. Przyslal Adam Mer Pogrom Kielecki Pogrzeb ofiar pogromu kieleckiego – Polska Kronika Filmowa 22/46 KIELCE 1946 (cz. 1) – Henio – maca – milicja „Uprowadzony” przez Żydów Henio Blaszczyk […]
Pogrom Kielecki
Artur Sandauer
. Artur Sandauer, Warszawa, 1972, fot. Aleksander Jałosiński / Forum 14.12.1913—15.07.1989 Krytyk literacki, eseista, tłumacz, prozaik, biblista. Urodził się 14 grudnia 1913 roku w Samborze, zmarł 15 lipca 1989 roku w […]
Życie w cieniu słynnego brata. Irena Tuwim
Przyslala Rimma Kaul DOROTA MALINA Irena Tuwim i Julian Stawiński na kiermaszu książki, Warszawa 1963. (Fot. Danuta B. Łomaczewska/East News) Do tej pory jeśli już o niej pisano, to zawsze z […]
Mój Miłosz
BARBARA TORUŃCZYK 26 czerwca 2020 Fot. Barbara Toruńczyk i Czesław Miłosz, Kraków 2001, fot. Carol Thigpen-Miłosz. Mój Miłosz Z jego poezją zetknęłam się w połowie lat 60., w klasie maturalnej, lecz poza […]
Partia komunistyczna w Polsce
.Dariusz Magier Od wydawcy Zmiany polityczne i ustrojowe, które rozpoczęły się w Polsce w 1989 r. już wkrótce doprowadziły do zejścia ze sceny dziejowej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – partii komunistycznej […]
Wnuk komendanta Auschwitz: moja babka nazywała Auschwitz rajem |
Przyslal Matias Czarek Rainer, wnuk Rudolfa Hössa, rozlicza się z przerażającą przeszłością rodziny. – Moja babka nazywała Auschwitz rajem. Mówiła: “Mogłabym tu umrzeć, tak jest pięknie”. Jeśli więc Auschwitz był jej […]
Nazwa Alei Jerozolimskich. Dlaczego jeden z najważniejszych traktów Warszawy nazywa się tak, jakby leżał w Izraelu?
. Skojarzenia nie są w tym przypadku bezpodstawne. Nazwa Alei Jerozolimskich nawiązuje do społeczności żydowskiej. I do intrygującej inicjatywy budowlanej sprzed kilku stuleci. Z początkiem historii Alei Jerozolimskich nierozerwalnie wiąże się postać […]
„Zapisywanie” pogromów”
. Alina Molisak Uniwersytet Warszawski „Zapisywanie” pogromów – kilka uwag o języku prasy polskiej doby międzywojennej Ilu trzeba pobitych Żydów, żeby to się nazywało pogrom? Pewien polski publicysta napisał, że w Polsce […]
Nadzieja w beznadziei (7)
Marian Marzynski Korona jest trzecią zarazą w moim życiu. Pierwszą była zagłada polskich Żydów. Tylko moja matka, jej siostra i brat, siostra ojca i ja, uszliśmy z życiem, resztę naszych najbliższych wchłonęła zaraza. Polska Ludowa była […]
Jan Paweł II miał ogromną wrażliwość na żydowskie losy
Trzeba rozróżniać to, co Jan Paweł II i inni papieże rzeczywiście powiedzieli i czego dokonali od tego, jak ich nauczanie jest przedstawiane przez dziennikarzy i publicystów. Z przemówień, które Jan Paweł II […]
Solahütte – ośrodek wypoczynkowy, w którym bawiła się załoga Auschwitz
Przyslal Matias Czarek • W Solahütte nieopodal KL Auschwitz-Birkenau utworzono dla obsługi obozu ośrodek wypoczynkowy • Esesmani chętnie odwiedzali ośrodek nie tylko we własnym towarzystwie, ale również z rodzinami • Sąsiedztwo potwornej […]
Rädslan jag ärvde
Vad innebär det för Anna om hatet tillåts gro och växa? Kan historien återupprepa sig? Foto: Mattias Ramos. UWAGA !!!!Program jest po Szwedzku Anna är judinna. När nyheterna fylls av antisemitiska incidenter […]
Bajka bez morału o Żydzie, ukraińskim SS-manie i NKWD
