Relacje między Rzymianami a Żydami był niezwykle intensywne na przestrzeni wieków. Początkowo stosunki opierały się na handlu i kulturze. Wraz jednak z ekspansją Rzymu relacje uległy zaognieniu.

Powstanie Machabeuszy i sytuacja w Judei

Żydowskie powstanie przeciwko Seleucydom spowodowane decyzją Antiocha IV o wybudowania w Świątyni Jerozolimskiej ołtarza Zeusa. Starożytny Żydzi byli podzieleni, oprócz stronnictw religijno-politycznych jak Esseńczycy, Faryzeusze i Saduceusze dochodziło do sporów między mieszkańcami Samarytani oraz Galilei i Judei Właściwej. Przed powstaniem Żydzi podzielili się na dwie grupy różniące się poglądem na hellenizm, pierwszy obóz progrecki był reprezentowany przez zamożniejszych kupców jednak i oni różnili się, jedni tęsknili za władzą Ptolemeusza drudzy uważali Seleucydów za dobrych władców. Drugie stronnictwo (chasidim) było wrogami hellenizmu i składało się z głównie z biedoty i rolników. Pierwszym przywódcą był Mattias z rodu Hasmoneuszy, który po odmówieniu złożenia ofiary pogańskim bogom i zabiciu Żyda, który chciał to zrobić uciekł w góry. Do niego dołączyli się inni Żydzi. Po jego śmierci przywódcą został Juda Machabeusz, pod jego wodzą udało się zdobyć Jerozolimę. W 161 r. p.n.e wysłał on poselstwo do Rzymu. To wydarzenie uznawane jest za pierwszy kontakt Judei z Rzymem. Poselstwo podpisało z Rzymem traktat przyjaźni,w którym senat zobowiązał się nakazać Demtriuszowi I Soterowi  nie atakować Żydów. Po  śmierci Judy przywódcą został jego brat Jonatan ,któremu udało się uzyskać dostęp do morza Śródziemnego. W wyniku pertraktacji z Seleucydami Judea praktycznie zyskała niepodległość jednak ostatecznie stało się to gdy przywódcą powstania był Szymon Machabeusz w 141 r. p.n.e.

Państwo Machabeuszy i kampania Pompejusza

Gdy w Judei trwała wojna domowa między braćmi Arystobulem a Hirkanem Pompejusz prowadził kampanie na wschodzie. W 65 r p.n.e. wysłał do Judei oficera Marka Skaurusa, by zapoznał się ze sprawą. Hirkan popierany był przez Nabatejczyków, oficer w obawie, że gdy stanie po jego stronie będzie oznaczało to najazd Nabatejczyków na Judeę opowiedział się za Arystobulem, od Hirkana odwróciło się wielu sprzymierzeńców, wspomagające go wojska nabatejskie zostały rozbite. Hirkan jednak nie tracił wiary. W 63 r.p.n.e  do Judei przybył sam Pompejusz. Zarówno Arystobul jak i Hirkan walczyli o jego poparcie. Ostatecznie wódz poparł Hirkana i przy pomocy faryzeuszy zdobył Jerozolimie, jednak przy okazji sprofanował świątynie, co rozwścieczyło Żydów. Arystobul został uwięziony.

Juliusz Cezar

Następnie w Rzymie wybuchła wielka wojna domowa między Juliuszem Cezarem,a Pompejuszem. Cezar początkowo planował przywrócić na tron Judei Arystobula,który w tym czasie przebywał w więzieniu w Rzymie jednak dawny król Judei został otruty. Podczas wojny Aleksandryjskiej władze Judei postanowiły stanąć po stronie Cezara i Kleopatry. Zostali za to nagrodzeni Herod syn Antypatra, doradcy Hirkana dostał rzymskie obywatelstwo. Cezar sprzyjał Żydom w Judei i na terenie całego imperium. W 44 r. p.n.e. Cezar został zamordowany, na jego pogrzebie ponoć najbardziej opłakiwali go właśnie Żydzi.

II triumwirat

Władzę nad Judeą chwilowo przejął Kasjusz, jednak szybko trafiła ona pod panowanie triumwira Marka Antoniusza, przyjaznego Żydom. W 40 r. p.n.e. senat rzymski uznał Heroda syna nieżyjącego już wtedy Antypatra za króla Judei. W czasie najazdu Partów Judea przez chwile wpadła pod ich władanie. Po odbiciu tych ziem przez Rzymian Herod odzyskał władze. Porozumienie między Antoniuszem, Oktawianem i Lepidusem nie trwało długo. Po unieszkodliwieniu Lepidusa władającego Afryką przez Oktawiana wybuchła wojna domowa między Oktawianem a Antoniuszem. Herod był gorącym zwolennikiem tego drugiego. Po klęsce Antoniusza pod Akcjum i jego samobójstwem Herod ukorzył się przed Oktawianem, który docenił go.

Judea podczas panowania pierwszych cesarzy

Calosc TUTAJ