Tango „Rebeka” kojarzy się większości z nas z krakowską Piwnicą pod Baranami i Ewą Demarczyk. To jej interpretacja popularnego przedwojennego szlagieru Andrzeja Własta i Zygmunta Białostockiego jest jednym z najbardziej wstrząsających świadectw pustki po świecie żydowskim w kulturze Polski powojennej. Piosenka wybrzmiała po wojnie również w mniej znanych, ale także ciekawych wykonaniach Sławy Przybylskiej i Gołdy Tencer.

Trudno mi słuchać dramatycznej, rozedrganej „Rebeki” Ewy Demarczyk bez dreszczu emocji i uczucia dojmującej nostalgii. Kontekst historyczny – Zagłada Żydów polskich – na zawsze odebrały jej cechy niewinnego szlagieru, zamieniając w lament i krzyk rozpaczy:

Pierwszą przedwojenną wykonawczynią „Rebeki” była szansonistka Morskiego Oka Dora Kalinówka. Rzewne tango bardzo spodobało się publiczności i stało się przebojem – jak to zwykł mawiać Marian Hemar – „Warszawy, Łodzi i Radomia”. Popularny szlagier śpiewali nie tylko artyści rewiowi, ale również uliczni grajkowie i amatorzy domowego muzykowania. Covery popularnego szlagieru miały w swoim repertuarze takie gwiazdy estrady, jak Adam Aston czy Stefan Witas-Nowita.

Andrzej Włast – autor tekstu do przebojowej „Rebeki” – był jednym z kilku najbardziej znanych i wpływowych twórców polskiego kabaretu międzywojennego. Był też prawdziwą osobistością kultury popularnej w dobie II Rzeczypospolitej, osobistością o którą stale zabiegały rewie warszawskie, popularne scenki kabaretowe oraz operetkowe, a także Polskie Radio i znane przedwojenne wytwórnie płytowe.

Plakat “Rebeka – Tango”

Od 1914 roku, jeszcze podczas studiów, Andrzej Włast pisał regularnie dla scen rewiowych w Łodzi i w Warszawie. Dla Mirażu, Czarnego Kota, Bi-Ba-Bo i Stańczyka. W latach 1922 – 27 był kierownikiem literackim legendarnej rewii warszawskiej Qui pro Quo. Miał również wielki i nader rzadki talent doskonałego impresario. Na wzór paryskiej rewii Folies Bergeres stworzył w stolicy modny teatr muzyczny Nowe Perskie Oko, przemianowany wkrótce na Morskie Oko, w którym sławę zdobyli Maria i Aleksander Żabczyńscy. Scena ta przeszła do historii polskiej estrady i kabaretu. W roku 1933 roku otworzył nową antrepryzę – kabaret Rex, w którym zatrudnił gwiazdy z rywalizujących teatrzyków Qui Pro Quo i Morskiego Oka. W latach 1933–1935 był dyrektorem „Wielkiej Operetki” (czyli późniejszej „Wielkiej Rewii”) – olbrzymiego music-hallu przy ul. Karowej w Warszawie. Nie każdy dziś pamięta, że piastował również prominentne stanowisko wiceprezesa Związku Autorów i Kompozytorów Scen Polskich. Andrzej Włast był prawdziwym Midasem warszawskiej rozrywki.

Naprawdę nazywał się Gustaw Baumritter. Był synem Szymona Baumrittera i Salomei z Eisenmanów. Urodził się 17 marca 1895 roku w Łodzi w żydowskiej rodzinie inteligenckiej, która kultywowała język polski i kosmopolityczną kulturę swojego barwnego miasta. Gustaw studiował prawo i medycynę. Jako młody chłopak zaciągnął się do Legionów Józefa Piłsudskiego, gdzie poznał wielu wpływowych znajomych, którzy wspierali go w jego późniejszej karierze w stolicy. Początkowo zamierzał zostać, jak każdy młodzieniec o romantycznym usposobieniu i młodopolskim wykształceniu, poetą. Wydał nawet niewielki tomik wierszy pod wdzięcznym tytułem: „Serce tatuowane”. Szybko okazało się jednak, że ma złotą rękę do rymowanych tekstów piosenek.

Czesc druga artykulu juz jutro

artykul napisany dla swieccyzydzi.pl