Może to być mały kraj (mniej więcej wielkości New Jersey), ale Izrael jest dynamicznym regionem winiarskim, wyróżniającym się zlozonej glebie i dramatycznym mikroklimatem, od chłodnych gór na dużych wysokościach po ciepłe równiny przybrzeżne i pustynie. W ciągu ostatnich dwóch dekad nowa fala izraelskich win nastawionych na jakość pojawiła się w rękach winiarzy, którzy przekraczają granice, eksperymentują z rodzimymi odmianami winogron i wykorzystują najnowsze technologie, aby tworzyć wina, które konkurują na arenie światowej — i wygrywają. 

Wino jest produkowane na tym obszarze od tysięcy lat i chociaż izraelskie korzenie winiarskie są w pewnym sensie Starym Światem, izraelskie wina należą wprost do kategorii Nowego Świata. Nowoczesne państwo Izrael powstało w 1948 roku, a w tym czasie rozwijający się przemysł winiarski w powstającym kraju składał się z 14 komercyjnych winnic. Obecnie istnieje ponad 300 winnic, w tym 70, które zbierają co najmniej 50 ton winogron rocznie – a 10 największych produkuje ponad 90 procent izraelskiego wina. Reszta to winiarnie butikowe i średniej wielkości. Kraj jest także domem dla wielu winiarzy garagiste. 

Wina z klasycznych odmian francuskich, takich jak Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Chardonnay i Sauvignon Blanc, są najbardziej szanowane w kraju, jednak rośnie zainteresowanie winem wytwarzanym z odmian śródziemnomorskich oraz z rodzimych winogron . Izrael ma łącznie 5500 hektarów winorośli. Rocznie zbiera się około 60 000 ton winogron.

Geografia

Graniczy z Libanem na północy, Syrią na północnym wschodzie, Jordanią na wschodzie, Egiptem na południowym zachodzie i Morzem Śródziemnym na zachodzie, Izrael zajmuje 20 770 kilometrów kwadratowych. Kraj ma 424 kilometry z północy na południe i około 135 kilometrów w najszerszym miejscu. Istnieją trzy główne krajobrazy: równina przybrzeżna, która biegnie wzdłuż Morza Śródziemnego; pagórkowaty i górzysty region biegnący wzdłuż grzbietu kraju oraz dolina ryftu Jordanu, która na północy jest urodzajnym krajobrazem, a na południu przechodzi w półpustynne. Izrael ma różnorodne składy gleby, od wapienia, terra rossa i tufu wulkanicznego do gliny wapiennej, kredy i gliny aluwialnej. 

Choć położony na Bliskim Wschodzie, klimat Izraela jest wyraźnie śródziemnomorski ze względu na bliskość Morza Śródziemnego. Morze jest najważniejszym elementem klimatycznym Izraela, ponieważ przynosi wiatry, zimowe deszcze i wilgoć. Wiatry przepływają przez winnice, zapewniając wentylację i tworząc efekt chłodzenia, który zmniejsza wilgotność i obniża średnie temperatury. Izrael ma długie, gorące, suche lata i krótkie, chłodne, deszczowe zimy. Od czasu do czasu zimowy śnieg gromadzi się na wyższych wysokościach na obszarach Wzgórz Golan, Górnej Galilei i Wzgórz Judejskich – trzech obszarach, które słyną z produkcji najwyższej jakości win w kraju. Nowsze winnice na tych wyższych wysokościach wznoszą się od 400 metrów do 1000 metrów nad poziomem morza, gdzie chłodne temperatury zachęcają do dłuższego sezonu wegetacyjnego.

Roczne opady mogą wynosić od około 100 milimetrów na południu do 1100 milimetrów na północy. Chroniczny brak wody to problem, z którym borykają się winiarze w całym kraju, zwłaszcza w okresie wegetacyjnym. Nawadnianie kroplowe jest często koniecznością. Temperatury wahają się średnio od 15 stopni Celsjusza rocznie do 20 stopni Celsjusza, osiągając do 33 stopni Celsjusza w najgorętszych miesiącach i spadając do 5 stopni Celsjusza w styczniu, najzimniejszym miesiącu w roku. Zarządzanie baldachimem ma kluczowe znaczenie dla kontrolowania wigoru winorośli i ochrony owoców przed nadmierną ekspozycją na słońce. 

