Rzeczpospolita: Za kilka dni Donald Tusk jedzie do Izraela. Także w kwietniu do Polski przylatuje prezydent Szimon Peres. Czy taki ruch w dyplomacji na najwyższym szczeblu zapowiada, że w stosunkach polsko-izraelskich dojdzie do przełomu?

Dwie ważne wizyty w ciągu dziesięciu dni to rzeczywiście nie jest zwyczajna sprawa. Gdy byłem przewodniczącym Knesetu, gościłem w Izraelu profesora Władysława Bartoszewskiego i powiedziałem mu wtedy, że stosunki polsko-izraelskie powinny być bardzo dobre albo żadne. Wydaje się, że w ostatnich latach są one bardzo dobre. Mamy za sobą 800 lat dobrego sąsiedztwa, wspólnych bohaterów, ale i lata wojny, okres powojenny, szmalcowników oraz wydarzenia z marca 1968 roku. Jestem pewien, że Donald Tusk, jako historyk i człowiek sprawiedliwy, podczas wizyty w Izraelu wspomni o ranach przeszłości. Mówiąc o teraźniejszości, powinien jednak powiedzieć, że przyjeżdża w imieniu innej Polski.

„W ciągu kilkunastu lat spotkałem wielu polskich przywódców, ale odnoszę wrażenie, że premier Donald Tusk reprezentuje zupełnie nową generację liderów Polski o nowych horyzontach” – powiedział po spotkaniu w Nowym Jorku Malcolm Hoenlein, wiceprezes Presidents Conference of Major American Jewish Organizations ( jednej z najważniejszych organizacji żydowskich w USA – przyp. red.) Czym Tusk zasłużył sobie nad tak dobrą opinię?

W Izraelu Donald Tusk nie jest znany. Ale należy do pokolenia, które podchodzi do sprawy stosunków polsko-żydowskich bez kompleksów. Wie dokładnie, co się stało i ma odwagę to przyznać, ale jest premierem przyszłości. Donald Tusk zapoczątkuje rok 2008 jako rok Polski w Izraelu oraz rok Izraela w Polsce. Fundacja Adama Mickiewicza zorganizowała go na bardzo wysokim poziomie, przypominając nam, Żydom, skąd jesteśmy. Podczas wizyty opera polska i izraelska wykonają wspólnie spektakl „Madame Butterfly”, będą też dni izraelskie w polskich miastach.

Historyczną wizytę w Izraelu złożył już Lech Wałęsa, który powiedział: „przepraszam, wybaczcie mi”.

Donald Tusk obiecuje, że jeszcze w tym roku na biurko prezydenta trafi ustawa dotycząca restytucji mienia żydowskiego w Polsce. Chodzi o setki tysięcy domów pozostawionych przez Żydów na terenie Polski. Ich wartość eksperci szacują na 30 – 60 miliardów dolarów. Bo przecież było tutaj tyle żydowskich miasteczek – sztetli. Większość spadkobierców już nie żyje, ale pozostałym wciąż można zwrócić ich własność. Czasem Polacy pytają mnie, dlaczego młodzi Żydzi przyjeżdżają tylko do Auschwitz czy do Majdanka, dlaczego nie zwiedzają Polski? Odpowiadam: odwiedzają, ale gdy jadą do Białegostoku czy innego miasta, to mają świadomość, że w domach, w których dziś mieszkają Polacy, kiedyś żyli Żydzi. Wiedzą też, że Polska nie zapłaciła za to Żydom grosza i czują ból. Oczywiście, Polaków nie można stamtąd wyrzucić, bo nie można pozwolić, by jedna niesprawiedliwość tworzyła drugą. Wtedy ten konflikt byłby wieczny. W tak dramatycznej i nienormalnej sytuacji trzeba jednak znaleźć jak najbardziej sprawiedliwe rozwiązanie.

Ale trzeba też zdawać sobie sprawę z tego, że Polski nie stać na wypłacenie miliardów dolarów odszkodowań.

Calosc http://www.rp.pl/Publicystyka/304039976-Szewach-Weiss-o-antysemityzmie-i-odszkodowaniach.html