Przyslal Obserwator

Przetlumaczyl Sir Google Translate

„Gruzińskie dziedzictwo kulturowe w Ziemi Świętej jest zagrożone” – ostrzegła ambasador Gruzji w Izraelu Lasha Zhvania.

Pomysł, że Gruzja, mały, słabo zaludniony kraj w górach Kaukazu między potężnymi sąsiadami, Rosją i Turcją, ma znaczącą historię w Izraelu, może być dla niektórych zaskoczeniem. Jerozolima słynie ze świątyń katolickich, greckokatolickich i ormiańskich, a dziś w całym Izraelu nie ma ani jednego kościoła gruzińskiego.

Ale przez setki lat Gruzini byli wszechobecną, a nawet dominującą siłą wśród chrześcijan w Ziemi Świętej. Gruzińscy mnisi i książęta zbudowali dziesiątki kościołów i utrzymywali niektóre z najświętszych miejsc chrześcijaństwa.https://imasdk.googleapis.com/js/core/bridge3.467.0_en.html#goog_1501468878

Gdy władza polityczna Gruzji słabła, jej wpływ na świątynie Ziemi Świętej osłabł, aw epoce osmańskiej wszystkie jej klasztory i kościoły znalazły się w rękach potężniejszych społeczności. Starożytne gruzińskie inskrypcje i freski zostały zaniedbane, a nawet zdewastowane, co trwało do czasów współczesnych.

Przemawiając do The Times of Israel z okazji trzydziestej rocznicy niepodległości Gruzji 26 maja, Żwania podkreśliła długie dziedzictwo Gruzji w Izraelu, a zwłaszcza w Jerozolimie. Pomimo tego, że spuścizna ta była przez wieki zaciemniana przez rywalizujące kościoły i silniejsze państwa, pozostaje optymistą, że roszczenia gruzińskie zostaną kiedyś uznane.

„Na tej historii jest coś w rodzaju kurzu. Ale kurz można bardzo łatwo usunąć.”

Czterdzieści zaginionych kościołów

Gruzini i Żydzi nawiązali bliski kontakt tysiące lat temu.

Zgodnie z tradycją gruzińską, pierwsi Żydzi wyemigrowali na region Kaukazu po zburzeniu Pierwszej Świątyni w Jerozolimie przez Babilończyków w 586 roku p.n.e. Pisemne źródła gruzińskie wskazują na kolejne fale Żydów od Judei po Gruzję, które znalazły się pod panowaniem rzymskim, w pierwszych wiekach p.n.e. i n.e.

Mówi się, że Żydzi z gruzińskiego miasta Mtshketa przywieźli (jedną z wersji) bezszwową szatę, którą Jezus nosił podczas ukrzyżowania, do Gruzji, gdzie dziś znajduje się ona w czczonej katedrze Sweticchoweli.

Gruzini poszli w innym kierunku, gdy w regionie zakorzeniło się chrześcijaństwo.

Tradycja gruzińska śledzi przejście na chrześcijaństwo starożytnego gruzińskiego królestwa Kartli do IV wieku. Kapadocka kobieta o imieniu Nino – która według niektórych pochodziła z Jerozolimy – zaczęła głosić w królestwie około 320 roku. Po początkowych prześladowaniach chrześcijan, w tym jego żony, pogański król Mirian III był świadkiem cudu, a następnie nawrócił się, ogłaszając chrześcijaństwo oficjalną religią państwową .

Gruzja była drugim po Armenii krajem, który nawrócił się na chrześcijaństwo, a Gruzini zaczęli intensywnie interesować się Ziemią Świętą.