Pogrom Lwowski. Ukraina, 1941 (Fot. Wikimedia Commons) Działo się to na dawnych Kresach Rzeczypospolitej, w ubogim, galicyjskim miasteczku zapełnionym głównie Żydami i Polakami z niewielką domieszką Ukraińców. Ryneczek, magistrat, garść wąskich uliczek, […]
Spowiedź granatowego policjanta. Czarnymi owcami byli nie źli, a dobrzy
. Warszawskie getto na początku 1941 r. Polski granatowy policjant w towarzystwie żydowskiego funkcjonariusza kontrolują przechodniów. W podległej Niemcom policji podczas okupacji służyło kilkanaście tysięcy Polaków (Fot. AKG-Images) Przyslal Janusz G Jak mogłaby […]
ZUPEŁNIE BEZ SERCA
. ROZMOWA Z BOŻENĄ KEFF ZOFIA WAŚLICKA-ŻMIJEWSKA ARTUR ŻMIJEWSKI Pojęłam w końcu – a raczej latami pojmowałam – że antysemickie treści, które odbierałam, czasem skierowane do mnie, czasem „w powietrze”, do innych, […]
Agata Tuszyńska: Długo nie wiedziałam, kim jest moja mama. I dlaczego marzyła o niebieskookiej córce
Halina Przedborska, mama Agaty Tuszyńskiej, w ogrodzie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich przy Foksal, Warszawa 1956 (Krystian Barcz/Forum) Kiedy ma się dziesięć lat, trudno uwierzyć, że wymyślono piec, w którym cię spalą – pisarka Agata […]
Profile Reunion 69 – Alexander Orlowski
Przyslala Wanda Lacrampe Człowiek o nieprawdopodobnej biograf ii, u którego doktoryzowało się trzech najwybitniejszych szwedzkich f ilozofów średniego pokolenia: Hans Ruin, Daniel Birnbaum i Sven-Olov Wallenstein. Gdyby poprosić o dane […]
Żyłam przecież kiedyś innym życiem”.
Niezwykła historia o młodej artystce komponującej w piekle getta 77. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Świat się kończył w płomieniach, z bunkrów i piwnic Niemcy wyciągali cywilów. Rachela Auerbach zapamiętała ten […]
“LANCUCH POKOLEN”
.Przyslala Zosia Braun . Przedmowa: Zalaczam opowiadanie mego starszgo wnuka Srulika, ktore napisal dwa tygodnie przed swoim sluben. Wolne tlumaczenie na polski jest moje, Zosi Braun. Mysle, ze jest to pierwszy powojenny […]
ZBRODNIA
. Jerzy Klechta Zwykło się uważać, że tłum to bezmyślna masa ludzka, wali na oślep. Istotnie tak bywa, lecz musi ją coś łączyć. Tym „coś” jest nienawiść do zawodników nie „naszej” drużyny, […]
Zabawa w chowanego
Marian Marzynski Grażyna wstała o szóstej rano i zaczęła oglądać nowy film Sekielskich, a jak tylko skończyła, obudziła mnie i przywiodła do tabletu. Zanim napiszę o filmie, kilka słów o wychowanej w katolickiej rodzinie Grażynie, która z młodości pamięta, jak katecheta sadzał sobie […]
W Niemczech brak świadomości, że zbrodniarze wojenni nie zostali ukarani
. Przyslala Rimma Kaul Warszawa, 13.09.2018. Kuratorka projektu Hanna Radziejowska podczas śniadania prasowego Instytutu Pileckiego nt. polsko-niemiecko-izraelskiego projektu “Ćwiczenie nowoczesności/Exercising modernity/Modernitaet Ueben”. PAP/T. Gzell 53 proc. Niemców chce postawienia […]
77 lat wcześniej w Warszawie
Marek Edelman na gruzach kamienicy przy ul. Świętojerskiej 34 (,,Tu spoczywa Michał Klepfisz”), 19 IV 1946. Fot. ze zbiorów Róży i Ireny Klepfisz. 77 lat wcześniej w […]
Skąd bierze się nienawiść do Żydów?
Źródła i wyjaśnienia antysemityzmu według Wasilija Grossmana Wasilij Grossman na zdjęciu z okresu II wojny światowej (domena publiczna). Niepokorny sowiecki pisarz jako jeden z pierwszych doniósł o zbrodniach dokonanych w Treblince. Sam […]
”Gang Skorzenego” – komandosi niemieccy w amerykańskich mundurach.
