Aktorka Sara Sommerfeld prezentuje spektakl w jidysz – języku, którego nie znała.
Włożyła wiele pracy i lekko szalała, ucząc się języka, którego w ogóle nie znała. Teraz jednak opanowała go na tyle, że może wystawić ponad godzinny monolog: „Show Bizniz – w jidysz”.

• Chcę ożywić język, w którym się zakochałam i który mógł być mój” – mówi aktorka Sara Sommerfeld.

Show Bizniz to osobista opowieść, w której znajdują się teksty częściowo biograficzne i teksty z życiorysu aktorskiego Sary. Jej kariera jest rozległa, a monolog zawiera teksty Szekspira, Moliera i Larsa Noréna, a także piosenki z musicali „Grease” i „Annie Get Your Gun” oraz filmu „Wings of Glass”.

Chęć zagrania monologu w języku jidysz narodziła się, gdy dwa lata temu reżyserka Marianne Ahrne, która była mentorką nastolatki, zapytała ją, czy chciałaby wystąpić w filmie krótkometrażowym „Som en dotter” – fikcyjnej historii o dwojgu ludzi, których łączą silne wspomnienia, dostępnej na portalu UR Play

• Okazało się, że bohaterem jest osoba mówiąca w jidysz, więc musiałam nauczyć się tekstu w jidysz. To było niezwykle trudne, ale wspaniałe doświadczenie. Miałem tylko trzy tygodnie, ale po pracy nad tym dniem i nocą coś się we mnie nagle otworzyło i stałem się jednością z tekstem. Poczułem, że jidysz jest moim językiem.

Rok później producent z telewizji SVT poprosił Sarę o udział w programie, w którym miała nauczyć się jidysz, wykonując piosenkę. Ale Sara chciała czegoś więcej.

• Oczywiście umiem śpiewać, ale moim głównym zajęciem jest teatr, więc chciałam pracować w teatrze. Po długim namyśle wpadłam na pomysł, żeby wykonywać teksty z ról, które grałam w swojej karierze – w jidysz. A następnie opatrzyć je osobistym tekstem w języku szwedzkim o tożsamości i miłości do teatru.

Szwedzka telewizja postanowiła nakręcić film dokumentalny z fragmentami spektaklu. Zostanie on pokazany jesienią tego roku.

Sara w zasadzie nie znała jidysz. Teraz uczy się tego języka na drugim semestrze na Uniwersytecie w Lund. Do pomocy w tłumaczeniu tekstów ma dwie osoby dobrze znające jidysz. Ben Auerbach, nauczyciel jidysz w Paideia Folk High School i działacz Towarzystwa Jidysz w Sztokholmie od ponad 20 lat. Przetłumaczył wszystkie teksty jak to określiła Sara, „ciepłą trenerską ręką”. Salomon Schulman, nauczyciel jidysz i autor książek o jidysz i kulturze żydowskiej, przetłumaczył piosenki i wiersze.

• Ciężko pracowaliśmy, to było naprawdę trudne, ale jednocześnie wspaniałe. Jestem kujonem w szczegółach, więc po kawałku szlifowaliśmy teksty. Czasami wydawało się to niemożliwe, ale udało nam się to rozwiązać. Salomon jest prawdziwym geniuszem językowym, równie skrupulatnym i upartym jak ja, więc to było udane połączenie. Pracowaliśmy dzień i noc przez telefon i przez wideorozmowy. Nie widzieliśmy się ani razu osobiście, ponieważ Salomon mieszka w Lundzie. Jestem bardzo wdzięczna za współpracę z Benem i Salomonem.

Sara chce dać jidysz nowe życie, ożywić język, który mógłby należeć do niej, gdyby Holocaust nie wymordował wielu Żydów posługujących się tym językiem. Przed II wojną światową jidysz był trzecim co do wielkości językiem germańskim na świecie. Posługiwało się nim od 11 do 13 milionów Żydów. Resztki, które powróciły do Polski po Holokauście, nie były witane z otwartymi ramionami. Żydzi spotykali się z wrogością, prześladowaniami i pogromami.