Zbiór mechaniczny jest powszechny wśród izraelskich winiarzy, chociaż w niektórych przypadkach stosuje się zbiór ręczny, na przykład w przypadku owoców na starych winoroślach. Sezon zbiorów w Izraelu zaczyna się zwykle w lipcu, choć większość przypada na okres od sierpnia do października. Największym wyzwaniem klimatycznym w okresie żniw nie jest deszcz ani mróz, ale hamsin — gorące wiatry wiejące z Pustyni Arabskiej i mogące podnieść temperaturę do 40 stopni Celsjusza, co powoduje zamknięcie winorośli.

Historia

Powstała około 5000 lat izraelska historia wina ma starożytne korzenie, sięgające czasów biblijnych. Jednak kwitnący wczesny przemysł winiarski na tym obszarze popadł w uśpienie po podboju muzułmańskim i imperium osmańskim, które zaczęło rządzić terytorium na początku XVI wieku. Winiarstwo powróciło na te tereny w XIX wieku, ale głównie w celu produkcji wina do obrzędów religijnych. Jednak pod koniec stulecia baron Edmond de Rothschild, właściciel słynnego Château Lafite Rothschild w Bordeaux, podjął próbę zapoczątkowania nowej ery winiarstwa w Izraelu w latach 80-tych XIX wieku. Oprócz sadzenia winnic i budowania winiarni z głębokimi podziemnymi piwnicami, zatrudnił francuskich winiarzy i agronomów, aby pomogli w pionierskich wysiłkach. Niestety w tym czasie

Kiedy w połowie XX wieku powstało państwo izraelskie, ponad 90 procent winnic koncentrowało się w regionach przybrzeżnych, w tym w okolicach góry Karmel, pogórza judzkiego i równiny judzkiej. Wino było zwykle wytwarzane w słodkim stylu z Carignan lub Sémillon, a wina były zwykle spożywane podczas rytuałów religijnych. W latach 70. popularność zyskały wina szczepowe z Cabernet Sauvignon i Sauvignon Blanc. Wzgórza Golan zostały odkryte w 1976 roku jako idealne terroir do produkcji win premium. Mniej więcej w tym czasie jego położone na dużych wysokościach winnice o chłodnym klimacie zaczęły przyciągać międzynarodowych winiarzy, którzy pomogli podnieść produkcję w regionie.

Kolejna fala międzynarodowych winiarzy, głównie z Kalifornii i Kanady, pojawiła się na izraelskiej scenie winiarskiej w latach 80., pomagając zrewolucjonizować krajowe techniki winiarskie zarówno w winnicy, jak i w piwnicy. W tej dekadzie najczęściej uprawianym czerwonym winogronem był Carignan, a najczęściej uprawianym białym Colombard. W latach 90. butikowe winnice zaczęły się rozprzestrzeniać w całym kraju. Od początku XXI wieku nastąpił ogólny zwrot w kierunku win opartych na jakości i terroir, co skłoniło izraelskich winiarzy do tworzenia bardziej aromatycznych, uporządkowanych, zrównoważonych win niż kiedykolwiek wcześniej. Wysiłek ten zaowocował licznymi nagrodami i wyróżnieniami dla win izraelskich od niektórych czołowych graczy międzynarodowej społeczności winiarskiej.  

Kluczowe regiony

Izrael produkuje ponad 40 milionów butelek wina rocznie. Brak przepisów dotyczących apelacji daje winiarzom w kraju dużą swobodę w eksperymentowaniu z różnymi odmianami i mieszankami winogron. Chociaż nie ma surowych nazw, istnieje sześć odrębnych regionów, które reprezentują dzisiejsze winiarstwo w Izraelu. Różnią się nieco od oficjalnych regionów winiarskich w kraju – Galilei, Szomron, Samson, Wzgórza Judejskie i Negew – które zostały wyznaczone ponad sto lat temu, kiedy tradycyjne regiony winiarskie koncentrowały się na obszarach przybrzeżnych kraju. Obecnie główne regiony winiarskie znajdują się w chłodniejszych, położonych na wyższych wysokościach.

Galilea

Jeden z największych regionów winiarskich Izraela, Galilea, znajduje się na północy Izraela i jest podzielony na dwa sektory: Górną i Dolną Galileę. Górny sektor, w pobliżu granicy libańskiej, jest pagórkowaty o wysokości dochodzącej do 1000 metrów. Jego gleby są wulkaniczne, żwirowe i terra rossa. Wzniesienia w dolnym sektorze w pobliżu góry Tabor wahają się od 200 do 400 metrów, a gleby różnią się między wulkanicznymi a wapiennymi.

