– Zdecydowana większość członków komisji poparła kandydaturę prof. Dariusza Stoli. Przewodniczący Jarosław Sellin przyjął tę rekomendację i przekaże ją teraz wicepremierowi Piotrowi Glińskiemu – mówi uczestnik komisji konkursowej.

Miejsce znakomitych wystaw czasowych

Prof. Dariusz Stola jest historykiem, profesorem w Instytucie Studiów Politycznych PAN, wieloletnim wykładowcą akademickim. Specjalizuje się w badaniach stosunków polsko-żydowskich, zagłady Żydów, reżimu komunistycznego w Polsce oraz migracji międzynarodowych w XX w. Opublikował ponad sto artykułów naukowych, dziesięć książek i trzy podręczniki dla szkół średnich. Dyrektorem Muzeum Polin został 1 marca 2014 r. na pięć lat z możliwością przedłużenia. Pod jego kierownictwem muzeum otworzyło wystawę główną oraz stało się też miejscem znakomitych wystaw czasowych, ważnych debat, wydarzeń kulturalnych i zajęć edukacyjnych. Zdobyło dziesiątki nagród. W 2016 r. otrzymało tytuł Europejskiego Muzeum Roku (European Museum of the Year) i nagrodę EMA (European Museum Academy Award), a w 2017 r. nagrodę Europa Nostra, najważniejszy na Starym Kontynencie laur za wybitne osiągnięcia w ochronie, badaniach i propagowaniu dziedzictwa kulturowego. W ubiegłym roku odwiedziło je ponad 670 tys. osób, w tym przeszło połowa z zagranicy. W Warszawie porównywalną frekwencję mają Muzeum Narodowe i Muzeum Powstania Warszawskiego. W przygotowanym przez Muzeum Polin programie „Obcy w domu. Wokół Marca ‘68”, złożonym z 315 wydarzeń (wystawy czasowej, cyklu debat, wykładów, spektakli), wzięło udział ok. 127 tys. osób. Samą wystawę czasową „Obcy w domu” obejrzało ponad 116 tys. widzów, co w przypadku ekspozycji historycznej jest wynikiem rekordowym.

Naraził się władzy

Kadencja prof. Stoli upłynęła z końcem lutego tego roku. Dwóch z trzech współorganizatorów Muzeum Polin – m.st. Warszawa i Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny – chciało powierzyć mu tę misję na drugą kadencję. Przeciwny był trzeci – minister kultury. Prof. Stola naraził się obecnej władzy krytyką nowelizacji ustawy o IPN i programem „Obcy w domu. Wokół Marca ‘68”, w którym historię antysemickiej nagonki sprzed 50 lat zestawiono z przykładami współczesnej mowy nienawiści (w wykonaniu m.in. publicystów TVP). Ostatecznie współzałożyciele muzeum zdecydowali o zorganizowaniu konkursu na dyrektora. Uzgodnili regulamin i ustalili, że w komisji konkursowej każdy z nich będzie miał równą reprezentację. Minister kultury ogłosił konkurs 27 lutego. Do rywalizacji przystąpiły tylko dwie osoby: prof. Dariusz Stola i Monika Krawczyk, od stycznia 2019 r. przewodnicząca Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce, a wcześniej przez 14 lat szefowa Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Kandydaci do 29 marca mieli złożyć wymagane dokumenty, w tym autorski program działania Muzeum Polin na lata 2019-22. Na tej podstawie oboje zostali zakwalifikowani do drugiego etapu.

W piątek 10 maja stanęli przed komisją konkursową. To 15-osobowe gremium pod przewodnictwem wiceministra kultury Jarosława Sellina. W jego składzie znaleźli się m.in.: prof. Grzegorz Berendt (wicedyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku), Artur Hofman (prezes Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce), Ewa Malinowska-Grupińska (przewodnicząca Rady Warszawy), dr Anna Michałowska-Mycielska (Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego), prof. Andrzej Paczkowski (Instytut Studiów Politycznych PAN), dr Piotr Rypson (prezes Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Muzeów – ICOM), Marcin Święcicki (były prezydent Warszawy, poseł na Sejm), Michael Schudrich (naczelny rabin Polski) i Marian Turski (Stowarzyszenie ŻIH).

Dyrektora Muzeum Polin powołuje minister kultury w porozumieniu z m.st. Warszawa i Stowarzyszeniem ŻIH.