Kim był ten „mały żydek” i szowinista globalnego mocarstwa?
Jego zdaniem polskie ambicje terytorialne świadczyły o nieuleczalnym imperializmie, tyleż niemoralnym, co niepoważnym, ponieważ z jednej strony miejscowa ludność nienawidziła Polaków jak nikogo innego, z drugiej – Polacy nie nadawali się do rządzenia kimkolwiek. Kim był Lewis Namier i dlaczego sabotował odradzającą się Polskę?
Dr hab. Adam Kożuchowski – profesor w Zakładzie Historii Idei i Dziejów Inteligencji w XIX-XX w. w Instytucie Historycznym PAN
Lewis Bernstein Namier jak ulał pasuje do roli demonicznego bohatera drugiego planu: był Żydem, zausznikiem premiera Wielkiej Brytanii i bardzo starał się zaszkodzić interesom odradzającej się Polski. Przypisuje mu się więc wręcz fantastyczną moc sprawczą: miał być nie tylko twórcą projektu granicy polsko-rosyjskiej (znanej jako linia Curzona od nazwiska ówczesnego ministra spraw zagranicznych), ale także złym duchem, który nastawił przeciw Polsce cały brytyjski rząd.
W polskim internecie można nawet znaleźć zwolenników tezy, że Namier podmienił mapę z projektem granicy (na niej Lwów był po polskiej stronie), do której zaakceptowania zmuszono premiera Grabskiego latem 1920 r., gdy bolszewicy stali pod Warszawą, i przesłał do Moskwy jeszcze mniej dla Polaków korzystną – potem wyciągnął ją z szafy Stalin jako uzasadnienie granicy wytyczonej w Jałcie i Poczdamie.
Jak na tak potężną postać przystało, Namier był nie byle kim: wielu uważało go za najlepszego brytyjskiego historyka swoich czasów. Za zasługi na tym polu otrzymał tytuł szlachecki i pięć honorowych doktoratów, jego metoda badań była na tyle oryginalna, że z braku porównań nazywano ją namieryzmem.
Dlaczego jednak tak bardzo nie lubił Polski? Czy tylko na złość ojcu, który go za to wydziedziczył? Czy może dlatego, że jej interesy w Londynie reprezentował Roman Dmowski?
Bernstein, czyli Niemirowski
Namier urodził się w 1888 r. w Woli Okrzejskiej (w tym samym dworku co Henryk Sienkiewicz) jako Ludwik Bernstein, syn Józefa i Anny (Meny) z Sommersteinów. Jego ojciec był człowiekiem dobrze wykształconym, przez kilka lat obracał się wśród intelektualnej śmietanki Warszawy. Po ślubie nabył majątek rolny w Galicji Wschodniej i wiódł życie ziemianina, zmieniając nazwisko na Niemirowski. W ciągu półtora pokolenia Bernsteinowie i Sommersteinowie przeistoczyli się z żydowskich kupców w polskich inteligentów, a nawet żołnierzy – stryjeczny brat Namiera, jego imiennik Ludwik Bernstein, walczył w Wojsku Polskim w 1920 i 1939 r.
Najbardziej znaną postacią w tej rodzinie – poza Namierem, który się z niej wypisał – miał się stać jego cioteczny brat Ludwik Ehrlich. Kiedy Namier knuł przeciw Polakom w Wielkiej Brytanii podczas I wojny, Ehrlich prowadził akcję werbunkową do polskiego wojska w Ameryce, następnie został profesorem prawa we Lwowie i – już po II wojnie – w Krakowie. Był autorem cenionych prac z dziejów prawa międzynarodowego oraz – już całkiem na przekór Namierowi – wywodów uzasadniających polskość Śląska i Pomorza. Jego pogrzeb celebrował Karol Wojtyła.
Wiecej TUTAJ
Kategorie: Ciekawe artykuly, Polityka
