Przyslala Katharina Dr.Gasinska Lepsien

Połączenie tych trzech prostych zaleceń może obniżyć ryzyko zachorowania na raka aż o 61 proc. – wynika z najnowszych badań.

Odpowiednia dawka witaminy D, kwasów omega-3 i proste domowe ćwiczenia siłowe – to przepis naukowców na ochronę przed rakiem. W badaniach opublikowanych we „Frontiers in Aging” udział brały osoby w wieku 70 lat lub starsze.

Jak zaznaczają autorzy pracy, po raz pierwszy przetestowano łączne korzyści trzech przystępnych cenowo interwencji zdrowotnych. A jeśli coś działa u dojrzałych osób, to zadziała w każdym wieku.

Układ odpornościowy, który każdego dnia chroni nas nie tylko przed infekcjami, ale też przed rozwojem nowotworów, słabnie z wiekiem. Wiele osób uważa, że na starość nie warto już łykać witaminy D, poprawiać diety czy dbać o ruch, bo ciało na tym nie skorzysta. To kolejne badania, które takim przekonaniom przeczą. Organizm odnosi korzyści z każdej pozytywnej zmiany, na każdym etapie życia.

Rak rzadko wynika z genów

Większość zachorowań na raka ma związek z naszym stylem życia i środowiskiem, czynniki genetyczne związane są tylko z blisko 5 proc. zachorowań – podają eksperci Krajowego Rejestru Nowotworów. I tłumaczą, że palenie papierosów odpowiada za jedną trzecią zachorowań na raka; dieta – za 30 proc.; nadwaga i otyłość – 5,5 proc.; alkohol – 2-4 proc.; praca – 2-8 proc.; opalanie się – 3 proc.; infekcje – do 10 proc.; promieniowanie jonizujące 1-2 proc. Do tej listy dokłada się jeszcze brak ruchu.

Rak jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, po chorobach krążenia. Prawdopodobieństwo zachorowania na większość nowotworów wzrasta wraz z wiekiem.

Główna autorka nowych badań prof. Heike Bischoff-Ferrari, specjalistka geriatrii z Zurychu, mówi, że działania podejmowane w celu zapobiegania nowotworom są ograniczone. Lekarze przypominają, że nie należy palić i trzeba chronić się przed słońcem. – Profilaktyka u osób w średnim i starszym wieku ogranicza się głównie do badań przesiewowych i szczepień – twierdzi prof. Bischoff-Ferrari.  

Od dawna wiadomo, że dla zachowania sprawnego układu odpornościowego ważna jest witamina D. Badania pokazały też, że hamuje wzrost komórek nowotworowych. Z kolei kwasy omega-3 potrafią gasić stany zapalne i mogą hamować transformację normalnych komórek w komórki rakowe. A ruch „konserwuje” układ odpornościowy. W wielu badaniach dowiedziono, że ruch obniża ryzyko zachorowania na raka oraz ryzyko nawrotu choroby. Ruch także obniża poziom stanu zapalnego.

Teraz badacze sprawdzili, w jakich dawkach należy rekomendować witaminę D3, kwasy omega-3 i ruch, żeby oddalić widmo raka.

Ile witaminy D, omega-3 i ćwiczeń?

Naukowcy pracowali w ramach projektu DO-HEALTH, którego celem jest „opóźnienie starzenia się i przedłużenie zdrowia”. Opisywane badanie trwało trzy lata. Wzięło w nim udział 2157 osób z pięciu krajów: Szwajcarii, Francji, Niemczech, Austrii i Portugalii. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni do ośmiu różnych grup, aby przetestować indywidualne i połączone korzyści z różnych interwencji.

Grupa druga stosowała tylko witaminę D3 i kwasy omega-3. Grupa trzecia – witaminę D3 i owoce. Grupa czwarta – omega-3 i ćwiczenia. Grupa piąta – tylko witaminę D3. Grupa szósta – tylko kwasy omega-3. Grupa siódma – tylko ćwiczenia. A ostatnia grupa otrzymała zamiast witamin i kwasów omega-3 placebo.

Pigułki dostarczane były uczestnikom badania przez badaczy. Każda kapsułka omega-3 zawierała kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA) w stosunku 1:2.

Zestaw rekomendowanych ćwiczeń był prosty. To trening oporowy (siłowy) z wykorzystaniem ciężaru własnego ciała, czyli np. pompki, przysiady, brzuszki.

Uczestnicy badania odbierali kontrolne telefony od naukowców. Poza tym cztery razy przeszli badania oceniające stan zdrowia.

Terapie domowe są bardzo skuteczne

Wyniki badania pokazały, że wszystkie trzy metody łącznie (witamina D3, kwasy omega-3 i ćwiczenia) przyniosły skumulowane korzyści. W grupie je stosującej ryzyko zachorowania na raka spadło o 61 proc. – To pierwsze randomizowane, kontrolowane badanie, które wykazało, że codzienne połączenie witaminy D3, suplementacji morskich kwasów omega-3 i prostego programu ćwiczeń w domu może być skuteczne w zapobieganiu raka – podsumowuje prof. Bischoff-Ferrari. Uważa, że publikacja jej zespołu może wpłynąć na profilaktykę nowotworów, poprawić zalecenia, jakie dają lekarze. Choć zaznacza, że badania powinny być powtórzone w dłuższym okresie czasu niż trzy lata.

Badania potwierdzają starą prawdę – „lepiej zapobiegać, niż leczyć”. Na pewno zapobieganie w proponowanej przez naukowców formie jest mniej dokuczliwe niż inwazyjne leczenie raka. Polski NFZ w ramach profilaktyki propaguje 12 sposobów na zdrowie. To publikacja powstała na podstawie Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem.

12 zaleceń to:

1.         Nie pal. Nie używaj tytoniu w żadnej postaci.

2.         Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego. Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.

3.          Utrzymuj prawidłową masę ciała.

4.         Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco.

5.         Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia: jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców; ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) i unikaj napojów słodzonych; unikaj przetworzonego mięsa; ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą zawartością soli.

6.         Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.

7.          Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne (dotyczy to szczególnie dzieci). Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Nie korzystaj z solarium.

8.         Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.

9.          Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziomu. (Chodzi o szkodliwe materiały budowlane i częste wietrzenie pomieszczeń).

10.    Kobiety powinny pamiętać o tym, że: karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na raka piersi. Jeśli możesz, karm swoje dziecko piersią. Hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych rodzajów nowotworów. Ogranicz jej stosowanie.

11.    Zadbaj o to, aby twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym przeciwko: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B; wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV.

12.    Bierz udział w zorganizowanych programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania: raka jelita grubego, raka piersi, raka szyjki macicy.