W V wieku gruziński książę Murvan wyruszył na pielgrzymkę do Jerozolimy. Po zostaniu mnichem i zmianie imienia na Piotr Iberyjski, założył klasztory w Betlejem i na wybrzeżu Gazy, i jest pochowany w Jawne-Jam na izraelskim wybrzeżu Morza Śródziemnego

Na przestrzeni wieków gruzińska obecność w Palestynie rozszerzyła się, ponieważ władcy, szlachta i mnisi zakładali klasztory wokół Jerozolimy i na pustyni Judzkiej. Ziemia Święta stała się kolebką cywilizacji gruzińskiej. Najstarsze inskrypcje w piśmie gruzińskim znaleziono w Bir el Qatt na Pustyni Judzkiej w pobliżu Jerozolimy. Pierwsze użycie etnonimu „Gruziński” zostało również znalezione w Palestynie, wieki wcześniej niż przykłady znalezione w samej Gruzji.

Sercem gruzińskiej obecności w Jerozolimie był Klasztor Krzyża, który dziś znajduje się w dolinie pod Muzeum Izraela i Knesetem. Zgodnie z tradycją gruzińską, król Mirian nabył ziemię w IV wieku, a władca z V wieku założył na tym miejscu pierwszy klasztor (chociaż greckie prawosławie twierdzi, że został on założony przez ich kościół).Fresk Shota Rustaveli w klasztorze krzyża w Jerozolimie (dzięki uprzejmości)

Legenda o miejscu sięga początków ludzkości w biblijnym opowiadaniu. Mówi się, że głowa Adama jest pochowana w tamtejszej jaskini. Gruzińscy pielgrzymi opowiadają, że bratanek Abrahama, Lot posadził w tym miejscu trzy drzewa – cyprys, cedr i sosnę – które w cudowny sposób wyrosły na jedno drzewo. Król Salomon wyciął go, aby użyć go przy budowie Świątyni, a krzyż, na którym ukrzyżowano Jezusa, został wykonany z tego samego drzewa.

Według źródeł pisanych obecny przypominający fortecę klasztor został zbudowany przez gruzińskiego mnicha o imieniu Prochore w XI wieku po zburzeniu wcześniejszej konstrukcji podczas arabskiego podboju Palestyny. Mówi się, że w klasztorze został pochowany wybitny narodowy poeta Gruzji Szota Rustaweli.

Klasztor był pierwszym świętym miejscem w Jerozolimie w rękach gruzińskich. Z czasem Gruzini utrzymywali w Ziemi Świętej ponad 40 kościołów i klasztorów – w tym dziesięć na samym Starym Mieście w Jerozolimie – mieszczących pielgrzymów i mnichów. Gruziński Kościół Prawosławny był tak znaczący, że w XIV-XVI wieku był w posiadaniu Grobu Chrystusa w jerozolimskim Kościele Grobu Świętego.

Obecność kościołów w Ziemi Świętej była często odzwierciedleniem europejskiej i bliskowschodniej polityki władzy, a wraz z słabnięciem losu politycznego Gruzji wiązała się z tym jej władza nad miejscami chrześcijańskimi. Wraz z upadkiem bizantyjskiego Konstantynopola na rzecz Osmanów w 1453 roku Gruzini pozostali bez swojego patrona i zostali podbici przez muzułmańskich Turków i Persów. W Ziemi Świętej potężniejsze i być może lepiej połączone kościoły łacińskie, greckie i ormiańskie odebrały Gruzinom kontrolę nad tymi miejscami. Gruzini stracili Klasztor Krzyża na rzecz Greckiego Patriarchatu Prawosławnego w 1685 roku. Grecy twierdzą, że mocno zadłużony kościół gruziński sprzedał im miejsce, ale Gruzini odrzucają to twierdzenie, wskazując, że dokument potwierdzający sprzedaż nigdy nie został wyprodukowany. Pod koniec XVII wiekuZdjęcie wykonane w kościele Grobu Świętego na starym mieście w Jerozolimie 20 marca 2017 r. przedstawia Edykułę Grobu Jezusa (gdzie, jak się uważa, złożono jego ciało). 