Przyslal Janusz G Był 23 grudnia 1944 roku. Było zimne, pochmurne popołudnie w Henri Chapelle w Belgii, gdy na plac za budynkami sztabu amerykańskiej 1. Armii wkroczył mały tłumek ludzi. Przeważali wśród […]
“Żydów wieszano, bo szkoda było kul”. Na stadionach traciło się wolność i życie
Przyslala Rimma Kaul Dziś patrzymy na stadiony, które w czasie pandemii zmieniły się w miejsca ratowania życia. W przeszłości bywało odwrotnie – na niektórych stadionach traciło się wolność albo i życie, gdy […]
Icchak Cukierman, Aba Kowner i Elizer Lidowski
– organizatorzy powojennej emigracji żydowskiej do Palestyny Magdalena Semczyszyn Prawie każdy artykuł i każda książka dotycząca powojennych losów europejskich Żydów zaczyna się od obrazu strat. Bez wiedzy o ich ogromnej […]
Sowieckie psy przeciwko niemieckim czołgom
Przyslal Adam Mer Psy-miny to bez wątpienia jeden z najdziwniejszych i okrutnych rodzajów broni. Powyższe zdjęcie zostało wykonane na rekonstrukcji i nie pochodzi z okresu II wojny światowej. Zatrzymanie niemieckich […]
“Myślałem, że nie jestem tu mile widziany. To Polak wydał mnie gestapo”
– mówił wizjoner Romek Marber Przyslala Matylda Kowalska Emilia Dłużewska Romek Marber, urodzony w Polsce projektant w Wielkiej Brytanii był fetowany, u nas – niemal nieznany. Kraków,listopad 2015 (Fot. Grażyna Makara […]
Trzeba mówić po polsku
. Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad Matyjaszek Przedmiotem rozmowy z Antonym Polonskym jest historia pola badań studiów polsko-żydowskich od momentu, kiedy powstały na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, aż po […]
Najpierw trzeba przyznać się do winy. Polacy i Żydzi w czasie próby
Przyslala Rimma Kaul Nadal jesteśmy dla siebie okrutni, obojętni na cierpienie. Ludzkość powtarza pewne wzory i modele. Na szczęście także te dobre – mówi prof. Barbara Engelking, psycholożka, socjolożka, badaczka […]
“Ruch znaczy życie”.
Z Agatą Tuszyńską rozmawiamy o książce “Mama zawsze wraca” Przyslal Matias Czarek Zosia Zajczyk miała trzy lata, gdy trafiła z rodziną do warszawskiego getta. Kiedy została już tylko z matką, ta przeniosła […]
Żydzi we Lwowie – Żydzi o Lwowie. Literacki obraz miasta
Katarzyna Kotynska . W polskim dyskursie lwowskim od lat dziewięćdziesiątych XX wieku ustalił się obraz miasta jako wielokulturowej idylli i ośrodka pokojowego współżycia różnych, równoprawnych narodowości. Podobna konstrukcja była (i […]
Barbara Engelking: “Są historie z życia getta, o których nie należy mówić”
Przyslal Matias Czarek “W getcie było miejsce na ‘normalność’. Elastyczność i ludzka umiejętność do dostosowania się do nawet najbardziej skrajnych sytuacji jest niezwykła. Możemy obserwować to również dzisiaj. Po czterech tygodniach kwarantanny […]
Bauman dla średniozaawansowanych.
