Marian Marzynski         Dzień amerykańskiego indykobójstwa nazwany świętem dziękczynienia według luźnej anegdoty o pokojowej kolacji angielskich kolonialistów z miejscowymi Indianami (w przerwie ich zabijania), w świecie nowoczesnym z godzeniem się nie ma nic wspólnego. Nawet wzajemne dziękowanie sobie przy stole stało się niemodne (sztuka oratorska wymiera), dla armii wędrowców na te coroczne (na szczęście!) spotkania z oddalonymi nieraz o setki mil, rodzinami. „Happy thanksgiving” […]

Marian Marzynski   Drogi Misiu, widzę twoje wybałuszone oczy, gdy to czytasz: nie potrafię zasnąć przed co najmniej godzinką oglądania TELEWIZJI TRWAM.  Włączam ją zaraz po zakończeniu SZKŁA KONTAKTOWEGO (TVN)oglądanego na przemian z W TYLE WIZJI (TVP). Podaje nazwy stacji, bo wiem, że człowiek kulturalny jak ty, żadnej telewizji dziś w Polsce nie ogląda. Moje oglądanie jest jednak zawodową koniecznością, inaczej nie wiedziałbym, że polska demokracja leci na łeb na szyje i ze przy […]

Marian Marzynski W drodze na kolację do stołu z napisem „Dieta warzywniczo–owocowa” zdążyłem jeszcze obejrzeć w pokoju hotelowym ośrodka przygotowań olimpijskich w Cetniewie (miejsce treningu legendarnych bokserów polskich lat 50–60 po kierunkiem Feliksa Sztama) – pewne telewizyjne dno. Nie była to ani Telewizja Trwam, and Disco–Polo, ani Rozrywka TVP, ani TVP info, które nagminnie dotyka propagandowego dna, była to TVP KULTURA, do czasu zawłaszczenie jej […]

Marian Marzynski Od 48 godzin przed ekranami amerykańskiej telewizji rozgrywa się dokudrama. Osoby: Christine Ford, profesor psychologii na uniwersytecie kalifornijskim. Brett Kavanaugh, nominowany przez prezydenta kandydat na dożywotne stanowisko sędziego sądu najwyższego. Senacka komisja sprawiedliwości, w której zasiada 11 republikanów (sami biali mężczyźni) i 9 demokratów, wśród nich 4 kobiety. Miejsca: Rok 1982. W stanie Maryland, odbywa się prywatka licealistów, w której mają wziąć udział 15-letnia Christine […]

Marian Marzynski’ W środku naszej rozmowy jak zareagować na decyzję Trumpa o blokadzie celnej Chin, pchającej giełdę w dół, tak powiedział mój od 30 lat doradca, Kenneth: – Nie wiem, czy znajdziemy na to rozwiązanie (kupić czy sprzedać?), ale jestem na 180 stronie twojej książki (tytuł angielskiego wydania „Life on Marz”) i zastanawiam się: dlaczego w 1968 roku nie miałem pojęcia o tym, co działo się wtedy z Żydami w Polsce. Było wśród nas trochę Żydów, […]

Marian Marzynski Często myślimy, że emigracja Żydów wyglądała tak: Gomułka powiedział, że możecie wyjechać, a ludzie sobie wyjechali lub nie. Tak nie było, ludzie zostali zmuszeni do wyjazdu przez konkretne, bezprawne działania polityków, pracodawców, administracji państwowej i dziennikarzy. Ta systematyczna praktyka nazywa się zbrodnią przeciwko ludzkości i to jest karalne, i to się nie przedawnia. (Ze spektaklu “Sprawiedliwość” w Teatrze Powszechnym w Warszawie w reżyserii Michała Zadary, według jego scenariusza napisanego z Nawojką […]

Marian Marzynski Wybory do senatu w Alabamie, jednym z najbardziej konserwatywnych stanów amerykańskich, przegrał oskarżony o pedofilię i molestowanie, czyli sexual harassment, ultrakonserwatywny republikanin z krzyżem w klapie.  Gdy oglądałem migające na ekranie liczby oddawanych głosów, krążyły mi przed oczami twarze celebrytów z prasy, radia, telewizji, filmu, muzyki, sportu, biznesu i polityki, a ostatnio twarz jednego z najwybitniejszych sędziów federalnych (o polskim nazwisku Kozinski) – upadłych w ostatnich miesiącach pod naporem wyznań kobiet, […]

