Szlomo Adler

Książka ta opiera się na moich wspomnieniach. Piszę tylko o tym co sam przeżyłem, widziałem lub słyszałem. Większość imion wspomnianych w tekście jest prawdziwa.

Przez wiele lat odkładałem opisanie moich wspomnień, ponieważ praca nad tym była dla mnie bardzo ciężka, otwierała jeszcze niezabliźnione rany. Po wojnie czułem się jakbym był w koszmarnym śnie.  Często myślałem, że to nie jest jawa, a moje prawdziwe życie zacznie się dopiero wtedy, gdy obudzę się z okrutnego koszmaru, zobaczę moich rodziców, siostrę, krewnych i kolegów.
Na początku próbowałem zbudować nowe życie, pod przybraną polską tożsamością. Przyjąłem polskie maniery, ale komunistyczny reżim w Polsce sprawił, że zostałem aresztowany. Oskarżono mnie o zdradę i faszyzm. Ostatecznie okazało się, że mój areszt korzystnie wpłynął na moje życie. Wróciłem do żydostwa i uciekłem z Polski. Ale nawet po przyjeździe do Izraela, moja depresja nie zniknęła.

Byłem nieszczęśliwy, nie miałem ochoty na budowanie rodziny i nowego pokolenia w tym okrutnym świecie. Nie chciałem, aby i moje dzieci były nieszczęśliwe.  Ale los chciał inaczej.   W 1949 roku, gdy odbywałem służbę wojskową, spotkałem moją wybrankę serca, Ester. Ester przeżyła Holocaust na Syberii, dokąd ja wygnano wraz z rodziną, co uratowało im życie. Ester pragnęła dużej rodziny. Pobraliśmy się i urodziło się nam dwóch synów.

Aresztowanie rodziców. 

Pewnego dnia kilku ukraińskich policjantów weszło do naszego domu i zaczęło przeszukiwać go w milczeniu.  Nic nie mówili, nie podali przyczyn rewizji ani czego szukają. Po prostu wywrócili dom do góry nogami. Było widać, że doskonale wiedzą, gdzie są kryjówki w domu. Oprócz rodziców wiedziała o nich tylko nasza pokojówka Zosia. Pracowała u nas już od wielu lat, traktowaliśmy ją jako członka rodziny. Znała wszystkie skrytki, bo pomagała ukryć drogie rzeczy: dobre materiały angielskie na ubrania, eleganckie suknie dla kobiet, najlepsze serwisy porcelanowe, które były przygotowane na ślub mojej siostry. Posag mojej siostry został odkryty. Wszystko zostało zebrane i skonfiskowane.
Gdy ośmieliłem się zapytać, dlaczego to robią, powiedzieli: „Twój ojciec został aresztowany. To jego wina”, jakby się usprawiedliwiali.
Po rewizji dowiedzieliśmy się, że mój ojciec, jego brat Izrael i sąsiad  Dunio  Jungerman  zostali aresztowani i są zamknięci w jednej z cel magistratu. Oskarżano ich o handel kradzionymi skórami. W wyniku denuncjacji ukraińska policja znalazła skórę rodzaju „jucht” w domu naszego sąsiada Dunia Jungerman.  Gdy Dunio był przesłuchiwany załamał się i na pytanie skąd ma tę skórę, powiedział, że dostał  od Adlera. (Myślę, że skóra mogła być z zakazanej prywatnej produkcji, ale mogło być również tak, że była ona z fabryki Adlera, że Jungerman podał poprostu nazwę, która była dobrze znana. Nigdy nie dowiem się prawdy.)
Moja matka pobiegła do nieoficjalnego wspólnika i naszego protektora, niemieckiego dyrektora Herdingera, aby prosić go o interwencję.  Ale on zniknął, jak gdyby ziemia go pochłonęła. Niewątpliwie wiedział o tym co się dzieje i brał udział w prywatnej produkcji. Tak jak poprzednio Rosyjski komisarz.  

Jacyś ludzie, którzy spotkali matkę powiedzieli jej, że on był angielskim szpiegiem, który ukrywa się, bo gestapo dowiedziało się o jego działalności, był to dziwny zbieg okoliczności. Może bał się, że mój ojciec wspomni w czasie śledztwa o jego zaangażowaniu? (Nigdy nie spotkałem się z nim, lub kimś z jego rodziny. Prawdopodobnie nigdy nie poznam prawdy). Mama poszła do szefa ukraińskiej policii i zapytała: „Dlaczego aresztowano mojego męża? Przecież on zarządza produkcją skóry w kilku fabrykach”.
„Twój mąż już niczym nie zarządza. On oszukuje władzę. Handluje skórą, którą kradnie z fabryk, którymi zarządzał”.
Moja matka zaczęła negocjacje z szefem policji. „Jeśli zwolnisz aresztowanych, zapłacę Ci ustaloną cenę okupu.”
Zgodzili się „zapomnieć” o wypadku za 240.000 złotych.
„Przyniosę ci połowę sumy za dzień lub dwa. W chwili jak ich zwolnisz, przyniosę resztę” powiedziała matka.
„Dogadaliśmy się” odpowiedział szef ukraińskiej policji.

