Program wydaje się specjalistyczny, ale — jak informują Organizatorzy — chętnych do wzięcia udziału jest sporo. W istocie bliższy wgląd w treść konferencji pozwala na wyciągnięcie pewnych wniosków, które mają charakter uniwersalny.

Chodzi o zachowanie lekarzy w czasach Holocaustu i to z obu stron barykady, tych którzy wspierali (niekiedy z entuzjazmem) nazistowski plan eksterminacji niższych ras, a zwłaszcza Żydów, i tych, którzy sami będąc ofiarami, nieśli pomoc, a nawet z narażeniem życia prowadzili badania naukowe (https://www.polin.pl/pl/wydarzenie/sesja-popularnonaukowa-o-badaniach-nad-choroba-glodowa-w-getcie-warszawskim). Jest to więc swoiste studium przypadku, a wiadomo, że nic tak nie przybliża do rozumienia historii, jak szczegółowe poznanie przynajmniej niektórych jej aspektów.

Konferencję zorganizowało w dniu 15.032023 Muzeum Polin, w ramach 80. rocznicy upamiętniającej powstanie w getcie warszawskim. Jej tytuł: „O badaniach nad chorobą głodową w getcie warszawskim” nie wyczerpuje jednak pełnego spektrum zagadnień, jakie będą na niej poruszane. To konferencja jednodniowa z dwoma plenarnymi wykładami i dwoma panelami.

Pierwszy wykład o godz. 12.30 „Badania nad chorobą głodową w getcie warszawskim i ich znaczenie dla medycyny” wygłosi prof. Abraham Ohry z Tel Aviv University. W pierwszym panelu 14.00-15.00 „Medycyna getta i współczesne wyzwania bioetyczne” głos zabiorą dwie wybitne badaczki z Izraela: „Dylematy etyczne lekarzy w getcie warszawskim ze szczególnym uwzględnieniem badań nad chorobą głodową” to tytuł wystąpienia dr Miriam Offer z Western Galilee College, Akko i The Sackler Faculty of Medicine, Tel Aviv University, i: „Medycyna czasu katastrof: lekcja z przeszłości” to temat prezentacji dr Tessy Chelouche z Department of Bioethics and the Holocaust; International Chair of Bioethics.

Po przerwie odbędzie się drugi panel od godz. 16.00 do 17.00, a jest zatytułowany: „Dziedzictwo lekarzy getta warszawskiego”; wystąpią w nim dwie badaczki z Polski: „Recepcja wyników badań nad chorobą głodową w getcie warszawskim w powojennej Polsce i na świecie” to tytuł wykładu dr hab. Marii Ciesielskiej (z Wydziału Medycznego Uczelni Łazarskiego, Warszawa) i „Wspomnienie o doktorze Juliuszu Zweibaumie, jednym z redaktorów książki “Choroba głodowa””, o którym będzie mówić – Zofia Karłowicz-Perzyńska. Konferencję zakończy wykład w audytorium Muzeum Polin Martína Caparrósa, autora głośnego reportażu „Głód”.

Przyznam, że niewiele wiem na ten temat, ale wybieram się na konferencję również dlatego, że mam prowadzić pierwszy panel. I właśnie przygotowując się do niego, trochę poczytałem na ten temat. Książka jednej z panelistek, Tessy Chelouche, jest dostępna również w polskim tłumaczeniu. Co więcej, można ją pobrać w wolnym dostępie (https://www.mp.pl/auschwitz/other-publications/210766,bioetyka-i-holokaust-studia-przypadkow). Można się z niej wiele dowiedzieć o nazistowskich lekarzach, którzy jako pierwsi na świecie łączyli studia medyczne z bardzo osobliwie pojętą etyką zawodową, która w imię ideologii pozwalała im z „czystym sumieniem” zabijać ofiary barbarzyńskich eksperymentów medycznych. Jest tam też sporo o dylematach, jakie przeżywali lekarze-więźniowie.

Moją zachętę do wzięcia udziału w konferencji zatytułowałem konferencja – ostrzeżenie. Chodzi o ostrzeżenie przed używaniem i nadużywaniem nauki do celów ideologicznych. Jak wiadomo i dzisiaj wielu lekarzy „z czystym sumieniem” podejmuje decyzje, które z przysięgą Hipokratesa nie mają nic wspólnego. Warto by właśnie oni poznali patologiczną historię własnej specjalizacji.

Głód w getcie — konferencja-ostrzeżenie