Nadeslala Maria Ciesielska

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata – tytuł przyznany:

24 stycznia 1967

• Wiktoria Strusińska
• Zygmunt Strusiński

Ukrywający się:

Historia pomocy

wrzesień 2014, dr Maria Ciesielska / red. Klara Jackl

Rodzina Strusińskich mieszkała w Łucku na Wołyniu, przy ul. Traugutta 33..  Dom małżonkówStrusińskich znany był z gościnności, a jego właściciele z liberalnych poglądów. Zygmunt byłprawnikiem, a Wiktoria lekarzem ogólnym w miejscowym szpitalu. Mieli córkę Irenę.

Obydwoje byli członkami Armii Krajowej. Zygmunt Strusiński ps. „Szeliga” był komendantem IIŁuckiego Inspektoratu, Wiktoria ps. „Rita” organizowała pomoc medyczną na tereniepowiatów: łuckiego, horochowskiego, dubieńskiego i krzemienieckiego. W pierwszej połowie1943 r. utworzono w nich konspiracyjną administrację, w ramach której pracowały referatysanitarne. Najwięcej lekarzy pracowało w Łucku. Niemal wszyscy oni włączyli się w niesieniekonspiracyjnej pomocy lekarskiej.

Latem 1942 r. dr Strusińska ostrzegła znajomą dr Tatianę Goldstein o planowanej likwidacjiłuckiego getta i poradziła jej, aby nie zwlekając uciekała ze swoim mężem Faiwlem do domuprzy Traugutta. Małżeństwo zostało ukryte na podwórzu, w stosie drewna przeznaczonego naopał. Wkrótce dołączyli do nich zbiegli z getta dr Schneiberg i dr Marek Rubinstein z żoną.Kiedy nadeszły zimowe mrozy, dr Strusińska zabrała uciekinierów do domu i urządziła imkryjówkę w piwnicy.Zaangażowała część przechowywanych  lekarzy do pracyw konspiracyjnej służbie zdrowia.

19 sierpnia 1943 r. Zygmunt Strusiński został aresztowany przez Niemców, a po trzechmiesiącach – zamordowany. Pomimo tej tragedii Wiktoria nie zaprzestała konspiracji i nadalopiekowała się ukrywającymi. Brakowało pieniędzy i wszyscy głodowali, ale dr Strusińska niechciała przyjąć od nich biżuterii w celu jej sprzedaży. Schowała ją jedynie jako depozyt i powojnie oddała ukrywanym Żydom.

Kiedy po zakończeniu okupacji Wiktoria musiała przeprowadzić się z Łucka na terenpowojennej Polski, ukrywani pomogli jej w znalezieniu pracy. Rodzina Goldsteinówwyemigrowała do Izraela ale utrzymywała z nią kontakt. W 1963 r. Wiktoria odwiedziła ichw Izraelu.

BIBLIOGRAFIA

• Archiwum Yad Vashem, 274
• Rocznik Lekarski, 1938,

  Rocznik Lekarski na rok 1938 wykazuje Wiktorię Strusińską urodzoną w 1897 roku, dyplom 1933 rok, jako lekarza ogólnego w Łucku.

• Zdzisław Jezierski, Nieznane fakty z rzezi wołyńskiej. Pomoc medyczna na Kresach Wschodnich w lata 1943-44,

  Materiał powstał na podstawie artykułu „Pomoc medyczna polskim ośrodkom samoobrony na Wołyniu w latach 1943-1944”, opublikowanego w piśmie „Lekarz Wojskowy” nr 1 z 2012 r.

• http://www.sprawiedliwi.org.pl/pl/family/722,rodzina-strusinskich/