  Marian Marzynski   Jedno z moich spotkań autorskich odbyło się w dawnym dworcu morskim w Gdyni, gdzie mieści się teraz imponujące Muzeum Emigracji, w którym nagrywa się rozmowy z emigrantami. Oto fragmenty mojej rozmowy: Iwona Demska: Proszę powiedzieć coś o korzeniach rodziców, skąd pochodzili mama, tata, może dziadkowie, jak daleko sięga pamięć historyczna pana rodziny? Marian Marzyński: Urodziłem się 12 kwietnia 1937 roku […]

  Marian Marzynski   Podczas wczorajszego obiadu w Dniu Dziękczynienia w rozmowach przy indyku nie można było uniknąć tematu nowej amerykańskiej Watergate: Sexual Harassment at the Workplace.W tym dniu The New Yorker zamieścił na okładce rysunek, który nie wyda się polskiemu czytelnikowi śmieszny bez wyjaśnienia, że w Dniu Dziękczynienia w Nowym Jorku odbywa się coroczna parada balonów, i że jeden z nich, gigantyczna dziewczynka z bajki Disneya, z przestraszonymi oczami […]

Marian Marzynski Po każdym z programów “Wszyscy jesteśmy sędziami” listy pisane do telewizji na sypiącym się dzisiaj, marnym PRL-owskim papierze, większość atramentem, niektóre długopisami nazywanymi wtedy piórami “kulkowymi”, albo płowiejącymi już “kopiowymi” ołówkami, pokazują Polskę sprzed pięćdziesięciu lat. Czy bardzo się od tego czasu zmieniła? Ponieważ nie mieszkam tu od lat czterdziestu, trudno mi na to pytanie odpowiedzieć. Oto jeden z listów: Kraków, 10 VIII 60r. Do redakcji […]

 Marian Marzynski   Kilka dni temu dostałem e-mail: “Witam. Nazywam się Andrzej. Sprawa dotyczy mojej mamy. Czy to Pan realizował na początku lat sześćdziesiątych program „Wszyscy jesteśmy sędziami”, w miejscowości Wieliszew, pod Warszawą?. Chodziło o wypadek samochodowy, w którym zginęła mała dziewczynka. Proszę o kontakt “.Odpowiedziałem mu: “Panie Andrzeju, tak to ja, niech Pan sobie wyobrazi, że właśnie porządkuję w Bostonie swoje archiwa, a część dotyczy “Wszyscy jesteśmy […]

Marian Marzynski   Gdy któryś z moich polskich przyjaciół pójdzie na operacje, to zawsze wykona ja „najlepszy profesor”. Tymczasem, ja, mieszkając w Bostonie, stolicy światowej medycyny, nigdy jeszcze na profesora nie trafiłem. Jest tak dlatego, że w szpitalach uniwersyteckich, a takich jest tu najwięcej, każdy lekarz ma cos ze studentami do czynienia, wiec może każdy jest profesorem? Chociaż przy żadnym z ich nazwisk nic poza MD nie stoi… Od czasu do czasu […]

Marian Marzynski Po wygraniu pierwszej potyczki w Cetniewie (cukier – 0, sól – 0, tłuszcz, gdy się da –  0), moja batalia żywnościowa, inaczej zwana zmaganiem się z ciałem, przeniosła się do Warszawy, a tam, z powodu miejsca zamieszkania, znalazła się w samym środku gastronomicznej orgii. Walki toczą się pomiędzy Placem Trzech Krzyży i rynkiem Starego Miasta na osi północ – południe i od Nowego […]

Marian Marzynski   Od kiedy pamiętam – wystrzegam się nudy. W wojennym dzieciństwie bywało to niebezpieczne. Pomyślałem o tym, gdy 91-letnia Halina Zawadzka, o której ucieczce z getta chcę zrobić fabułę, tak mi powiedziała: – Nie dziw się, że w mojej książce nie ma dialogów. Żeby przeżyć, trzeba było mieć usta zamknięte, nuda otoczenia przedłużała życie. U księży w Łaźniewie nudziłem się tylko wtedy, gdy – msza za mszą – klęczałem jako ministrant […]

Marian Marzynski   Noc szumi. Grucha kochany z kochaną, ale niestety, co rano przez barokową bramę, pełną sznerklów i wzorów wszystko znika na amen in saecula saeculorum: ZACZAROWANA DOROŻKA ZACZAROWANY DOROŻKARZ ZACZAROWANY KOŃ. Konstanty Ildefons Gałczyński   Gdy wybija północ i zbity tłum pod pijalnią wódki, euro za kieliszek, nie przestaje skandować puuuu–buuuu–muuuuu, a moja bezsenność wliczona jest […]

