Jaroslaw Kosiaty

–Wiersze, piosenki i opowiadania zbieram od czasów szkolnych. Wyszperane z najbardziej zapomnianych zakamarków opuszczonych strychów oraz zakurzonych bibliotecznych półek, znalezione przypadkowo w starych czasopismach i książkach… Wpisywane mozolnie do zeszytów aż do 1996 roku, kiedy to postanowiłem „wrzucić” je do Internetu. Tak powstała strona „Listów z krainy snów…” (www.wiersze.co). Niech ponownie ożyją i będą źródłem nadziei i siły dla innych…

Wszyscy żyjemy obecnie informacjami o maleńkim zlepku białka i pojedynczej nitki RNA, czyli nowym koronawirusie. Zapomnieliśmy zupełnie o istnieniu innych groźnych chorób zakaźnych. „Gruźlica zabija co roku 1,4 mln ludzi, co czyni ją najbardziej śmiertelną chorobą (przed wybuchem pandemii COVID-19) powodowaną przez pojedynczy czynnik zakaźny” – informuje Vivek Kapur, profesor mikrobiologii i chorób zakaźnych Pennsylvania State University (USA). Skala problemu jest największa w Indiach: w 2019 roku odnotowano tam ponad 2,6 mln przypadków tej choroby i 400 tys. zgonów.

Dlatego w dzisiejszym odcinku naszego cyklu pragnę Wam przedstawić obraz „La Miseria” (hiszp. „Nędza”), namalowany w 1886 roku przez chorującego na gruźlicę Cristóbala Rojasa (1857-1890). Na swoim płótnie Rojas przedstawił społeczny aspekt gruźlicy i jej związek z warunkami życia u schyłku XIX wieku. Pamiętajmy jednak, że tylko w 2018 roku w Polsce zarejestrowano 5487 nowych zachorowań na gruźlicę. 

Cristóbal Rojas (1857-1890) był jednym z najważniejszych i najbardziej znanych malarzy wenezuelskich XIX wieku. Przyszedł na świat w mieście Cúa w Valles del Tuy w rodzinie lekarskiej. Jego dziadek – José Luis Rojas nauczył go rysować i zmotywował do doskonalenia. Gdy Cristobal miał 13 lat zmarł jego ojciec i przyszły artysta zmuszony został do podjęcia pracy w fabryce tytoniu, aby pomóc w utrzymaniu rodziny. W 1878 roku trzęsienie ziemi spustoszyło region Valles del Tuy i cała rodzina stanęła w obliczu ubóstwa. W rezultacie Cristobal przeniósł się do Caracas, gdzie kontynuował studia malarskie pracując jednocześnie w przemyśle tytoniowym, aby utrzymać matkę i całą rodzinę. 

Większą część swojego krótkiego, artystycznego życia (zmarł na gruźlicę w wieku zaledwie 32 lat) Cristóbal Rojas spędził w Paryżu. Dziennikarz Ermelindo Rivodó, który odwiedził malarza w tym mieście w 1885 roku, opisał go jako „nieco bladego, z małym wąsikiem i czarnymi włosami, które podkreślają jego gładkie zestawienie melancholijnych oczu”. Krótko przed swoją przedwczesną śmiercią Rojas namalował poruszający obraz „El Purgatorio” („Czyściec”).

Dziś znanych jest wiele skutecznych leków na gruźlicę. Dostępna jest także szczepionka, po której wszyscy nosimy ślad (małą okrągłą bliznę) na lewym ramieniu. Szczepionkę BCG podaje się dzieciom tuż po narodzinach, zanim opuszczą szpital. Nazwa szczepionki pochodzi od trzech francuski naukowców, którzy ją opracowali w 1921 roku: Bacillusa, Calmetta i Guerina.

W latach 50-tych podjęto decyzję o włączeniu BCG do szczepień obowiązkowych. Dziś gruźlica w Europie Zachodniej występuje rzadko. Ale już w USA ww. szczepionka okazała się nieskuteczna, ponieważ gruźlica na tym kontynencie w większości przypadków była wywołana innym szczepem. Stąd obowiązkowe szczepienia BCG w USA nigdy nie obowiązywały.

W Europie Zachodniej szczepienie BCG także nie jest już obowiązkowe. W większości krajów zrezygnowano z niego w latach 90-tych. W Polsce nadal obowiązuje (wprowadzono je w 1955 roku), a mimo to współczynnik zachorowalności w Polsce jest wyższy od średniej europejskiej. Około tysiąca osób rocznie umiera w Polsce na gruźlicę. Choroba ta jest bardzo poważnym problemem w Azji i Afryce. Szczególnym zagrożeniem jest pojawienie się szczepów lekoopornych.

Skuteczność szczepionki BCG szacuje się na 80% i więcej w przypadku ciężkich postaci gruźlicy u dzieci. Okres działania szczepionki mieści się w przedziale 15-20 lat. Dawniej szczepienie było powtarzane, dziś już się tego nie praktykuje. 

BCG jest najczęściej podawaną szczepionką na świecie. Od chwili jej wprowadzenia w 1921 roku została zaaplikowana ponad 3 miliardom ludzi. W ostatnim czasie ukazało się kilka prac naukowych sugerujących, że w krajach, gdzie szczepienie BCG jest lub było do niedawna stosowane powszechnie, liczba zakażeń SARS-CoV-2 jest nie tylko mniejsza, ale i przebieg choroby COVID-19 rzadziej prowadzi do zgonu. Badania te dotyczyły Niemiec (z podziałem na tereny byłego NRD i RFN) oraz Hiszpanii i Portugalii. Za powyższą hipotezą przemawia dodatkowo fakt, że w krajach, gdzie od dawna szczepienia BCG nie są stosowane, przebieg obecnej pandemii jest wyjątkowo dotkliwy, np. we Włoszech, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. 

Miłej spokojnej nocy…

Jarosław Kosiaty”Listy z krainy snów” – www.wiersze.co

Wszystkie wpisy Jarka TUTAJ