Moja mama wróciła do domu i powiedziała, że musi przygotować 240 tysięcy złotych. Powiedziałam mamie, że ojciec pokazał mi, gdzie ukrył biżuterię i złote monety.
„Nie, nie pójdziesz teraz kopać” powiedziała matka.
„Nie w ziemi, mamo, ale w domu babci. Ja wiem, gdzie.”
Moja matka wyglądała jak pomylona. Minęło trochę czasu, nim przypomniała sobie, że biżuteria jest ukryta w domu babci na strychu. Poszliśmy tam. Zbliżyłem się do ciemnego kąta i zacząłem liczyć cegły. Wyciągnąłem prawidłową cegłę i znalazłem skórzany woreczek z biżuterią i złotymi monetami.

Moja matka spotkała się z ciotką Rózią, żoną wujka Izraela i z rodziną Jungermana. Wszyscy zgodzili się, że trzeba przygotować okup.
Matka sprzedała część zawartości woreczka. Wróciła do domu wieczorem zupełnie wyczerpana. Powiedziała, że ​​będzie miała pieniądze potrzebne na wykup następnego dnia.
Mama stała, opierając się o ciepły piec. Było jej bardzo zimno. Mamrotała i mówiła do siebie. Planowała resztę naszego życia, jak gdyby była razem z ojcem, mówiła o podróży na Węgry. Nagle zmieniła temat, zaczęła planować święto Pesach i kogo zaprosić na Sederowa noc. Stałem obok niej i bardzo się bałem, że oszalała.
Następnego dnia matka zabrała mnie do ojca, do więzienia. Otworzono drzwi celi, a my z mamą staliśmy w korytarzu. Światło było słabe, ale widziałem, że ojciec wyglądał nieźle, z wyjątkiem tego, że był nieogolony od kilku dni.
Wujek Izrael był w bardzo złym stanie psychicznym. Powiedział mi: „Popatrz Salek, byłem już na tamtym świecie, ale twój ojciec i Dunio zdjęli mnie ze sznura. To było tak szybkie, że nie czułem w ogóle bólu. Szkoda, że ​ mnie uratowali. Kto wie, co czeka nas? „

-Abraham Sara Miriam Salek

Powiedział, że nie zniesie już żadnych przesłuchań, i że jak tylko będzie okazja znowu spróbuje się powiesić.  Mówił tak do mnie, jakbym był dorosłą osobą, widocznie z braku możliwości, żeby poskarżyć się przed kimś innym.
W tym samym czasie moja mama rozmawiała z ojcem. Widziałem, jak płakała.  Rozumiała, że i mój ojciec był ciężko przesłuchiwany. W przyćmionym świetle nie byliśmy w stanie zobaczyć, czy był torturowany. Nie widzieliśmy żadnych ran. Matka powiedziała ojcu, że Herdinger zniknął, i że teraz z pewnością nie mamy żadnej szansy na ucieczkę na Węgry.
Matka powiedziała ojcu, że sprzedała część biżuterii na okup, i że na pewno jutro lub następnego dnia będą zwolnieni.

MarketDayBolechow

Ojciec odpowiedział, że nie wierzy, że uwolnią ich w Bolechowie

nawet jeśli dostaną pieniądze. W biurze powiatowym wiedzą o ich uwięzieniu. Trzymają ich w więzieniu nie z powodu kradzieży skóry, ale dlatego że są Żydami.
Ale moja matka była pewna swego. Przecież sam szef policji ukraińskiej się z nią umawiał. Dopóki Niemcy nie wiedzą o tym, jest szansa. 
Wujek Izrael tłumaczył jej, że szkoda tych pieniędzy. Moja matka mocno nalegała. Powiedziała im, aby żyli z nadzieją, i że wszystko będzie dobrze z pomocą Boga.
Nagle zbliżył się ukraiński policjant, który stał z boku, i powiedział, że spotkanie skończyło się. Przed wyjściem ojciec objął mnie i szepnął: „Pamiętaj miejsca, które ci pokazałem, i opiekuj się rodziną. Jesteś teraz jedynym mężczyzną.”  Powiedziałem mu, że wierzę, że za dwa dni będziemy znów razem.
Wracaliśmy do domu w strasznych nastrojach. Matka zataczała się, jakby była pijana. Musiałem prowadzić ją i wspierać, aby uchronić ją przed upadkiem.

Poprzednie czesci  TUTAJ

Zredagowala Anna Karolina Klys

Cdn.

Ksizka zostala wydana w USA po angielsku.

O drugim wydaniu TUTAJ