Wzgórza Golan

Wulkaniczny płaskowyż wznoszący się do 1200 metrów nad poziomem morza, region Wzgórz Golan charakteryzuje się wysokimi wysokościami, chłodnym klimatem oraz glebami tufowymi i bazaltowymi. Ma trzy podregiony – południowy Golan, środkowy Golan i Górny Golan. Jest to region produkcji wina, na którym obecnie skupia się najwięcej międzynarodowej uwagi, ponieważ jego winnice położone na dużych wysokościach odegrały kluczową rolę w prowadzeniu rewolucji jakościowej w kraju i zdobywaniu nagród i wyróżnień.

Góry Centralne

Region ten przecina Izrael od Hajfy do Morza Martwego. Składa się z Góry Karmel, Wzgórz Menashe, Wzgórz Szomron i Wzgórz Judejskich. Większość winnic znajduje się w dolinach wokół Zichron Ya’acov i Binyamina. Był to również jeden z pierwszych regionów, w których Rothschild zasadził winnice pod koniec XIX wieku. Gleby tutaj obejmują glinę wapienną, terra rossa, wapień i kredę.

Równina przybrzeżna

Gorący, wilgotny region Równina Przybrzeżna znajduje się na południowy wschód od Tel Awiwu. Na wysokości od 0 do 100 metrów nad poziomem morza jest to obszar nisko położony. Region składa się z madów zmieszanych z piaszczystymi, gliniastymi glinami oraz glebami terra rossa. Był to jeden z pierwotnych obszarów zasianych przez Rothschilda, ale dziś jest bardziej znany z owoców cytrusowych i truskawek niż z winogron.

Pogórze Judzkie

Wznoszące się w kierunku Jerozolimy Pogórze Judzkie znajduje się głównie na Zachodnim Brzegu. Ten mały region zawiera prawie jedną trzecią wszystkich winnic Izraela. Wiele z nich to małe działki złożone głównie z wierzchniej warstwy gleby terra rossa na podłożu wapiennym. Korzystne dobowe wahania wynikają z wysokich temperatur w ciągu dnia, które są kompensowane przez chłodne wiatry znad Morza Śródziemnego i chłodne temperatury w nocy. Istnieje również dramatyczny wzrost wysokości z 300 do 1000 metrów w regionie. 

Wyżyny Negewskie

Ten suchy pustynny region zajmuje połowę kraju. Wysokości na Wyżynie Negew mogą sięgać 900 metrów. Gleby mają tendencję do piaszczysto-gliniastego i lessowego. Dramatyczne dzienne zmiany temperatury zwykle zmieniają się z bardzo gorących w ciągu dnia do bardzo zimnych w nocy, czasami powodując gęste mgły, które okrywają winnice wczesnym rankiem. Suche warunki i niska wilgotność pomagają zapobiegać chorobom winorośli.

Kluczowe odmiany winogron

Nowoczesny izraelski przemysł winiarski został zbudowany na klasycznych odmianach Bordeaux i nadal dominują one na rynku, zarówno jako wina jednoodmianowe, jak i mieszanki. 

Cabernet Sauvignon

Jedna z najczęściej uprawianych odmian w kraju, Cabernet Sauvignon przybyła do Izraela przez Bordeaux w XIX wieku dzięki Rothschildowi. Niektóre z najlepszych win w Izraelu to odmiany Cabernet i mieszanki Bordeaux na bazie Cab, zwłaszcza te z Górnej Galilei i Wzgórz Golan. Izraelska ekspresja winogron daje głęboko zabarwione wina ze skoncentrowanymi aromatami i smakami dojrzałych ciemnych owoców oraz silną strukturą tanin, chociaż niektóre izraelskie śródziemnomorskie mikroklimaty mogą również powodować, że wina te nabierają zbyt dżemowego charakteru. 

Merlot

Ta szlachetna odmiana Bordeaux, klasyczny partner do mieszania Cabernet Sauvignon, jest uprawiana w całym Izraelu, gdzie dojrzewa wcześnie w klimacie śródziemnomorskim. Jest produkowany zarówno jako wino odmianowe, jak i w wielu mieszankach na bazie Cab. Izraelski Merlot ma zazwyczaj miękki i łagodny profil smakowy.