• Jakby to było, gdyby w mojej rodzinie żył jidysz? Gdyby pozwolono rodzinie żyć i gdyby po wojnie mówienie w jidysz nie było niebezpieczne i wstydliwe?

Babcia Sary przeżyła Holokaust i duża część jej rodziny prawdopodobnie posługiwała się jidysz jako językiem ojczystym. Teraz zdała sobie sprawę, że niektóre zabawne słowa, których używał jej ojciec, a które uważała za wymyślone, były w rzeczywistości jidysz. Ale nie było to więcej niż kilka słów.

• A babcia i dziadek mówili w jidysz tylko wtedy, gdy moja mama nie rozumiała, o czym mówią.

Spektakl ma premierę 8 maja, w dniu, w którym ludzie na całym świecie świętują kapitulację Niemiec i koniec II wojny światowej w Europie. W listopadzie Sara wyrusza po Szwecji ze spektaklem

John Gradowski

Sara bedzie grala w teatrze „Dramaten ” w dniach 8 i 10 maja

8 maja – w dniu, w którym obchodzimy zakończenie II wojny światowej – na głównej scenie Teatru Dramatycznego odbędzie się premiera spektaklu „Bizniz w jidysz” z Sarą Sommerfeld w roli głównej. Spektakl będzie grany tylko dwa razy. Jako członek stowarzyszenia Reunion 69 otrzymasz 20% zniżki na spektakl w środę 10 maja.

Bilety .  Dramaten.se  

Kod do znizki : Showbizniz20

(200 kr istället för 250kr)

To spektakl o żydowskim dziedzictwie, aktorskich marzeniach i poszukiwaniu języka, który został niemal zniszczony podczas II wojny światowej – jidysz, jednego z języków mniejszości narodowej Szwecji. Sara Sommerfeld odkrywa język swoich przodków, odgrywając role, które sama miała w jidysz! Szekspira, Moliera i Strindberga, łącząc je z piosenkami z musicali Grease, Annie Get Your Gun i Skrzypek na dachu. Akompaniuje Miriam Oldenburg.

Sara o przedstawienu: Naziści nie tylko wymordowali miliony ludzi – zniszczyli prawie cały język. Tuż przed II wojną światową jidysz posługiwało się na świecie około 13 milionów ludzi – dziś jidysz jako językiem ojczystym mówi mniej niż jedna dziesiąta ludzi. Moja babcia przeżyła Holokaust. Ona i cała moja rodzina mówili w jidysz. Ale wraz z jej pokoleniem język ten zniknął. Teraz chcę go ożywić! Jako aktor nie mogę znaleźć lepszego sposobu na poznanie języka niż teatr! „Show Bizniz – in Yiddish” to spektakl o tym, jak na moje decyzje życiowe wpłynęło to, że jestem imigrantem w drugim pokoleniu i odziedziczyłem rany po Holokauście.

O Sarze Sommerfeld:

Od 1989 roku występuje w filmie, telewizji, teatrze i teatrze radiowym. W latach 1997-2001 kształciła się na Wyzszej szkole aktorskiej w Göteborgu. Nominowana do nagrody Guldbagge dla najlepszej aktorki na Nordic Film Festival w Haugesund . Wystąpiła w około 50 produkcjach filmowych i telewizyjnych oraz zagrała około 20 głównych ról w krajowych teatrach, takich jak Stockholm stadsteater, Geteborgs stadsteater i Malmö Dramatiska teater. Ostatnio zagrała główną rolę kobiecą w Rain Manie w Oscarsteater Kontynuowała szkolenie w zakresie scenopisarstwa i reżyserii na Alma Manusutbildning, Stockholms Dramatiska Högskola/StDH oraz Manuspiloterna. Zadebiutowała jako reżyser filmowy w 2015 roku filmem dokumentalnym „Moja babcia i Holokaust”

www.sarasommerfeld.com

contact@sarasommerfeld.com

+46708722322