Biskup Rafał Markowski i rabin Michael Schudrich 10 lipca 2017 r. w Jedwabnem. Fot. Maria Tajchman

Po raz pierwszy polski biskup przeprosił w tym miejscu. – To jest wieki ból i wyrzut sumienia – mówił dziś w Jedwabnem biskup Rafał Markowski w 76. rocznicę pogromu.

10 lipca 2017 przypada 76 rocznica spalenia co najmniej 300 Żydów w stodole w Jedwabnem. Zbrodni, która wpisała się w niemiecki plan eksterminacji narodu żydowskiego, dopuścili się Polacy. Dziś biskup Markowski przeprosił za nią w imieniu polskiego Kościoła.

– Ta wojna była wyjątkowa, bo dokonała bezwzględnej, strasznej i przemyślanej eksterminacji narodu żydowskiego. Również Kościół stanął przed pytaniem, czy zrobił wszystko, aby temu zapobiec – mówił pod pomnikiem ofiar w Jedwabnem bp Rafał Markowski w imieniu Konferencji Episkopatu Polski. Pomnik stoi na miejscu spalonej stodoły. Polski hierarcha dodał następnie: – Kościół w Polsce opłakuje wszelkie akty przemocy i antysemityzmu. Za ból, jaki sprawili katolicy braciom i siostrom narodu żydowskiego – przepraszamy.

Gdy w 60 rocznicę tragedii ufundowano w Jedwabnem pomnik, to prezydent Aleksander Kwaśniewski przeprosił w imieniu Polaków. Na uroczystościach nie było żadnego biskupa

Były to słowa, na które od dawna czekano w tym miejscu. Obecność biskupa jest bowiem w Jedwabnem rzadkością. Gdy w 60 rocznicę tragedii, rok po ujawnieniu jej prawdziwych sprawców przez Jana Tomasza Grossa w książce „Sąsiedzi”, ufundowano w Jedwabnem pomnik, odsłaniający go prezydent Aleksander Kwaśniewski przeprosił w imieniu Polaków. Na uroczystościach nie było jednak żadnego biskupa. Z własnej inicjatywy przybyli jedynie ks. Adam Boniecki i ks.Wojciech Lemański. Dziesięć lat później, na uroczystościach 70. rocznicy pogromu, pojawił się bp Mieczysław Cisło, lecz odczytał jedynie list biskupów sprzed lat.

Bb Rafał Markowski jest biskupem pomocniczym metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza. W ubiegłym roku został w episkopacie przewodniczącym Rady ds. Dialogu Religijnego i Komitetu ds.

– W Jedwabnem jestem pierwszy raz – przyznał „Newsweekowi” i zapewnił, że sprawa obecności duchownych w tym miejscu stanie się przedmiotem debaty podczas kolejnego spotkania episkopatu. Na przykład biskupa łomżyńskiego czy lokalnego proboszcza, których obecność mogłaby być ważnym przykładem dla mieszkańców Jedwabnego, omijających miejsce zbrodni i nie uczestniczących w uroczystościach rocznicowych.

Po słowie „przepraszam” biskup podał rękę, a następnie serdecznie uściskał naczelnego rabina w Polsce Michaela Schudricha

Po słowie „przepraszam” biskup podał rękę, a następnie serdecznie uściskał naczelnego rabina w Polsce Michaela Schudricha. W oczach wielu zebranych, zwłaszcza przedstawicieli narodowości żydowskiej, ten gest pojednania wywołał wzruszenie.

W tym roku w uroczystościach brało udział wyjątkowo dużo osób. Dlatego po raz pierwszy dokonano zbiorowego odczytania imion i nazwisk zamordowanych w czasie pogromu. Zgodnie z tradycją uroczystości w Jedwabnem, jej uczestnicy otrzymują karteczki z nazwiskami ofiar, które udało się zidentyfikować. Jest ich ok. 300. Odczytywane są po kolei. Tym razem tylko główni duchowni odczytali swoje kartki, a następnie wszyscy zebrani na dany znak przywołali z imienia, nazwiska, wieku, zawodu i miejsca zamieszkania jedwabian, których zamordowali ich polscy sąsiedzi.

Wśród kwiatów złożonych tego dnia pod pomnikiem znalazły się wieńce od premier Beaty Szydło i kancelarii prezydenta. Następnie uczestnicy uroczystości udali się do okolicznych miasteczek: Radziłowa, Wąsosza, Szczuczyna i pobliskiej wsi Bzury, aby oddać hołd ofiarom innych pogromów na Żydach dokonanych z udziałem Polaków niemal w tym samym okresie, co zbrodnia w Jedwabnem.

Przyslal Natan Dammas