Marian Marzynski   „Po dwóch miesiącach depresji znów czuje się doskonale”, mówi 77-letnia Ola, na którą medycyna już trzy lata temu wydala wyrok śmierci, „od czasu zakończenia wszystkich terapii komórki rakowe w mojej krwi osiągnęły taki poziom, że przestały już lekarzy interesować, oglądają tylko MRI, ostatnio guz zajmował jedną trzecią wątroby, zaczyna mnie to wszystko bawić”. Okazja żeby wrócić do życiorysu Oli, […]

Dziwną książkę napisał Marian Marzyński.   Dziwną, bo szalenie nietypową. Nie jest to właściwie klasyczna książka, ale – bo ja wiem? – „książkofilm”, i to w dodatku autobiograficzny. Mianowicie jest to rodzaj albumu fotograficznego, zestawu zdjęć (głównie klatek, pochodzących z kilkudziesięciu Marianowych filmów dokumentalnych – ale i zwykłych zdjęć z archiwum), do których dobrano podpisy. Na ogół są to dialogi z owych filmów, ale nie zawsze. Bywa to też po prostu komentarz autora. […]

Marian Marzynski   – Czy to prawda, że mąż gra na pianinie i jest miłośnikiem Chopina? – zapytałem Marię Kaczyńską, gdy wspólnie czekaliśmy na ukazanie się przed Muzeum Powstania Warszawskiego ówczesnego kandydata na Prezydenta RP. – Nieporozumienie – uśmiała się Maria Kaczyńska, na którą – jak się później okazało – mówiono w domu Maryla. – To mnie kiedyś mamusia zmuszała do pianina, i to ja grałam Chopina. Jeśli […]

Marian Marzynski   Zainteresują was być może moje zabiegi w sprawie zawieszenia na fasadzie uspołecznionej ostatnio kawiarni Nowy Świat prześcieradła do wyświetlenia mojego filmu DO YOU SPEAK CHOPIN?, który odnosi sukcesy w amerykańskiej telewizji publicznej. Ponieważ lubię opisywać zdarzenia od podszewki – posyłam list do pewnej pianistki, z którego wynika, że w moich pomysłach, od czasu „Turnieju Miast”, wiele się nie zmieniło. Droga Anno pianistko, napisz mi szczegółowo :co się dzieje w tych […]

Marian Marzynski Marian Marzyński będzie znowu (bywa często) w Polsce. W związku z publikacją swojej nowej książki odbędzie szereg spotkań autorskich: 20 sierpnia o godzinie 15:00 w MUZEUM EMIGRACJI w GDYNI 21 sierpnia o godzinie 18:00 w Muzeum POLIN w WARSZAWIE 27 sierpnia o godzinie 17:00 w JCC KRAKÓW (na Kazimierzu) Inne spotkania w drodze…   Poniżej dwie laurki z okładki książki: W latach 60. ubiegłego wieku Marian Marzynski należał do najpopularniejszych ludzi […]

Marian Marzynski   Nie mając pojęcia, że pani Szydło, popierana przez większość Polaków, stała się europejską oratorką w sprawie uchodźstwa, w ciągu ostatnich dni przeżyłem uchodźczy epizod. (Do jasnej cholery przestańcie wreszcie prać mózgi „emigrantami ekonomicznymi”. Niech Szydło sama spróbuje być uchodźcą i wysłucha argumentu policji, że ucieczka od skrajnej nędzy nie jest uchodźstwem. A co jest? Opozycja w parlamencie, który nie istnieje?) Epizod sięga koszmaru Czeczenii, o której […]

Marian Marzynski   W amerykańskim reality show, dla mnie głupawym, a dla Grażyny tak idiotycznym, że nie do oglądania, pary startują do wyścigu dookoła świata, zdobywając punkty za harcerskie sprawności; awansują, lub z płaczem odpadają z konkurencji. Wszystkie pochodzą z „ludu”: dwie lesbijki, rozwiedziona para, która spotyka się tu po latach, dwaj emeryci, którzy przed występem stracili po 20 kilo, siostry albo bracia-bliźniacy, małżeństwo, które kłóci się w życiu, a więc i przed kamerami, […]

Marian Marzynski   Ostatnio odbieram telefony o chorobach w rodzinie i wśród przyjaciół. Są to rozmowy, których nie daje się skrócić, bo opowiadający wie wszystko, a zadając pytanie słuchający może się medycznie skompromitować – więc słucham i robię notatki. …i tak rosło dalej… gorączka się pojawiła, jadą do MG, będzie tam kilka dni na pickline, […]

