Samuel Goldwyn – amerykański producent filmowy żydowsko-polskiego pochodzenia, współzałożyciel wytwórni filmowej Metro-Goldwyn-Mayer (1924).

Urodził się na warszawskich Nalewkach jako Szmul Gelbfisz (w jidisz: שמואל געלבפֿיש), najstarszy z szóstki dzieci Abrahama i Hanny Gelbfisz (z domu Jareckiej). W domu panowała bieda. Ojciec zajmował się handlem meblami, ale głównie interesowało go zgłębianie Talmudu.

Z artykułu Andrzeja Fedorowicza „Człowiek, który nazwał się firmą” (Forbes, 27.4.2016): Jest kwiecień 1894 roku. W Atlancie Thomas Alva Edison sprzedaje pierwsze 25 sztuk najnowszego wynalazku, „urządzenia do ożywiania zdjęć”. W czasie pokazów w Nowym Jorku i Chicago kinematoskopy zarabiają w jeden dzień 120 dolarów – sumę w owych czasach niebagatelną. Gdy w Ameryce rodzi się przemysł filmowy, w Warszawie Szmul Gelbfisz kończy dopiero 15 lat. Najstarszy syn Hanny i Dawida mieszka z rodzicami oraz piątką rodzeństwa w dwupokojowym mieszkaniu w dzielnicy żydowskiej. Z braćmi Barelem i Benem musi zmieścić się w jednym łóżku. Szmul wygląda jak typowy chasydzki nastolatek – długie pejsy, czarny kapelusz. Jednak wkrótce zmieni wygląd. Chce wyruszyć na Zachód. Warszawa jest w tym czasie największym skupiskiem Żydów na świecie – mieszka ich tu ponad 130 tysięcy. Wielu marzy o Ameryce. Wielka emigracja do niej trwa od lat 70. XIX wieku. W ciągu kilku dekad Stany Zjednoczone wchłaniają 23 miliony ludzi, w tym tysiące Żydów ze środkowej i wschodniej Europy.

W 1895, po śmierci ojca, Szmul postanowił opuścić Polskę. Pieszo dotarł do Niemiec, aby następnie trafić statkiem do Birmingham w Anglii (przyjął tu nazwisko: Samuel Goldfish). Pracował w sklepie z artykułami kowalskimi, żebrał, a może i kradł. W 1896 z Kanady dostał się – także na piechotę – do USA. W 1902 uzyskał amerykańskie obywatelstwo. Początkowo zajmował się sprzedażą rękawiczek, wkrótce stał się jednym z najbardziej znanych handlarzy w tej branży. Handlował również tanią biżuterią. Wieczorami wytrwale uczył się angielskiego, choć nigdy nie nauczył się mówić w tym języku płynnie.

W 1913 nakłonił swojego szwagra, Jesse Lasky’ego, do zajęcia się produkcją filmową. Założyli firmę Jesse L. Lasky Feature Play Company, podjęli współpracę ze scenarzystą Cecilem B. DeMille’em, któremu zlecono wyreżyserowanie pierwszego filmu pt. „The Squaw Man”, który dał początek westernom. Goldfish zajął się w firmie poszukiwaniem kupców dla realizowanych filmów. W 1916 Jesse L. Lasky Feature Play Company połączyło się z inną firmą producencką, Adolph Zaukor’s Famous Players.

W 1916 Goldfish odszedł ze spółki (prawdopodobnie z powodu konfliktów ze wspólnikami), która później przekształciła się w Paramount Pictures. W tym samym roku rozpoczął współpracę z Edgarem i Archibaldem Selwyn, z którymi założył firmę Goldwyn Pictures Corporation. Nazwa firmy była połączeniem pierwszej sylaby nazwiska Goldfisha i drugiej sylaby nazwiska jego partnerów. W grudniu 1918 oficjalnie zmienił nazwisko z Goldfish na Goldwyn. W 1923 opuścił firmę (prawdopodobnie został do tego zmuszony przez wspólników) i sprzedał swoje udziały. W 1924 firma została przejęta przez Marcusa Loewa i jego Metro Pictures Corporation. Wkrótce, po kolejnej fuzji, przekształciła się w Metro-Goldwyn-Mayer.

Calosc TUTAJ