Aneksja wschodniej Gruzji przez Imperium Rosyjskie w 1801 r. i podporządkowanie Cerkwi gruzińskiej rosyjskiemu prawosławiu doprowadziło do ostatecznego upadku gruzińskiej obecności w Ziemi Świętej.

Status Klasztoru Krzyża i ochrona przeszłości Gruzji w Izraelu nadal są jednymi z najpilniejszych kwestii w Izraelu dla gruzińskiego duchowieństwa i dyplomatów, w tym dla obecnego posła.

W 1987 roku gruziński patriarcha wysłał list do prawosławnego patriarchatu Jerozolimy z prośbą o przywrócenie klasztoru kościołowi gruzińskiemu. Do chwili obecnej nie ma odpowiedzi na prośbę.

„Dopóki bije serce jakiegokolwiek Gruzina”, oświadczyła Żwania, „to serce w Ziemi Świętej zabiera gruziński klasztor Świętego Krzyża z powrotem do Gruzinów”.

Roszczenie to obejmuje ponad 125 akrów ziemi, która należała do klasztoru, na którym dziś znajduje się Kneset, Muzeum Izraela i ekskluzywna dzielnica Rehavia.Freski Mojżesza i króla Dawida w klasztorze krzyża w Jerozolimie (dzięki uprzejmości)

„Staramy się zachować nasze dziedzictwo kulturowe, które w ostatnich dziesięcioleciach zostało poważnie zniszczone” – powiedziała Żwania. Ale nie podejmuje się żadnych praktycznych kroków poza samym zgłoszeniem roszczenia.

Starożytne gruzińskie inskrypcje w Izraelu zaginęły lub zostały zniszczone. Wewnątrz klasztoru krzyża inskrypcje gruzińskie zostały zastąpione greckimi.

Najbardziej głośny i niszczycielski współczesny przypadek wandalizmu przeciwko gruzińskiemu dziedzictwu w Izraelu miał miejsce w 2004 r., przed wizytą gruzińskiego prezydenta Michaiła Saakaszwilego. Nieznany wandal zniszczył fresk Rustawelego – jedyne zachowane średniowieczne przedstawienie gruzińskiego wieszcza – wewnątrz klasztoru Świętego Krzyża.

Jednocześnie, powiedział gruziński dyplomata, Patriarchat i władze izraelskie poprawiły ochronę gruzińskich zabytków kultury i dzieł sztuki.

„Nie chodzi tylko o Gruzinów” – podkreślił. „Należy do Ziemi Świętej, należy do Jerozolimy”.

Dziś, według ambasady gruzińskiej, w Izraelu jest około 17 tysięcy gruzińskich chrześcijan, głównie robotników zagranicznych lub tych, którzy są żonaci z Żydami. Nie mają jednak możliwości oddawania czci w języku gruzińskim, ponieważ obecnie w Izraelu nie ma Kościoła gruzińskiego.

Kiedy nadejdzie odpowiedni czas, powiedziała Żwania, to się zmieni.

„Dobre jedzenie i bardzo tanie”

Położona na skrzyżowaniu zachodniej Azji i Europy Wschodniej, granicząc z Morzem Czarnym, Rosją, Turcją, Armenią i Azerbejdżanem, Gruzja od lat przyciąga izraelskich turystów.Od lewej Liad Shemesh, izraelski turysta przed Wielką Synagogą w Tbilisi z żoną Einat, Adi Amram i Ortal Panehlą 20 sierpnia 2015 r. (Cnaan Liphshiz/JTA)

Według gruzińskich urzędników w 2019 r. Gruzję odwiedziło ponad 205 000 Izraelczyków, którzy zaczęli szukać regionalnych alternatyw dla Turcji po rozpadzie więzi Jerozolimy i Ankary w ciągu ostatniej dekady. Wielu Izraelczyków to religijni podróżnicy szukający górskich wędrówek i dostępu do koszernego jedzenia.

