Kto nie pamięta takich przebojów jak “Bohdan, trzymaj się”, “Mówiłam żartem”, “Widzisz, mała jak to jest” czy “Okularnicy”? To niezpomniane piosenki naszej młodości. Autorką słów do ostatnich trzech jest Agnieszka Osiecka, ale czy wszyscy wiedzą, że muzykę do nich skomponował, a do pierwszej z nich także i tekst napisał mieszkający od lat w Toronto wybitny pisarz, kompozytor, autor tekstów piosenek, słuchowisk radiowych, dziennikarz, kabareciarz i satyryk człowiek-orkiestra Jarosław Abramow-Newerly. W piątek, 17 maja obchodzi 80. urodziny i z tej to właśnie okazji chcemy Państwu przypomnieć tego niezwykłego, wszechstronnego człowieka, który tworzył legendy polskiej kultury.

Jarosław Abramow-Newerly pochodzi z artystycznej warszawskiej rodziny. Jest synem pisarza Igora Newerlego (“Chłopiec z Salskich Stepów”, “Archipelag ludzi odzyskanych”, “Pamiątka z Celulozy”) i aktorki Barbary z Jareckich. Matka Jarosława Abramowa-Newerlego pochodziła z biednej rodziny żydowskiej. Po śmierci matki dziewczynka trafiła do prowadzonego przez Janusza Korczaka Domu Sierot. Tam poznała przyszłego męża Igora Newerlego, młodego emigranta z Rosji i bliskiego współpracownika Starego Doktora. Ich syn Jarosław wychował się na warszawskim Żoliborzu. Swoje dzieciństwo, które przypadło na czas wojny, opisał w tomie wspomnień “Lwy mojego podwórka” (2000), gdzie tworzy panoramę dzielnicy warszawskiej inteligencji, miejsca, gdzie podczas okupacji znalazło schronienie wielu Żydów. Jarosławowi i jego matce także groziło getto, ale Igor Newerly wyrobił rodzinie aryjskie papiery.

Jarosław Abramow-Newerly skończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, a jeszcze na studiach był jednym ze współzałożycieli Studenckiego Teatru Satyryków (STS), dla którego pisał skecze i piosenki, biorąc udział w nim również jako aktor. Jego przygoda ze legendarnym STS-em trwała 15 lat. STS, który działal w latach 1954-1975, skupiał takie późniejsze gwiazdy jak Elżbieta Czyżewska, Zofia Merle, Krystyna Sienkiewicz, Jan Matyjaszkiewicz, Ryszard Pracz, Sława Przybylska, Jan Tadeusz Stanisławski, Stanisław Tym. Gościnnie występowali w STS-ie Wojciech Siemion, Andrzej Łapicki, Kalina Jędrusik, Alina Janowska, Halina Mikołajska, Barbara Krafftówna i Zbigniew Zapasiewicz.

Po studiach wspólnie z kolegami Jarosław Abramow-Newerly stworzył pismo “Od Nożwa”, którego był redaktorem naczelnym. Pod koniec lat 1950. był też dziennikarzem “Walki Młodych” i Redakcji Młodzieżowej Polskiego Radia. W latach 1958-1959 jako dziennikarz i reporter Tygodnika Polskiego przebywał w Paryżu.

Po powrocie z Paryża w latach 1960-1966 Abramow-Newerly był kierownikiem Redakcji Teatru Młodego Słuchacza w Naczelnej Redakcji Audycji Literackich Polskiego Radia.

Debiutował jako satyryk w 1955 na łamach tygodnika “Szpilki”. Jego pierwszym zbiorem było “Myślenie ma kolosalną przyszłość” (1957), w którym znalazły się pisane dla STS satyry, monologi i skecze.

Potem były najróżniejsze formy literackie sztuki teatralne, powieści, szkice. Jest także autorem słuchowisk, spektakli i widowisk telewizyjnych, tłumaczonych na kilkanaście języków.

Jego pasją był teatr i w latach 1970-1972 był kierownikiem literackim Teatru Ludowego w Warszawie. W 1973 objął funkcję sekretarza Zarządu Klubu Dramatopisarzy Polskich przy Związku Literatów Polskich.

Stworzył teksty i skomponował muzykę do wielu piosenek. Wspomniane na wstępie utwory śpiewali najwięksi polscy artyści: “Piosenka o okularnikach” Tadeusz Łomnicki, Sława Przybylska, Zofia Kucówna i Anna Maria Jopek, “Bogdan, trzymaj się” Bohdan Łazuka, dla którego autor napisał ten przebój, “Widzisz, mała” Sława Przybylska i Adrianna Biedrzyńska, “Mówiłam żartem” Iga Cembrzyńska.

Od 1985 roku Jarosław Abramow-Newerly mieszka w Toronto. To w Kanadzie zaczął pisać prozę. Wśród jego utworów prozatorskich są satyryczne powieści poświęcone życiu Polaków w Kanadzie: “Alianci” (1990), “Pan Zdzich w Kanadzie” (1991), “Kładka przez Atlantyk” (1995), “Nawiało nam burzę” (2000) i “Młyn w piekarni” (2002).

W Kanadzie kontynuował też swoją pracę dziennikarską w redakcji “Związkowca”.

Był członkiem Związku Literatów Polskich, a w 1965 roku został członkiem Polskiego PEN Clubu. Jest też członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Prywatnie Jarosław Abramow-Newerly to uroczy pan o łagodnych oczach, subtelnym uśmiechu i nienagannych manierach.

Z okazji Jego jubileuszu Panu Jarosławowi życzymy dużo pogody ducha, zdrowia i natchnienia do dalszego tworzenia. Sto lat, Panie Jarosławie!

Małgorzata P. Bonikowska

Człowiek renesansu o łagodnym uśmiechu