Syrach

Winogrono to pojawiło się na scenie winiarskiej w Izraelu w latach 90. XX wieku, a teraz, gdy dojrzewa wiele winorośli Syrah, jest reklamowane jako jedna z najbardziej obiecujących odmian w kraju. Syrah nie tylko rozwija się w izraelskim klimacie śródziemnomorskim, ale starsza winorośl Syrah oferuje wyraźne, pyszne smaki. Izraelscy plantatorzy winorośli uprawiają winogrona zarówno z francuskich, jak i australijskich klonów, a powstałe wina są zwykle oznaczane jako Syrah lub Shiraz, na podstawie klonu, z którego pochodzą. Najlepsze wyrazy tej odmiany można znaleźć na Pogórzu Judzkim, Wzgórzach Judejskich i Górnej Galilei. 

Sauvignon Blanc

Sauvignon Blanc, jedna z najważniejszych odmian doskonałych białych win w kraju, przeżywa w Izraelu renesans. Nowsze nasadzenia winogron na większych wysokościach, wraz z wcześniejszymi zbiorami i zimną fermentacją w stali nierdzewnej zaowocowały świeżym, rześkim stylem z aromatycznymi nutami cytrusów i owoców tropikalnych, który okazuje się być dość popularny.    

Chardonnay

Winogrona Chardonnay są powszechnie uważane za najlepszą białą odmianę w Izraelu, odkąd po raz pierwszy wyhodowano je tutaj pod koniec lat 80-tych. Historycznie najlepsze odmiany Chardonnay produkowano na północnych Wzgórzach Golan, ale dziś obszar wokół Wzgórz i Pogórza Judejskiego zyskuje reputację dzięki wysokiej jakości Chardonnay. Coraz częściej wysokoalkoholowe i dębowe Chardonnay odchodzą do przeszłości. Wzrastają style ostrej winifikacji, przynajmniej częściowo ze stali nierdzewnej, aby zachować orzeźwiające nuty zielonego jabłka.

Odmiany następnej fali

W dzisiejszych czasach śródziemnomorskie style winiarskie – a zwłaszcza winogrona z południowej Francji – nabierają rozpędu w Izraelu. Kluczowe odmiany napędzające kolejną falę izraelskiego winiarstwa to:

• Grenache
• Viognier
• Carignan
• Mały Sirah
• Mourvèdre

Odmiany rodzime

Naukowcy zidentyfikowali ponad 120 winogron pochodzących z obszaru geograficznego wokół Izraela. Należą do nich białe odmiany z epoki biblijnej, takie jak Marawi (aka Hamdani), Jandali i Dabouki, czerwone winogrona, takie jak Baladi Asmar i Bittuni, oraz krzyżówki, takie jak Argaman (krzyżówka Carignan i portugalskiego winogrona Souzao). Niektórzy izraelscy winiarze pracują nad wprowadzeniem tych rodzimych winogron z powrotem do krajowego repertuaru win, a ich wysiłki wzbudzają duże zainteresowanie.

Inni

Winiarze eksperymentują również z wieloma innymi odmianami w Izraelu, w tym Barbera, Cabernet Franc, Chenin Blanc, Colombard, Gewürztraminer, Marselan, Marsanne, Mourvèdre, Muscat d’Alexandria, Petit Verdot, Pinot Noir, Riesling, Roussanne, Sangiovese, Sémillon, Tannat i Viogniera. 

Co się dzieje w Izraelu dzisiaj?

Eksport izraelskiego wina rośnie z roku na rok. Ponad 55 proc. krajowego wina eksportowane jest do Ameryki Północnej, ok. 35 proc. do Europy (głównie Francji i Wielkiej Brytanii), a reszta na Daleki Wschód. Izraelski rynek eksportowy wina jest wyceniany na ponad 40 milionów dolarów. 

Nowe pokolenie winiarzy wychodzi poza tradycyjne wina odmianowe i mieszane z Bordeaux, które umieściły Izrael na światowej mapie wina. Winogrona i style śródziemnomorskie, zwłaszcza te z Doliny Rodanu w południowej Francji, dobrze pasują do terroir tego kraju i szybko zyskują na popularności. Bez żadnych przepisów dotyczących apelacji, które by ich powstrzymywały, winiarze eksperymentują również z rodzimymi odmianami i innowacyjnymi „mieszankami izraelskimi”, aby uzupełnić smaki, przyprawy i techniki gotowania w kuchni tego kraju.

Wina Izraela

Przetlumaczyl Sir Google Translate