O biografii Zygmunta Baumana autorstwa Dariusza Rosiaka Hubert Czyżewski Bauman żył długo i uczestniczył w wielu dramatycznych wydarzeniach XX wieku. W jego biografii Dariusz Rosiak nie unika trudnych tematów, takich jak zaangażowanie […]
Preludium do Paradisus Iudaeorum:
Egzaminacja wydarzeń i motywacji stojących za specyfiką relacji Kościół-Żydzi-Państwo w średniowiecznej Polsce na tle ogółu Europy Jakub Pytel WSTĘP W historii dość oczywistym zdaje się rozdział, u szczytu rozkwitu Rzeczpospolitej, […]
Grabarze Katynia
Waldemar Piasecki Z prof.dr. Januszem K. Zawodnym, historykiem, wykładowcą uniwersytetów Oxford, Princeton, Stanford, autorem światowego bestselleru „Death in the Forest” („Katyń. Śmierć w lesie”) oraz kustoszem pamięci narodowej IPN rozmawia Waldemar Piasecki Chcemy przypomnieć wywiad, jakiego […]
Pogrom, którego nie było
tragedia, która przyszła w zamian. Kamil Kijek Zajścia w Odrzywole, podczas których w starciach z policją zginęło trzynastu mieszkańców okolicznych wsi i miejscowości miały miejsce pomiędzy 20 a 29 listopada 1935 r. […]
ANTYSEMITYZM KARMI SIĘ MITAMI (5 / 5)
Jerzy Klechta ŻYDZI, MASONI I CYKLIŚCI To, że kolejni raz kibole zademonstrowali antysemityzm w zwyrodniałej formie, w neonazistowskim słownictwie, nie jest czymś nowym. Tłuszcza – jak chamów określał […]
Polemika z Barbarą Engelking dot. tekstu “Powiat bielski”
Joanna Tokarska-Bakir Błąd pomiaru. O artykule Barbary Engelking Powiat bielski Prace Centrum Badań nad Zagładą Żydów od lat budzą mój podziw i szacunek. Wzbudziły go także ostatnie studia z tomu Dalej jest […]
ANTYSEMITYZM KARMI SIĘ MITAMI (2 /5 )
. .Jerzy Klechta MIŁOŚĆ I ŚMIERĆ Ona – Nadieżda urodziła się w rodzinie Żydów, którzy byli chrześcijanami. Jej ojciec był prawnikiem, matka lekarką. W młodości często odwiedzała z rodzicami kraje Europy. Studiowała […]
77. rocznica powstania w warszawskim getcie
. Jan Hartman Zacznę od apelu: proszę, nie przychodźcie w tym roku pod pomnik pod muzeum Polin. Mimo zachowania wszelkich środków ostrożności telewizja reżimowa może sfilmować kilka osób stojących zbyt blisko […]
Tajemnica Pana Cukra – watek nr 24
Anna Karolina Klys . Rachela z Holonu miała kilkanaście lat, kiedy w jej rodzinnych stronach działy się rzeczy straszne. Na przełomie lat 1936/37 do „zajść” doszło m.in. w Zambrowie, Wyszonkach Kościelnych, […]
„Osiecka. Tego o mnie nie wiecie” – rozmowy o przyjaciółce poetce
. – Agnieszka była bardzo, bardzo kobieca, delikatna, cicha. Myślę, że mężczyznom imponowała jej inteligencja… połączenie urody z inteligencją, wyobraźnią i piekielnym talentem – mówi Krystyna Janda. Publikujemy fragment książki Beaty Biały […]
Census, czyli amerykański spis ludności
Napisala i przyslala Ewa Herbst Znowu marzec. Chłodny, jak tamten Marzec, 52 lata temu. Tylko krajobraz inny. Siedzę przy biurku przy oknie i piszę, patrząc na rzekę i zabudowę Manhattanu […]
. Płuczki” Pawła Reszki
– to również opowieść o nas, ale niekompletna Stanislaw Obirek Każdy powrót w rodzinne strony jest dla mnie naznaczony nostalgicznymi wspomnieniami. Chętnie do nich wracam, czasem o nich piszę. Jest jednak jeden wymiar tych wspomnień, który przeszywa […]
Policja mundurowa odegrała smutną rolę
Stanislaw Obirek Pamiętam, że przed kilku laty prof. Antony Polonsky, główny historyk Muzeum POLIN, na pytanie o wkład polskiej historiografii do światowych badań nad historią Żydów bez wahania wskazał na publikacje Centrum Badań nad Zagładą Żydów. Dodał przy tym, że historykom, […]
Zmarł wybitny kompozytor Krzysztof Penderecki
Die Teufel von Loudun, Przyslala Rimma Kaul W niedzielę po długiej i ciężkiej chorobie w wieku 86 lat zmarł Krzysztof Penderecki – wybitny twórca, jeden z najbardziej znanych […]
Matka Matylda Getter – zakonnica, która ratowała Żydów
Matka Matylda Getter Foto: Instytut Pamięci Narodowej Matka Matylda Getter była przełożoną warszawskiej prowincji Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Dzięki jej działaniom oraz zaangażowaniu sióstr ze Zgromadzenia, w czasie okupacji niemieckiej udało się […]
Niemiecka droga tam i z powrotem – od „lęku przed Holocaustem” do „lęku przed antysemityzmem”
Anna Kwiatkowska-Drożdż W SKRÓCIE W Niemczech rośnie antysemityzm, którego najgłośniejszym przejawem była strzelanina przed synagogą w Halle w październiku 2019 r. Niemcy, stając się społeczeństwem migracyjnym, tracą narzędzie do walki z antysemityzmem, jakim było odwołanie do wspólnej przeszłości. […]
Sądzenie tych, którzy nie mogą być sądzeni. Procesy kolaborantów w Izraelu*
. Boaz Tal „Nie jest łatwo starać się osądzić i wydać wyrok na te nieszczęsne dusze, którym bestia hitlerowska odmówiła wszelkiego człowieczeństwa i zniszczyła w ich sercach wszelkie ludzkie uczucia. Ciężko jest […]
Kulturowe wzbogacenie, zagubienie czy wykluczenie?
