Józef i Wiktoria Ulmowie z Markowej przyjęli w czasie okupacji pod swój dach ośmioro Żydów z rodzin Goldmanów, Grnfeldów i Didnerów. Zadenuncjowani przez granatowego policjanta zostali bestialsko zamordowani 24 marca 1944 r. Zginęła też szóstka ich dzieci, z których najstarsze miało osiem lat. Wiktoria Ulmowa w chwili egzekucji była w ciąży i zaczęła rodzić swoje siódme dziecko. Obecnie trwa proces beatyfikacyjny całej bohaterskiej rodziny z Podkarpacia
W 1995 r. przyznano Ulmom tytuły Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W Markowej w 2004 r. stanął pomnik upamiętniający ich śmierć.
W 2010 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
17 marca 2016 r. zostało otwarte Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej pod Łańcutem. Podczas uroczystości prezydent Andrzej Duda nazwał Markową „wielkim miejscem Rzeczypospolitej”, gdzie wydarzyły się rzeczy, dzięki którym „my, jako Polacy, możemy czuć się godnie”.
Na powierzchni 500 m kw. odtworzono dom Ulmów, wybudowano salę wystawową i wykładową oraz pracownię naukową. W muzeum znalazły się m.in. zdjęcia wykonane przez Józefa Ulmę, przedstawiające Markową i jej mieszkańców w okresie przedwojennym i podczas II wojny światowej. Wśród nich są fotografie ukrywanych przez Ulmów Żydów poplamione kroplami krwi ofiar niemieckiej zbrodni z 24 marca
W liczącej ok. 4,5 tys. mieszkańców Markowej Ulmowie nie byli jedyną rodziną, która ukrywała Żydów. Co najmniej 20 Żydów przeżyło okupację w pięciu chłopskich domach. Przed II wojną światową w Markowej mieszkało ok. 120 Żydów.
Według historyków, w czasie okupacji niemieckiej co najmniej 1600 Polaków z terenu obecnego woj. podkarpackiego ukrywało ok. 2900 Żydów. Niemcy zamordowali w tym regionie ok. 200 Polaków ratujących Żydów.
Społecznicy
Józef Ulma urodził się w 1900 r. Był znanym w okolicy utalentowanym sadownikiem, hodował też pszczoły i jedwabniki. Był zarazem społecznikiem, bibliotekarzem i działaczem katolickim. Jego wielką pasją było fotografowanie. Dzięki pasji Józefa zachowało się wiele zdjęć, które dokumentują życie rodziny.
Ulmowie pobrali się w 1935 r. O 12 lat młodsza Wiktoria, z domu Niemczak, przed ślubem chodziła na kursy organizowane przez Uniwersytet Ludowy w pobliskiej Gaci. Potem całkowicie poświeciła się domowi i wychowywaniu dzieci.
Pomoc za wszelką cenę
Kategorie: Uncategorized
WE WSI JADOWNIKI MOKRE UKRYWALO SIE 7-MIORO ZYDOW I JA WSROD NICH
W 1943R. KTOS DONIOSL NA GESTAPO ZE WE WSI UKRYWAJA SIE ZYDZI
NIEMCY PRZESZUKALI CALA WIES KILKA SET DOMOW, NIKOGO NIE ZNALEZIONO WSZYSCY SIEDMIORO PRZEZYLI WOJNE WRAZ Z POLAKAMI BOHATERAMI
PO WOJNIE W 1945. TROJE ZYDOW ZOSTALO ZAMORDOWANYCH PRZEZ
POLAKOW W JADOWNIKACH MOKRYCH
ADOLF KUNSTLICH