Piotr Strzałkowski

STRESZCZENIE

Tytuł książki Cudowna podróż po Szwecji nawiązuje do Cudownej podróży szwedzkiej noblistki Selmy Lagerlöf.  Jest to opowieść, dla której inspiracją była nie tylko  historia podróżującego wraz ze stadem gęsi zamienionego w krasnoludka Nilsa Holgerssona, ale także życiorys samej  twórczyni tej postaci. Zapoznanie się z losami pisarki wzmocniło dodatkowo ciekawość autora jej ojczyzną. Podobnie jak dzikie gęsi, czytelnik przemierza Szwecję z południa na północ, od Skanii do Laponii. Opowieści Selmy Lagerlöf stają się pretekstem i punktem wyjścia do przedstawienia wydarzeń, ludzi i spraw związanych z tym krajem. 

Książkę zaczyna opis żurawi spotkanych nad jeziorem Hornborga, a kończy charakterystyka dzikich gęsi, które były bohaterkami Cudownej podróży. Rozdział pierwszy przedstawia sylwetkę Selmy Lagerlöf, a jeden z końcowych dotyczy polskiej tłumaczki jej książki Janiny Mortkowiczowej (polskie wydanie ukazało się w 1910 roku). W tych ramach mieści się piętnaście rozdziałów poświęconych wybranym miejscom odwiedzanym przez Nilsa i gęsi. Każdy z rozdziałów zaczyna się cytatem z Cudownej podróży i nawiązuje do scen z książki.

Rozdział „Skania” opowiada o przeszłości wymienionego w tytule regionu w czasie wojen z Danią (XVII wiek) oraz o artystach, którzy w XX wieku  osiedlali się na jego obszarze. Dokonania Szwecji na morzu − potęga jej floty, bitwy i wynalazki − to przedmiot rozdziału „Karlskrona”. „Vadstena”  w całości jest poświęcona miastu, w którym żyła i założyła klasztor św. Brygida, czternastowieczna mistyczka i wizjonerka.  „Wineta” nawiązuje do historii Pomorza Szwedzkiego, które obejmowało m.in. część obecnego Pomorza Zachodniego w Polsce i  Pomorza Przedniego (Vorpommern) w Niemczech. „Visby” to opowieść o grabieżcach − królu duńskim Waldemarze IV, braciach witalijskich, a także armii szwedzkiej w okresie potopu w Polsce. „Uppsala” prowadzi nas do czasów wikingów i związkach z Rusią i Polską. „Sztokholm” jest o początkach miasta, jego rozwoju, historii, architekturze oraz szwedzkiej sztuce użytkowej. Rozdział „Emigracja” opowiada o szwedzkiej emigracji do Ameryki i nowych przybyszach do Szwecji, m.in. z Polski. Wspomina także okres, w którym kraj ten posiadał kolonie. „Falun” przedstawia Dalarnę, barwny region Szwecji, sylwetki żyjących tam dwóch malarzy zaprzyjaźnionych z Selmą Lagerlöf, a także historię  kopalni miedzi. „Halsingland” opowiada o mitach, diabłach i procesach czarownic. W rozdziale „Kiruna” jest mowa o rudzie żelaza i wielkich budowach,  takich jak linia kolejowa łącząca Bałtyk z Morzem Norweskim, a także o latach drugiej wojny światowej i roli, jaką w niej odegrała Szwecja. Rozdział „Renifery” jest poświęcony Laponii i jej mieszkańcom Samom, porusza m.in. ich problemy jako mniejszości, która odzyskuje swoje należne miejsce w społeczeństwie.  „Finowie”  to opowieść o związkach z Finlandią, „Kebnekajse”  − o górach na północy kraju. Rozdział „Szwedzi” mówi o wpływie realizowanych idei socjaldemokratycznych na życie jednostek i społeczeństwa, ostatniej imigracji oraz o charakterze  Szwedów.

Oto kilkanaście obrazów z historii i współczesności Szwecji, która wbrew obiegowym opiniom jawi się jako kraj barwny, pełen niezwykłych postaci i osiągnięć. Tak widzi go cudzoziemiec − Polak, autor tej książki. A zaczęło się wiele lat wcześniej, od wspólnej z córką lektury Cudownej podróży …

Do tej podróży zainspirowała mnie autorka Cudownej podróży Selma Lagerlof, z dzisiejszej perspektywy trochę staromodna dama w dziwacznych kapeluszach, kobieta obdarzona silnym charakterem i wielką wrażliwością na ludzką niedolę. Od kiedy przeczytałem jej książkę, marzyłem o wędrówce szlakiem stworzonego przez nią bohatera Nilsa Holgerssona, o podróży, w której ogląda się z wysoka wielkie obszary ziem i wód. Spróbuję więc unieść się razem z ptakami i poszybować nad Szwecję. Nils widział z góry szachownicę pól, jezior i lasów. Ja także chcę, docierając do tutejszej historii, do krajobrazów i ludzi, przedstawić obrazy, które ułożą się w moją własną mozaikę. W tej opowieści nie chodzi wyłącznie o geografię czy turystyczne ciekawostki. Wszak dla samej Selmy najważniejsze były sprawy ludzkie, pisała więc z miłością o swoim kraju i jego mieszkańcach, o ich nadziejach, sukcesach i niepowodzeniach. Idąc tym śladem i kierując się jej książką, będę się starał pokazać, co mnie zafascynowało w szwedzkiej przeszłości i teraźniejszości, a także w samej, mającej swe sekrety, autorce.
Piotr Strzałkowski

Gdzie mozna ksiazke kupic ?

Np. TUTAJ