Wraz z wyjściem Izraela z ograniczeń Covid-19, ponownie udają się do Gruzji. Ponad 12 000 izraelskich turystów odwiedziło w kwietniu, powiedziała Żvania, a liczba ta wzrosła w maju.

Izraelczycy dzisiaj nie muszą poddawać się kwarantannie, jeśli są zaszczepieni, ani też nie muszą zdawać testu PCR.

„Izraelczycy odnajdują się w domu” – powiedział – „i cieszą się naturą, zwiedzaniem, dziedzictwem kulturowym, w tym żydowskim dziedzictwem kulturowym. Dobre jedzenie i bardzo tanie.”Część lokalnej architektury w Tbilisi, ukryta wśród bocznych uliczek miasta (Jessica Steinberg/Times of Israel)

W 2008 roku, kiedy Żvania opuścił swoje pierwsze stanowisko ambasadora w Izraelu, między krajami odbywał się jeden lot dziennie. „Teraz masz trzy lub cztery loty” – powiedział.

Gruzińscy pielgrzymi regularnie odwiedzali Izrael przed pandemią koronawirusa. „Przez wieki jesteśmy bardzo oddani Ziemi Świętej, więc społeczność gruzińska zawsze zachowuje szczególne przywiązanie” – powiedziała Żwania.

Pierwsi odrzuceni

Żydzi gruzińscy zaczęli przenosić się do Palestyny ​​w połowie XIX wieku, przede wszystkim w pobliżu Bramy Damasceńskiej w Jerozolimie. Według spisu z 1915 r. ponad 6% Żydów w Jerozolimie i prawie jedna czwarta Żydów na Starym Mieście to Gruzini. Zostali zmuszeni do opuszczenia swoich domów na dobre podczas arabskich zamieszek w Palestynie w 1929 roku.

Kilkadziesiąt lat później gruzińscy Żydzi w Związku Radzieckim wywołali międzynarodową solidarność z ruchem odrzucającym, nakłaniającym władze do zezwolenia na emigrację żydowską. 10 listopada 1969 r. 18 przywódców gruzińskich rodzin żydowskich przemyciło list do izraelskiej premier Goldy Meir przez ambasadę holenderską w Moskwie, wzywając Sowietów, aby pozwolili im przenieść się do Izraela.

Wymowny list, dramatycznie odczytany na głos w ONZ przez ambasadora Izraela Josepha Tekoa, zelektryzował świat żydowski i sowieckie żydostwo.Kobiety-odmowy i ich dzieci, Moskwa, Owrazki, 1979. (Dzięki uprzejmości Remember & Save)

„Będziemy czekać miesiącami i latami” – głosił. „W razie potrzeby będziemy czekać przez całe życie, ale nie wyrzekniemy się wiary i nadziei. Wierzymy: nasze modlitwy dotarły do ​​Boga. Nasz apel dotrze do ludzi. Bo to, o co prosimy, jest małe — chodźmy do ziemi naszych przodków”.

Od tego momentu – kiedy po raz pierwszy w ONZ pojawiła się kwestia emigracji Żydów sowieckich – Izrael zaczął otwarcie popierać tę sprawę.

Dziś społeczność żydowska Gruzji jest niewielka, pozostało tylko kilka tysięcy Żydów, ale mówią, że czują się w pełni częścią gruzińskiego społeczeństwa i nie doświadczają antysemityzmu.Wielka Synagoga Gruzińska, zbudowana w XIX wieku i używana do dziś przez społeczność żydowską w Tbilisi (Autor: Kober/domena publiczna/ Wikimedia Commons)

„Zawsze byłam mile widziana jako Żydówka w Gruzji” – powiedziała Lika Lia Abgarova, 25-letnia studentka studiów magisterskich na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, która opuściła Tbilisi, gdy miała 12 lat. „Moi przyjaciele i sąsiedzi zawsze szanowali moją religię, tradycje i narodowość. Kiedy zostałem Izraelczykiem, stało się to jeszcze bardziej interesujące, ponieważ Gruzini widzą w Izraelu wzór do naśladowania w medycynie, technologii i rozwoju społeczności. Zawsze pytano mnie o życie w Izraelu, wyzwania i jego doświadczenie”.

