Uroczystość odbyła się w krakowskim Urzędzie Miasta, medal wręczył Marianowi Turskiemu prezydent Jacek Majchrowski, który mówił: „Marian Turski poświęcił życie, by nauczać dialogu i szacunku. Stoi na straży, by Auschwitz nie powróciło. Sprzeciwia się kłamstwom, piętnuje akty dyskryminacji i prześladowania. Reaguje, gdy władza narusza umowy społeczne, grożące innym utratą godności. Marian Turski, można tak powiedzieć, wrócił z piekła z misją: dba, by następne generacje nigdy tam nie trafiły”.

Marian Turski: Wierzyć trzeba do końca

Przedstawiciele miesięcznika „Kraków i Świat” Witold Bereś i Krzysztof Burnetko – relacjonuje TVN24 za Polską Agencją Prasową – podkreślili w laudacji, że Marian Turski, komentując współczesne zło, odwołuje się do mechanizmów ujawnionych podczas Zagłady. „Przekonujesz, że trzeba wciąż z Holokaustu wyciągać wnioski. Powtarzasz, że historia bywa nauczycielką życia. Dodajesz wprawdzie trzeźwo, że jedynie dla nielicznych – ale jednak bywa. To daje nam wszystkim nadzieję” – mówił Burnetko.

Marian Turski przyznał, że gdy stawia się pytanie o to, czy ludzie potrafią wyciągać wnioski z przeszłości, to „na ogół odruchowa odpowiedź jest raczej sceptyczna”, ale dodał, że są też przykłady, które tego nie potwierdzają: sprzeciw prezydenta USA Joe Bidena wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę, idea Unii Europejskiej czy pacyfistyczne nastawienie społeczeństwa niemieckiego. „Po agresji rosyjskiej na Ukrainę narzekaliśmy, i mieliśmy swoje podstawy, na postawę Niemiec. Ale wynikała ona również z tego, i przede wszystkim z tego, że w Niemczech dokonała się jakaś zmiana świadomości, że stały się przez wiele dziesięcioleci społeczeństwem pacyfistycznym. Więc w jakimś sensie to, o czym marzyliśmy, to się stało”. I dodał: „W tym jest i dla mnie jakaś nadzieja, że jeżeli może się w takim społeczeństwie jak niemieckie w ciągu kilku dekad dokonać zmiana świadomości, to i w Polsce to jest przecież możliwe, a więc jest możliwe coś, o czym my marzymy” – dodał.

Turski – czytamy na stronie RMF – podkreślił także, że musimy być optymistami. „Odwołam się tu do własnych doświadczeń. W obozie, w marszach śmierci, jeżeli nie wierzyłeś, że przeżyjesz, jeżeli nie miałeś woli przeżycia, jeżeli nie byłeś optymistą, to pierwszy ginąłeś. Pesymizm jest pierwszym krokiem do poddania się, do opuszczenia rąk. Walczyć trzeba do końca” – tłumaczył.

Medal: symbol nowoczesnego patriotyzmu

Marian Turski urodził się 26 czerwca 1926 r. w Druskiennikach na dzisiejszej Litwie. Od 1942 r. żył w łódzkim getcie (wtedy w Litzmannstadt). W sierpniu 1944 deportowano go do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Wiosną 1945 przeżył marsz śmierci byłych więźniów obozu do Buchenwaldu. Od 1958 r. kieruje działem historycznym w „Polityce”. Działa aktywnie w licznych organizacjach żydowskich. Od 2009 r. przewodniczy Radzie Muzeum Historii Żydów Polskich.

„Kraków i Świat” to kontynuacja miesięcznika „Kraków”, który ukazywał się od 2004 r. Nagrodę „Za mądrość obywatelską” ustanowiono dwa lata później. Medal zaprojektował artysta plastyk Janusz Trzebiatowski. Nagradzani są nim wybitni twórcy, społecznicy, dyplomaci, politycy. Odznaczenie jest symbolem nowoczesnego patriotyzmu.

Redakcja