Anna Karolina Klys

Nie śpiewały ani w czasie pierwszego Powstania Warszawskiego wiosną 1943, ani w czasie drugiego – latem 1944.

Warszawskie dzieci umierały z głodu, z roztrzaskanymi czaszkami, połamanymi rękoma i nogami, z wnętrznościami wypływającymi z otwartych brzuchów.

Wiosną 43 warszawskie dzieci umierały za murem, za którym trwało życie. Latem 1944 warszawskie dzieci umierały, a za granicami miasta – trwało życie. Po stronie wschodniej- bez Niemców, po stronie zachodniej miasta – z Niemcami. Wiosną, nie podniosły się pozostałe dzielnice miasta, nie stworzono gigantycznej sieci przerzucającej jedzenie, broń, leki i ciepłą odzież w jedną stronę i wyprowadzającej tysiące ludzi w drugą. Latem Chełmno, Lublin, Puławy nie ruszyły tłumnie na pomoc Warszawie. Nie wspominając o Nowym Jorku, Londynie i Moskwie.

Nie wolno aż tak upraszczać, nie wolno oczekiwać od ludzi, że będą narażać swoje życie by pomóc innym.

Kiedy wiosną 1943 umierały warszawskie dzieci, w Polsce była Wielkanoc. Skromna, wojenna. I karuzela, która była według Poety, i której na pewno nie było według kręcących się na krzesełkach.

Kiedy latem 1944 umierały warszawskie dzieci w Polsce trwały żniwa i w gazetach po niemieckiej stronie pisali, że to robota ruskich, że chcą zniszczyć stolicę, a po stronie ruskiej, że to sprawka Niemców i Rządu w Londynie, który chce zniszczyć stolicę Polski.

70 lat później dyskusja jest w tym samym punkcie.

Kiedy umierały warszawskie dzieci, dorośli (lub prawie dorośli) śpiewali pieśni. Pieśni mają to do siebie, że podnoszą ducha.

Wiosną śpiewali:

„Gore, o bracie, gore!
Patrz, miasteczko nasze biedne gore!
Złe wichrzyska w dymu chmurze
Rwą, targają, łamią, burzą
Pędzą płomień rozszalały
Wszystko płonie w krąg
A ty w ziemię zatopiłeś
Otępiały wzrok
A ty ręce opuściłeś
Wszystko płonie w krąg
Gore! O bracia, gore!
Już żadna pomoc nie nadejdzie w porę
Płonie nasze miasto drogie
Na ratunek! Gaście ogień!
Niech zobaczy świat, że umiesz
Gasić własną krwią!
Połóż bracie kres zadumie,
Chwytaj wiadro w dłoń!
Miasto płonie! Na ratunek!
Broń się, bracie broń!
Gore, o bracie, gore
Patrz, miasteczko nasze biedne, gore!
Dach po dachu, próg za progiem
Już ogarnia z sykiem ogień
I hulają wichry wrogie
Wszystko płonie w krąg!
A ty w ziemię zatopiłeś…
Gore, miasteczko ginie!
Opuścił cały świat nas w złej godzinie
Nasze miasto razem z nami
Legnie w popiół pod zgliszczami
Pozostanie jak po bitwie
Czarna pusta błoń
A ty w ziemię zatopiłeś…”

A latem:

„Nie złamie wolnych żadna klęska,
Nie strwoży śmiałych żaden trud –
Pójdziemy razem do zwycięstwa,
Gdy ramię w ramię stanie lud.

Refren:

Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój,
Za każdy kamień Twój, Stolico, damy krew!
Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój,
Gdy padnie rozkaz Twój, poniesiem wrogom gniew!
Powiśle, Wola i Mokotów,|
Ulica każda, każdy dom –
Gdy padnie pierwszy strzał, bądź gotów,
Jak w ręku Boga złoty grom.
Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój…
Od piły, dłuta, młota, kielni –
Stolico, synów swoich sław,
Że stoją wraz przy Tobie wierni,
Na straży Twych żelaznych praw.
Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój…
Poległym chwała, wolność żywym,
Niech płynie w niebo dumny śpiew,
Wierzymy, że nam Sprawiedliwy,
Odpłaci za przelaną krew.

Te fragmenty o krwi:

„Na ratunek! Gaście ogień! Niech zobaczy świat, że umiesz gasić własną krwią! Połóż bracie kres zadumie, Chwytaj wiadro w dłoń!Miasto płonie! Na ratunek!” i „Warszawskie dzieci pójdziemy w bój, Za każdy kamień Twój, Stolico, damy krew! Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój, Gdy padnie rozkaz Twój, poniesiem wrogom gniew!”

Raz – ratujemy miasto gasząc pożar własną krwią, raz – oddajemy krew za miasto.

A po powstaniu – tym wiosną i tym latem – zostaje morze gruzów, groby ludzi. Ci, którzy przeżyli wiosną, pojechali do Treblinki, a ci, którzy przeżyli latem – po Pruszkowie, tułali się po Polsce bez bagażu, bez pieniędzy i bez współczucia rodaków.

Trupy warszawskich dzieci zostały same.

bruk warszawski