Fraenkel, pisarka Rachela Auerbach, mistrz bokserski Samuel Kenigswein z żoną i dwójką dzieci, Leonia i Irena Tenenbaum, żona i córka zmarłego w getcie entomologa Szymona Tenenbauma.

Przez ostatnie lata dom byłego wieloletniego dyrektora ogrodu zoologicznego był remontowany. W tym czasie odkryto tam kanał pomiędzy piwnicami budynku a bażanciarnią, którym ukrywający się w willi mogli się z niej wydostać w razie niebezpieczeństwa. Zwiedzający będą mogli zobaczyć kanał a także zachowaną w piwnicy pracownię mistrzyni rzeźby animalistycznej Magdaleny Gross, która ukrywała się tu podczas wojny.

Jan Żabiński (1897-1974) przyrodnik i popularyzator wiedzy o zwierzętach, prawdziwy pasjonat, już w latach 30. ubiegłego wieku uważał, że najważniejszym zadaniem ogrodów zoologicznych jest zachowanie zagrożonych wymarciem gatunków. Przed wojną warszawskie zoo uchodziło za jedno z lepiej zorganizowanych w Europie.

Tu przyszedł na świat 12. słoń urodzony w niewoli – słoniczka nazwana Tuzinką, po raz pierwszy udało się rozmnożyć w niewoli likaony i konie Przewalskiego, tutaj też powstały plany odtworzenia polskiej populacji żubrów.

W opiece nad zwierzętami Żabińskiemu pomagała żona – Antonina, która opiekowała się zwierzętami-maluchami. Wiele razy udało jej się odchować młode osierocone czy odrzucone przez matkę. Swych podopiecznych trzymała najczęściej w domu – razem z synkiem Żabińskich, Rysiem, wychowywała się m.in. mała hiena, dwie oswojone rysiczki, borsuk i wiele innych zwierzaków. Na prawach domownika była też szympansica Lusia.

W 1965 roku Jan i Antonina odznaczeni zostali medalem Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. W 2013 roku zapowiedziano powstanie hollywoodzkiego filmu o małżeństwie polskich bohaterów. Jego reżyserii ma podjąć się Niki Caro, a Antoninę Żabińską ma zagrać, znana z nagrodzonego Oscarami filmu „Wróg numer jeden”, Jessica Chastain.

http://metrowarszawa.gazeta.pl/metrowarszawa/1,141637,17723921.html