Konsekwencje wychowania w żydowskiej rodzinie mieszanej w kontekście europejskich raportów Joanna Cukras-Stelągowska Streszczenie: Przedmiotem podjętych rozważań uczyniłam kwestię kształtowania tożsamości dzieci wychowanych w rodzinach mieszanych. W świetle trzech europejskich raportów chciałabym […]
Kolczasty anioł stróż
Marek Edelman w swoim łódzkim mieszkaniu Piętnastego dnia po Nowym Roku (Rosz Haszana) Żydzi zaczynają obchodzić ośmiodniowe Święto Szałasów (Sukot), w Polsce od wieków znane jako Kuczki. Jest to święto radości z wejścia do Ziemi Obiecanej […]
Żydzi niemieccy w Jeleniej Górze tuż po zakończeniu II wojny światowej
Marek Szajda Artykuł przedstawia losy Żydów niemieckich, którzy przeżyli okres Zagłady, w Jeleniej Górze w latach 1945–1947, tj. od powołania komitetu żydowskiego tuż po zakończeniu II wojny światowej aż do zaniku […]
Mur i okno Gruz getta warszawskiego jako przestrzeń narracyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
. Konrad Matyjaszek Abstrakt: Otwarte w 2013 roku warszawskie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN stanęło pośrodku terenu dawnego nazistowskiego getta warszawskiego, zburzonego podczas jego likwidacji w 1943 roku, naprzeciw powstałego w […]
Karski do Edelmana. Przez ogień
Przypominamy wstrząsający list sprzed 20 lat… Waldemar Piasecki Postanowiliśmy przypomnieć list napisany 25 marca 2000 roku z Waszyngtonu do Łodzi. Pisał Jan Karski do Marka Edelmana. Motywem korespondencji było informacja w […]
Lekcja Karskiego
Był tak samo odważny wobec wroga, jak i swoich rodaków. Kompromis kończył się dla niego, gdy w grę wchodziła prawda… Jan Karski. Foto: Autor W tym roku minie dwudziesta rocznica śmierci Jana Karskiego. Człowieka wielkiego, […]
Skąd przychodzisz bardzie?
. Świat fascynuje się Włodzimierzem Wysockim. Mało kto wie, że językiem rodziny jego ukochanego dziadka był polski, a w Lublinie robił on maturę… Z dr. Marleną Zimną, założycielką Muzeum Włodzimierza Wysockiego w Koszalinie rozmawia […]
MAREK EDELMAN, Wielka Akcja
Artykul ukazal sie w Zeszytach Literackich Lipiec 1942. Cholerne upały. Jakieś dziwne rzeczy się dzieją w getcie. Z ludźmi trudno mówić. Szalone zdenerwowanie. Coś się będzie działo, […]
Smakując Łódź – na przecięciu czterech kultur
Przyslala Ewa Korulska. . Kadr z filmu „Ziemia obiecana” w reżyserii Andrzeja Wajdy, 1974, fot. Renata Pajchel / Studio Filmowe Zebra / Fototeka.fn.org.pl Polacy, Żydzi, Niemcy, Rosjanie – żyli […]
Najnowsze komentarze