Marian Marzynski Grażyna, na której „Ida” nie zrobiła większego wrażenia, bo niezależnie od tego czy film jest „oparty na prawdziwych wydarzeniach”, czy nie, żona szuka w kinie wzruszenia, a „Ida” nie wzruszyła jej ani przy odkopywaniu żydowskiej czaszki (dokument o ekshumacji kości ojca pisarza Henryka Grynberga zamordowanego przez chłopów, zrobił na nas wstrząsające wrażenie), ani gdy bohaterka wchodzi na parapet okna, (które Grażyna łatwo […]

  Marian Marzyński   Pojawił się na parkingu ośrodka olimpijskiego w Cetniewie jak zjawa: odrestaurowany do ostatniej klamki czarny samochód, którym zaraz po wojnie jeździła francuska policja, a w jego luksusowym wydaniu ministrowie socjalistyczno-komunistycznego rządu francuskiego.   Citroen BL 11, znany z francuskich filmów kryminalnych, na który w Polsce mówiło się „cytrynka”, trafił również do garaży polskiej ubecji; tymi ośmiocylindrowymi, hebanowymi gazelami, 160 kilometrów na godzinę, goniono […]

Marian Marzynski   Art Buchwald (1925-2007) amerykański felietonista, który na spółkę z Gombrowiczem zachęcał mnie do pisania, ostatnia książkę zatytułował “Too Soon To Say Goodbye”. Opisał w niej swoje życie w pensjonacie dla ludzi oczekujących śmierci, które z planowanych przez lekarzy kilku miesięcy.  przedłużyło się do całego roku. Był to niezwykły rok: przyjaciele, których nie widział od lat, a nawet czytelnicy jego książek, odwiedzali go niemal codziennie, […]

Z Tadeuszem Rolke, wybitnym polskim fotografikiem, znamy się od ponad pół wieku, ale przez większość tych lat się nie widzieliśmy: on najpierw na emigracji w Niemczech, po „Solidarności” wrócił do Polski – ja, po emigracji marcowej, najpierw w Danii, potem w Stanach. Któregoś dnia w Warszawie usiedliśmy przy stoliku i zaczęliśmy nagrywać. Oto fragmenty rozmowy. […]

  Marian Marzynski   MM: Przeczytam ci coś z okładki mojej książki „Sennik Polsko – Żydowski”: „Świadectwo ocalającej mocy humoru, dzięki której pamięć historii przestaje być niebezpieczna, staje się inspiracją do tworzenia alternatywnych scenariuszy własnego życia, mitów i snów” … … i mój cytat: „Życie jest jedną wielką rozmową ze sobą. Próbuję ją rejestrować”. Ty rozmawiasz ze sobą zdjęciami. Nie mieszkając w Polsce, nigdy […]

Marian Marzynski   Hiun Su Li, 35 letnia autorka wstrząsającej książki o swojej ucieczce z Korei Północnej i ja, uciekinier z warszawskiego getta, spotykamy się w audytorium koreańskiej Chadwick International School, gdzie uczy nasza Anya, na konferencji praw człowieka zorganizowanej przez maturzystów ze szkol w Arabii Saudyjskiej, Argentynie, Chin, Korei, Indonezji i Tajlandii. Hiun Su opowiada im, że tylko jeden człowiek w Korei Północnej korzysta ze wszystkich […]

Marian Marzynski   Matka była piękna i nie wyglądała na Żydówkę. Kochał się w niej kolejarz spod Krakowa, któremu oboje zawdzięczają życie: matka i jej kilkuletni chłopiec. Ojciec ukrywał się pod Lublinem; ktoś, kto chciał mu zabrać cegielnię, wydał go Niemcom. Rysio miał 8 lat, gdy wyjechali do Izraela. – Za dużo tu Żydów – mówiła matka-malarka, która syna zostawiła w internacie i wyjechała do Paryża, aby pod okupacyjnym […]

Marian Marzynski     Było to 6 kwietnia 1937 roku: Maciek wyszedł pierwszy. Tydzień później – po porodzie kleszczowym, bo nie mieściła mi się głowa – wygramoliłem się ja. Poznaliśmy się 30 lat później w redakcji „Kultury” na Wiejskiej, gdzie on był redaktorem, a ja autorem, który przyniósł mu na enerdowskiej maszynie i marnym peerelowskim […]

MARIAN MARZYŃSKI Przeczytałem wstrząsającą książkę: „Pamiętniki i listy Michała Bułhakowa”. Polecam ją tym Polakom, którzy wolność słowa wypili z mlekiem matki i nie potrafią sobie wyobrazić, że może im jej kiedyś zabraknąć. Autor genialnej książki „Mistrz i Małgorzata”, którą wydano dopiero po jego śmierci w wieku lat 49, Bułhakow przeżył stalinowski terror lat międzywojennych unikając zesłania na Syberię podobno dlatego, że Józef Wissarionowicz lubił oglądać […]