Dr Mansour Sirhan. Źródło: Akhbar Al-Khaleej (Bahrajn)

Niedawno gazeta w Bahrajnie, “Akhbar Al-Khaleej” opublikowała artykuł dra Mansoura Sirhana, członka rady Szura w Bahrajnie, zatytułowany: Żydzi Bahrajnu w nowoczesnej i niedawnej historii. W artykule dr Sirhan podkreślił, że Bahrajn przez całą swoją historię, zarówno przed powstaniem islamu, jak po, oferował równość, tolerancję i szacunek wszystkim religiom, włącznie z judaizmem. Skupił się on na historii i dziedzictwie Żydów Bahrajnu i na ich wielkim wkładzie w kraju w dziedzinach ekonomicznej, społecznej i edukacyjnej. Podkreślił, że Żydzi w Bahrajnie mieli dobre stosunki z muzułmańskimi sąsiadami i zajmowali wysokie stanowiska w aparacie państwowym. Czyniąc różnicę między judaizmem a syjonizmem zauważył, że w 1948 r. niektórzy Żydzi byli niesprawiedliwie atakowani przez Bahrańczyków, ponieważ ci ostatni nie byli świadomi tej różnicy.

Należy wspomnieć, że artykuł dra Sirhana został opublikowany na tle niedawnych pokazów otwartości wobec Żydów. 17 września 2017 r. książę Nasser bin Hamad Aal Chalifa, syn króla Bahrajnu, Hamada bin ‚Issa Aal Chalify, brał udział w imprezie w Wiesenthal Center’s Museum of Tolerance w Los Angeles. Podczas imprezy książę, w imieniu swojego ojca-króla, podpisał deklarację napisaną przez samego króla, która wzywała wszystkie religie do wzajemnego szacunku, a także do respektowania prawa każdego człowieka do praktykowania własnej wiary[1].

Poniżej podajemy fragmenty artykułu dra Mansoura Sirhana[2]:

Przez całą swoją historię, zarówno starożytną, jak nowoczesną, Bahrajn był znany jako tolerancyjny kraj. W epoce przedislamskiej plemiona i grupy o różnych religiach, zarówno objawionych, jak stworzonych przez człowieka, żyły na jego ziemi… włącznie z chrześcijanami, Żydami, poganami i zaratusztrianami. Wszyscy żyli w pokoju i harmonii…

Kiedy islam przybył do [Bahrajnu] z jego tolerancyjnymi zasadami i wysublimowanymi wartościami, większość ludzi w Bahrajnie przyjęła go bez [przymusu] wojny, ale z osobistego przekonania… Kilka grup chrześcijan, Żydów i politeistów pozostało. Z czasem jedni przyjęli islam, a inni emigrowali do różnych krajów…

[Pierwsza grupa] Żydów, którzy powrócili, by osiedlić się w Bahrajnie, przybyła w XIX wieku… [Większość z nich była] Arabami o pochodzeniu irackim, którzy osiedlili się w Bahrajnie z powodu podobieństwa obyczajów i dziedzictwa. Kilku Żydów przybyło z południowego Iranu. Druga grupa [Żydów] przybyła do Bahrajnu w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku i była znana jako Grupa Bagdadzka z powodu swojego pochodzenia…

W 1940 r. Żydzi w Bahrajnie liczyli między 300 a 1300 [osób][3]. Dane pokazują, że te lata były pomyślnym okresem dla Żydów w Bahrajnie. Większość miała osobiste związki z miejscowymi [muzułmanami] i była szanowana i respektowana ogólnie przez społeczeństwo za ich dobre cechy i sprawiedliwość. Zupełnie nie byli radykalni; wręcz przeciwnie, tolerancja tworzyła nieodłączną część ich stylu życia. Byli zintegrowani ze społeczeństwem jako prawi obywatele. Kiedy założone pierwsze władze miejskie w Manamie w 1919 r. podczas epoki szejka ‚Issy Bin ‚Ali Aal Chalify, ówczesnego władcy Bahrajnu, i wybrano pierwszą radę miejską, rząd Bahrajnu wybrał członka społeczności żydowskiej, by służył jako członek rady.

