Nadeslala Maria Ciesielska
Helena Szlapak
ur. 4 grudnia 1898 – zm. 31 marca 1984 w Kraków (małopolskie)
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata – tytuł przyznany:
28 marca 1979
- Helena Szlapak
Ukrywający się:
Chana Orbach
Helena Goldman
Irena Leinkram
Historia pomocy
sierpień 2014, dr Maria Ciesielska / red. Klara Jackl
Dr Helena Szlapak pracowała jako lekarz domowy Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie orazjako lekarz fabryczny. Specjalizowała się w ginekologii i położnictwie. Włączyła sięw działalność Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej oraz w działalność Patronatu – organizacji niosącej pomoc więźniom osadzonym w więzieniu przy ul. Montelupichw Krakowie.
Dr Szlapak należała także do tzw. sieci przyoświęcimskiej, która przekazywała grypsy do i zobozu, przemycała lekarstwa oraz cyjankalia. Dla przygotowujących się do ucieczki z obozudostarczano także peruki pochodzące z jednego z krakowskich teatrów. „Siećprzyoświęcimska”, którą stworzył i którą długo dowodził Adam Rysiewicz, znalazła szerszepoparcie i w marcu 1943 r. przeobraziła się w Komitet Pomocy Więźniom ObozówKoncentracyjnych. W jego skład weszli: hrabina Teresa Estreicher-Lasocka, dr med. HelenaSzlapak, Adam Rysiewicz i Wojciech Jekiełek.
Swoje mieszkanie przy ul. Garbarskiej 12 dr Szlapak udostępniała na potrzeby spotkańdziałaczy PPS, kolportażu prasy podziemnej, fałszowania dokumentów i ukrywania osóbzagrożonych. Dzięki jej sprytowi i zapobiegliwości udało się ukryć i bezpiecznie przechowaćwszystkie grypsy i fotografie pochodzące z obozu Auschwitz-Birkenau, w tym zdjęcia stosówzwłok palonych w Birkenau. Dokumenty w szczelnie zamkniętych puszkach zostały zakopanew grządkach przydomowego ogródka przy ul. Salwatorskiej, gdzie mieszkała siostra HelenySzlapak, matka Józefa Cyrankiewicza.
Dr Helena Szlapak współpracowała z Radą Pomocy Żydom „Żegota” opiekując się Żydamipozostającymi w ukryciu. Organizowała dla nich konsultacje i pobyty w szpitalu, a takżefałszywe dokumenty. W jej mieszkaniu znajdowała się skrzynka kontaktowa, dzięki którejukrywający się Żydzi mogli się kontaktować.
Po wojnie dr Szlapak działała w Towarzystwie Świadomego Macierzyństwa i przez wiele latbyła honorową przewodniczącą oddziału krakowskiego.
BIBLIOGRAFIA
- Kłodziński Stanisław, Dr Helena Szlapak, Oświęcim Przegląd Lekarski, 1985
- Grynberg Michał, Księga sprawiedliwych, Warszawa 1993
- http://www.sprawiedliwi.org.pl/pl/family/696,szlapak-helena/
Kategorie: Uncategorized
