Maksymilian Faktorowicz (Max Factor) demonstruje nakładanie szminki, 1930, fot. Margaret Chute / Hulton Archive / Getty Images

Niekwestionowany mistrz kosmetyków odpowiedzialny za rude loki Rity Hayworth i wygląd Borisa Karloffa w roli Frankensteina. Wynalazł podkład w płynie, nadał szmince obecną formę i zapakował kosmetyki do tubek. Choć nigdy nie otrzymał formalnego wykształcenia, to on uczył kobiety sztuki glamour.

Wizjoner do wynajęcia

Ten pionier kosmetyków kolorowych rodzi się w Zduńskiej Woli Maksymilian Faktorowicz. Jego pseudonim Max Factor powstał w biurze emigracyjnym w Ameryce, prawdopodobnie w wyniku błędu pisarskiego.

Factor wychowuje się w Łodzi w biednej rodzinie żydowskiej, podejmując pracę jako asystentka w miejscowej drogerii, sklepie z perukami, aptece i gabinecie stomatologicznym. Nieustannie eksperymentuje z zapachami i kolorami. W latach 90. XIX wieku otwiera własny skromny sklep z kosmetykami i perukami na obrzeżach Moskwy. Jego zakład odwiedza cała rosyjska arystokracja, co zapewnia mu bardzo przyzwoite dochody i pozwala zgromadzić około 40 000 dolarów oszczędności.

Faktorowicz nawiązuje bliskie kontakty ze środowiskiem teatralnym, dobierając aktorów do swoich ról. Wkrótce zostaje stałym charakteryzatorem Carskiego Teatru Cesarskiego i przy okazji niewolnikiem zachcianek dam dworu królewskiego, które wbrew naturalnym procesom chcą wyglądać młodo i pięknie. W Moskwie Faktorowicz znajduje szacunek, pieniądze i miłość. W 1896 żeni się z Esterą, z którą będzie miał czworo dzieci. Do pełni szczęścia brakuje mu jednak jeszcze wolności i spełnienia.

Przez Imperium Rosyjskie przechodzi druga fala ataków na Żydów (pierwsza miała miejsce w latach 1881–1884), co przyspiesza decyzję o emigracji. Faktorowicz w obawie przed powołaniem do wojska udaje chorobę. Jego makijaż jest pozornie tak przekonujący, że sam car Mikołaj II nakazuje mu udać się na leczenie do Karlowych Warów (dzisiejsze Karlowe Wary). W takim razie nigdy nie dociera do sanatorium. Inna wersja mówi o ucieczce rodziny w pogoni za carską milicją i okresie ukrywania się w lesie. Obie wersje kończą się jednak z rodziną na statku płynącym do Ameryki: Faktorowicz dociera do Stanów Zjednoczonych w 1904 roku.

Od buta do milionera

Maksymilian Faktorowicz (Max Factor) doradzający aktorce Renée Adorée, fot. Archiwum Hultona/Getty Images

Max Factor swój pierwszy, częściowy sukces osiąga na Wystawie Światowej w St. Louis, sprzedając swoje domowe kosmetyki. Niestety zarobione przez niego pieniądze i pozostały towar znikają wraz z jego dawnym partnerem biznesowym.

Po nagłej śmierci ukochanej żony Faktor dwukrotnie ożenił się ponownie. Choć drugie małżeństwo jest krótkotrwałe, jego trzecią żoną i nową matką pięciorga dzieci okazuje się jego sąsiadka, Jennie Cook, z którą rodzi się kolejne dziecko. Rodzina przeprowadza się do Los Angeles, gdzie Factor otwiera sklep podobny do tego, który prowadził w Moskwie. Oferuje usługi fryzjerskie, a uliczny stragan, przypominający sklep z butami, zapewnia kosmetyczne metamorfozy. W tamtym czasie za swój wygląd odpowiadali aktorzy filmowi, a już wkrótce po usługi Max Factora ustawiały się w kolejce gwiazdy sceny i ekranu.

W 1914 roku następuje przełom: oglądając pierwsze nieme filmy, Faktor zauważa, że ​​charakteryzacja aktorów jest uboga i amatorska. W efekcie Factor rozwija linię kosmetyków kolorowych, które łatwo się nakłada i usuwa, nadając twarzy naturalny wygląd (bez efektu maski). Swoją własną, specjalną metodę nakładania kosmetyków nazywa „makijażem”.

Piękno opatentowane

Maksymilian Faktorowicz (Max Factor) i Ray Judd, szczegółowy pomadek, 1932, Hollywood, Kalifornia, fot. Obrazy Keystone/Getty

W miarę rozwoju swojego biznesu Max Factor wprowadza szereg innowacji. Tworzy podkłady w płynie, sprzedaje błyszczyki w tubkach, które coraz częściej nazywane są szminkami, a inne kosmetyki przepakowuje z pudełek w bardziej przyjazne dla użytkownika tuby. U kobiet podkreśla błyszczykiem, a oczy sztucznymi rzęsami. Swoje kosmetyki sprzedaje w składanych, przenośnych kufrach, zawierających małe szufladki do makijażu i lusterko. Jako pierwszy zaczął produkować peruki z prawdziwych włosów, a nie wełny czy słomy.

Podczas pierwszej ceremonii wręczenia Oscarów w 1929 roku Factor otrzymuje nagrodę specjalną za charakteryzację, kategorię, która została oficjalnie wprowadzona dopiero kilka lat później. Jego nazwisko zaczyna pojawiać się w napisach końcowych filmów. Max Factor jest odpowiedzialny za spektakularne metamorfozy kilku gwiazd Hollywood. Farbuje włosy Rity Hayworth na rudo i dzięki niemu włosy Jean Harlow przybierają odcienie platyny. Nadaje ustom Clary Bow wygląd w kształcie serca. Gdyby nie podkład, Rudolph Valentino nigdy nie zagrałby takiego miłośnika ekranu, jak zrobił to ze względu na ciemną karnację. Inni korzystający ze studia Factor to Charlie Chaplin, Marlena Dietrich, Pola Negri, Frank Sinatra i John Wayne.

Rok 1931 to szczyt kariery Faktora. Ogromną uwagę przyciąga kreacja Borisa Karloffa do roli Frankensteina w tytułowym filmie Jamesa Whale’a. W tym samym roku wybucha publiczny skandal, gdy aktorka i tancerka kabaretowa Sally Rand pojawia się publicznie ubrana jedynie w rysunek zamka błyskawicznego. Autorem malowania ciała jest Max Factor. W latach trzydziestych XX wieku kosmetyki Max Factor trafiają na rynki w 80 krajach na całym świecie. Producent regularnie prowadzi otwarte warsztaty, podczas których odkrywa przed kobietami tajniki stosowania makijażu. Factor do perfekcji opanował sztukę autopromocji.

Po śmierci założyciela kierownictwo firmy obejmuje jego syn Franciszek. W celach marketingowych przyjmuje nazwisko ojca i zostaje Max Factor Jr. Następnie wprowadza na rynek tusz do rzęs z aplikatorem w pędzelku oraz produkuje kamuflażowe farby do twarzy i ciała dla żołnierzy amerykańskich.

Max Factor: Czarodziej makijażu