Szanowni Państwo,

Przesyłam informację o wydanej niedawno książce

„Zagłada cmentarzy żydowskich” – być może zainteresuje ona czytelników REUNION 69

Z poważaniem,
Krzysztof Bielawski

Informacja prasowa – książka o niszczeniu cmentarzy żydowskich w Polsce Nakładem Wydawnictwa „Więź” ukazała się książka Zagłada cmentarzy żydowskich. To pierwsze syntetyczne ujęcie bolesnego problemu, który dotyczy niemal każdego większego miasta w naszym kraju.

W Polsce istnieje około 1200 cmentarzy żydowskich. Praktycznie wszystkie w mniejszym lub większym stopniu uległy dewastacji. Na wielu postawiono budynki różnego przeznaczenia, urządzono boiska, place zabaw, pola uprawne, zasadzono lasy. Nie mniej niż połowa cmentarzy żydowskich została zupełnie starta z powierzchni ziemi. Na pozostałych zachowane nagrobki stanowią z reguły znikomy procent ich oryginalnej liczby.

Autorem książki jest Krzysztof Bielawski – historyk i publicysta, twórca strony www.cmentarze-zydowskie.pl, specjalista do spraw dziedzictwa żydowskiego w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Książka przedstawia proces niszczenia cmentarzy żydowskich, który na szeroką skalę rozpoczął się podczas drugiej wojny światowej i trwa do dziś. Wbrew obiegowym opiniom, cmentarze nie zostały zdewastowane tylko przez Niemców podczas wojny. Znaczący udział w destrukcji ma część ludności oraz powojenne państwo polskie. Są też cmentarze, które ominęły zniszczenia z rąk Niemców, a sprawcami byli okoliczni mieszkańcy oraz władze. To sprawia, że temat jest trudny i nierzadko przemilczany.

„Jeśli przyjąć, że większość z 1200 cmentarzy żydowskich była dewastowana przez ludność miejscową, a przez ponad 70 lat do niszczenia każdego z nich przyczyniło się kilkadziesiąt osób, to liczbę Polaków zaangażowanych w ten proceder należy szacować na co najmniej kilkadziesiąt tysięcy” – twierdzi Krzysztof Bielawski.

Autor podjął się skonfrontowania z mitami zakorzenionymi w historiografii: Czy są cmentarze żydowskie, które całkowicie zniszczyli Niemcy? Czy stan cmentarzy na ziemiach zachodnich i północnych to efekt zajść podczas tzw. Nocy Kryształowej? Czy cmentarze były niszczone „na fali Marca ‘68”?

W książce wzmiankowano ponad 500 miejscowości, zacytowano wiele dokumentów i relacji, często wcześniej niepublikowanych. Wrażenie wywierają ilustracje, przedstawiające m.in. pomnik na cmentarzu  w Białej Podlaskiej, wysadzony w 1946 r. prawdopodobnie przez tzw. „żołnierzy wyklętych”; oborę zbudowaną z macew, nagrobki utwardzające plac przy kościele, ludzi opalających się na cmentarzu.

„Krzysztof Bielawski przytacza setki przykładów działań prowadzących do zniszczenia cmentarzy żydowskich w Polsce. Jest to obraz całkowicie nieznany, a zarazem przytłaczający swoją skalą. Autor opisuje rzeczywistość smutną i niepokojącą, wywołującą poczucie moralnego oburzenia i wstydu” – napisał w recenzji dr Krzysztof Persak z Instytutu Studiów Politycznych PAN.

Książka Zagłada cmentarzy żydowskich stara się odpowiedzieć także na pytania co zniszczenie cmentarzy oznacza dla Żydów i Polaków. Porusza również kwestię ochrony tych miejsc.

Publikację wsparły: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Fundacja Rodziny Nissenbaumów, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Patronami medialnymi są: „Słowo Żydowskie”, portal Jewish.pl, Żydoteka.

Książkę (w wersji papierowej oraz jako E-book) można kupić między innymi

u wydawcy:

https://wiez.pl/wydawnictwo/ksiazki/zaglada-cmentarzy-zydowskich-2

Z poważaniem,

Krzysztof Bielawski