Wielu Żydów w Bahrajnie wyróżniało się w dziedzinie handlu, handlując tytoniem, perfumami, tekstyliami, ubraniami kobiet i zbożem. [Żydzi Bahrajnu] pomogli sprowadzić do kraju pierwsze radioodbiorniki, kiedy miejscowi kupcy wahali się przed zrobieniem tego… Członkowie społeczności żydowskiej odegrali także ważną rolę we wprowadzeniu telewizorów i w ten sposób walnie przyczynili się do zachęcenia ludności Bahrajnu do kontaktów z nowoczesnym życiem.

Żydzi w Bahrajnie byli najbardziej zainteresowani handlem, finansami i bankowością… Źródła historyczne wspominają Żyda o nazwisku Salman Zalouf, który pracował jako nauczyciel arytmetyki w bahrańskich szkołach państwowych i był ukochany przez uczniów za jego metody uczenia i traktowanie ich, które wpajało im miłość do matematyki… Mas’ouda Szaul była znana z szycia ubrań kobiecych… i po jej śmierci odkryto, że część swoich pieniędzy zapisała biednym i sierotom w Bahrajnie niezależnie od ich religii… [Inną znaną Żydówką] była Flora Jan, która pracowała jako położna… i odbierała porody wielu kobiet bahrańskich o wszystkich godzinach… Poświęcała swoje zdrowie, [by udzielać] tej ważnej ludzkiej usługi i kiedy była zbyt stara, żeby pracować… kobiety Bahrajnu nagrodziły ją i zaopiekowały się nią…

Żydzi Bahrajnu posyłali swoje dzieci zarówno do szkół państwowych, jak prywatnych. Nie mieli własnych prywatnych szkół. Uczyli się hebrajskiego w synagodze, którą założono w Manamie w 1930 r. Mieli własny cmentarz w Manamie i kilku z nich otwarło tradycyjne kawiarnie jako miejsca spotkań otwarte dla wszystkich…

W 1948 r. syjoniści przejęli Palestynę i niektórzy Bahrańczycy, którzy nie rozumieli różnicy między judaizmem jako świętą religią monoteistyczną a syjonizmem – który jest ruchem politycznym – atakowali domy pokojowych Żydów w niesprawiedliwym wybuchu gniewu. Żydzi uciekli [i szukali schronienia u] swoich muzułmańskich sąsiadów, a ci, czy to sunnici, czy szyici, przyjęli ich i okazali szacunek… Synagoga została zaatakowana i skradziono ich święte zwoje Tory, więc w tym roku zamknięto synagogę. Trzydzieści siedem lat później jeden z miejscowych [ludzi] spotkał się z Davidem Nonoo, jednym z przywódców społeczności żydowskiej w Bahrajnie. [Miejscowy człowiek] przyznał się, że ukradł zwoje Tory i oddał je nieuszkodzone.

Po 1948 r. liczba Żydów w Bahrajnie zmalała. Jedni wyemigrowali do Palestyny, a inni do Europy i USA. Rząd bahrański ostrzegł Żydów, którzy emigrowali do Palestyny, że nie pozwoli im powrócić do Bahrajnu. Dzisiaj jest tylko 36 Żydów w Bahrajnie, którzy mają prawa obywateli Bahrajnu. Znani są ze swej miłości do królestwa Bahrajnu, w którym się urodzili i wychowali, i z szacunku dla obyczajów i dziedzictwa społeczeństwa bahrańskiego, którego są częścią.

Ponieważ kryteriami zajmowania stanowiska w Bahrajnie są talent i dobra [postawa] obywatelska, niezależnie od religii lub sekty, Houda Nonoo, Żydówka, była mianowana ambasadorem Bahrajnu w USA i wróciła do ojczyzny po zakończeniu jej kadencji. Nancy Chedauri, także Żydówka, jest obecnie członkinią rady Szura [Bahrajnu. Bahrajn podkreśla w ten sposób swoją tolerancyjną naturę zarówno w starożytnej przeszłości jak obecnie.

[1] For the Bahraini king’s declaration, see Wiesenthal.com/atf/cf/%7B54d385e6-f1b9-4e9f-8e94-890c3e6dd277%7D/BAHRAIN_DECLARATION.PDF, dated July 3, 2017.
[2] Akhbar Al-Khaleej (Bahrain), September 18, 2018.
[3] According to the article, the first figure comes from the diary of the British Charles Belgrave (1894-1969), who served as advisor to the rulers of Bahrain from 1926 until 1957, and the second was presented by Abraham Cohen, a Jew from Baghdad who immigrated to Bahrain in the early 20th century.