Gruzini-Izraelici utrzymują bliskie związki z krajem urodzenia. „Są bardzo wielkimi patriotami Gruzji” – powiedziała Żwania. „Dbają o Gruzję”.

Tysiące z powodzeniem uzyskało obywatelstwo gruzińskie, a wielu kupuje nieruchomości w Gruzji.

„Moja tożsamość jest bardzo izraelska”, zauważyła Abgarova, „w sposobie myślenia, mentalności i zachowania. Ale mając to na uwadze, zawsze pamiętam podstawy edukacji, którą zdobyłem w domu, elementy kultury gruzińskiej, takie jak język, priorytety, piosenki, kuchnia i zwyczaje. W każdy piątek wieczorem, oprócz kiduszu, mamy też serię tradycyjnych gruzińskich przemówień”.Michaił Mirilashvili (Dzięki uprzejmości EAJC)

Członkowie społeczności odcisnęli swoje piętno na Izraelu. Michaił Mirilashvili, urodzony w Gruzji, kontroluje ogromne imperium biznesowe obejmujące kasyna, hotele, ropę naftową, nieruchomości i największą rosyjską sieć społecznościową. Niedawno jego firma Watergen, produkująca czystą wodę pitną z powietrza, podpisała strategiczne partnerstwo z emiracką grupą rolniczą Al Dahra, aby eksportować izraelską technologię do Zjednoczonych Emiratów Arabskich i innych krajów regionalnych.

W tym samym czasie duże sumy pieniędzy zarobione przez Izraelczyków w oszukańczym przemyśle opcji binarnych są podobno przesyłane do banków w Gruzji.

Więzy obronne

Izrael i Gruzja nawiązały stosunki dyplomatyczne wkrótce po tym, jak ten ostatni ogłosił niepodległość od byłego Związku Radzieckiego w 1991 roku.

Izrael wspierał Tbilisi podczas wojny w 2008 roku z Rosją i wspieranymi przez nią wojskami na terytoriach Osetii Południowej i Abchazji, mówiąc, że uznaje „integralność terytorialną Gruzji”. Gruzja użyła izraelskiego systemu obrony powietrznej Spyder podczas konfliktu, zestrzeliwując kilkanaście helikopterów i samolotów, powiedział Żwania.Minister obrony Avigdor Liberman (z prawej) i gruziński minister obrony Levan Izoria uczestniczą w ceremonii honorowej w Tbilisi w Gruzji, 12 września 2018 r. (Ariel Hermoni/Ministerstwo Obrony)

Przez lata Izrael sprzedał wiele systemów uzbrojenia narodowi wschodnioeuropejskiemu i wyszkolił członków gruzińskich sił zbrojnych. W 2018 r. oba kraje podpisały umowy o współpracy w zakresie zwalczania terroryzmu i cyberbezpieczeństwa. – W kwestii współpracy obronnej wyznaczyliśmy cztery główne cele: cyberbezpieczeństwo, pomoc w tworzeniu systemu rezerw wojskowych, walkę z terrorem i obronę ojczyzny – powiedział ówczesny minister obrony Avigdor Liberman.

W tym samym roku izraelska firma zbrojeniowa Elbit Systems otworzyła fabrykę w Tbilisi, która zatrudnia setki pracowników produkujących części do samolotów dla lotnictwa cywilnego.
Izrael zmodernizował także gruzińskie czołgi i drony.

Ze swoim ogromnym rosyjskim sąsiadem na północy, Gruzja nadal prowadzi prozachodnią politykę. Tysiące gruzińskich żołnierzy służyło w Iraku i Afganistanie, wspierając tamtejsze misje prowadzone przez USA, a setki pozostają w Afganistanie.Na zdjęciu z 15 kwietnia 2021 r. prezydent USA Joe Biden mówi o Rosji we wschodnim pokoju Białego Domu w Waszyngtonie. 

Prezydent USA Joe Biden jest postrzegany jako rzetelny i kompetentny zwolennik Gruzji. Odwiedził Tbilisi na początku swojej kadencji jako wiceprezydent, deklarując dalsze wsparcie Waszyngtonu i wzywając Rosję do wycofania się z terytoriów gruzińskich, które nadal okupuje.

„Biden był jednym z naszych wielkich, wspaniałych zwolenników” – powiedziała Żwania – „i nadal nim jest. Wie dokładnie, czym jest Gruzja dla Stanów Zjednoczonych, wie dokładnie, co Stany Zjednoczone reprezentują dla Gruzji”.

Podczas operacji Strażnik Murów w maju, wysocy urzędnicy gruzińscy w dużej mierze wyrazili solidarność z Izraelem i potępili ataki rakietowe Hamasu.

„Gruzja zdecydowanie potępia przemoc i ataki rakietowe skierowane przeciwko ludności cywilnej na terytorium Izraela” – napisał na Twitterze premier Irakli Garibashvili. „Nasze kondolencje dla rodzin ofiar i szybki powrót do zdrowia poszkodowanym”.

W przemówieniu na temat konfliktu gruziński patriarcha Ilia II modlił się o pokój, nie obwiniając Izraela. „Trwające się działania wojenne w Ziemi Świętej to wielka udręka dla mieszkańców i całego regionu, ale jest też głębokim smutkiem dla milionów ludzi, w tym z pewnością w Gruzji, ponieważ nasze życie duchowe było i jest w znacznym stopniu związane z Jerozolimą i Świętą Wylądować.

Żydowskie korzenie, których nie można wyciąć

Żwania, biegle mówiący po hebrajsku, urodzony przez matkę Żydówkę i ojca chrześcijanina, po raz pierwszy odwiedził Izrael w 1988 roku. Jego matka modliła się, aby pewnego dnia mógł studiować w Izraelu, a teraz w jego drugiej kadencji jako ambasador Gruzji w Izraelu czuje, że jej modlitwy zostały wysłuchane.

Podkreślił, że głęboko wierzy w społeczeństwo Izraela i jego zdolność do przezwyciężenia otwartej walki, która wybuchła w maju, gdy Izrael i Hamas walczyły w 11-dniowym konflikcie. „To, co naprawdę musimy zrobić i jak musimy wychowywać nasze dzieci, to dać im zrozumienie, że muszą dbać o to miasto i ten kraj, co naprawdę zapewnia fantastyczną możliwość rozwoju i integracji na całym świecie”.

Żwania powiedział, że jego związek z Izraelem jest głęboki i stanowi integralną część tego, kim jest.
„Jestem Gruzinem, całkowicie Gruzinem, z żydowskimi korzeniami, których nie można wyciąć”.

„Moje serce bije dokładnie w ten sam sposób, gdy samolot przylatuje do Tbilisi lub do Ben Guriona” – powiedział. „To to samo uczucie”.Prezydent Reuven Rivlin (z lewej) wita ambasador Gruzji Lasha Zhvania (dzięki uprzejmości)

Podobne odczucia wyrażali Izraelczycy o gruzińskich korzeniach, zwłaszcza w okolicach 30. rocznicy odzyskania przez Gruzję niepodległości.

„Bardzo się cieszę, że mogę świętować niepodległość Gruzji” – powiedziała Abgarowa. „Cieszę się więc, że teraz Gruzja i jej mieszkańcy są niezależni na swojej ziemi”.

„Moja tożsamość nigdy nie jest kompletna, jeśli nie ma obu kultur izraelskiej i gruzińskiej”.

Jessica Steinberg przyczyniła się do powstania tego raportu. 

Wysłannik Gruzji ostrzega, że ​​dziedzictwo jego kraju w Izraelu jest zagrożone