Dieta koszerna to specjalny sposób żywienia, praktykowany przez religijnych Żydów. Zasady diety koszernej wynikają bezpośrednio z Pięcioksięgu Tory. Hebrajskie słowo „koszer” oznacza „pasować, być zgodnym, dopasowanym”. Przekonaj się, czy dieta koszerna jest zdrowa i czy warto jeść koszerne jedzenie.

Co to jest dieta koszerna

Powody przejścia na dietę bywają różne. Najczęściej wynikają z alergii, choroby lub konieczności zmiany masy ciała.

Nieco inaczej jest z dietą koszerną. Jej zasady mają podłoże religijne. Znajdziesz je w Torze, czyli świętej księdze wyznawców judaizmu. A konkretniej – księdze kapłańskiej XXI oraz powtórzonego prawa XIV. Zapisano tam dziesiątki reguł, dotyczących codziennego życia Żydów. Wśród nich – listę produktów dozwolonych do spożycia.

Określając produkt jako „koszerny”, wskazujemy, że jest on zgodny z tymi zasadami. Słowo to odnosi się także do sposobu, w którym jedzenie powinno być przygotowane oraz spożywane.

Na pewno spotkałeś już przeciwieństwo słowa „koszer” – czyli „teref” (w spolszczonej wersji „trefny, trefne”). Mianem „trefnych” określa się produkty, których spożywanie w judaizmie jest zabronione.

„Teref” można przetłumaczyć też jako „niepasujący, rozszarpany”. Etymologia tego słowa wynika z surowego zakazu spożywania padliny, która została rozszarpana przez inne zwierzęta (co w Starożytności wcale nie było tak oczywiste 😉 ).

Ortodoksyjni żydzi skrupulatnie przestrzegają zasad koszerności. Jeżeli mają jakiekolwiek wątpliwości co do konkretnego produktu – nie włączają go do swojej diety. Jednak korzyści stosowania diety koszernej wykraczają daleko poza jedną grupę etniczną. Oprócz mistyki, znajdziesz w niej też sporo zdrowego rozsądku.

Dieta koszerna – zasady

Znasz już podstawową zasadę koszerności – zakaz spożywania padliny. Ale to jeszcze nie wszystko.

Kultura żydowska powstawała w społeczności pasterskiej. Nie dziwi zatem fakt, że większość zasad diety koszernej odnosi się do produktów zwierzęcych.

Koszerne mięso pochodzi od zwierząt posiadających racicę oraz przeżuwających trawę np. owiec, krów, cieląt itp. Zakazane jest spożywanie świń, dzików, zajęcy itd.

Spośród ptactwa dozwolony jest drób np. kura, indyk, gęś. Niedozwolone jest spożywanie ptaków drapieżnych.

Zakazane są również potrawy z krwi oraz wybranych fragmentów zwierząt (np. niektórych nerwów). Nie można też spożywać zwierząt chorych lub rannych. Koszerność określa ponad 70 ran i zniekształceń, które dyskwalifikują zwierzę do spożycia.

Zwierzęta wodne są koszerne, gdy mają łuski oraz płetwy. W tej diecie nie spożywa się owoców morza.

Podstawowa zasada koszerności brzmi:

„Koszerne może być wyłącznie to, co pochodzi od zwierząt koszernych”

Zwierzęta lądowe podlegają też specjalnym zasadom uboju. Ubojem rytualnym zajmuje się Szochet. Zgodnie z tradycją musi być to religijny żyd (koniecznie mężczyzna), a objęcie stanowiska poprzedzone jest wieloletnim szkoleniem i zgłębianiem zasad judaizmu.

Zakazany jest ubój masowy – przez co zwierzęta przed śmiercią mają nie odczuwać strachu. Do uboju wykorzystywane są bardzo ostre noże. Szczególną uwagę przywiązuje się do ich czystości oraz stanu technicznego. Śmierć zwierzęcia powinna nastąpić tak szybko, jak to możliwe – a z ciała należy pozbyć się jak największej ilości krwi. Ubój koszerny jest uznawany za humanitarny.

W diecie koszernej wyróżnia się trzy główne kategorie produktów:

• mięsne (w tym ryby)
• mleczne (w tym przetwory)
• naturalne (inaczej „parwe” – rośliny, przyprawy, jaja ptaków itp.)

Dieta koszerna a produkty mleczne

Koniec z cheeseburgerami! Koszerność zakazuje jakiegokolwiek łączenia produktów mięsnych oraz mlecznych.

Odstęp pomiędzy posiłkami tego typu powinien wynosić co najmniej kilka godzin (najczęściej 6-8). Ortodoksyjni żydzi przestrzegają nawet 24 godzinnych przerw.

Musisz pamiętać, że Judaizm nie jest religią scentralizowaną, wobec czego długość tych przerw jest określana przez interpretację konkretnego rabina.

Żywność pochodzenia mięsnego oraz mlecznego nie może być nawet przygotowywana w tych samych naczyniach (religijni żydzi posiadają w domach oddzielne komplety naczyń do mięsa i produktów mlecznych).

Produkty naturalne w diecie koszernej

Pokarmy naturalne (parwe) można łączyć zarówno z mlekiem, jak i z mięsem. Jednak szczególną uwagę należy zwrócić na to, aby nie miały w sobie nic zwierzęcego. Owoce i warzywa muszą zostać dokładnie umyte, aby upewnić się, że są wolne od owadów.

Podobnie z jajami ptaków, które muszą być wolne od wszystkich pozostałości zwierzęcych. Koszerna sól powinna być pozbawiona wszelkiego rodzaju dodatków (czyli np. popularnego w naszym kręgu kulturowym jodu).

Co ciekawe – zgodnie z zasadami koszerności – prawie wszystkie owady są trefne (w tym pszczoły), natomiast miód jest już dozwolony (parwe).

Napoje w diecie koszernej

Większość napoi jest uznawana za koszerne (np. woda, herbata, a nawet coca-cola).

Najbardziej znanym alkoholem Starożytności było wino. To przede wszystkim je objęto szeregiem restrykcyjnych zasad. Winogrona powinny pochodzić z co najmniej czteroletnich krzewów. Ponadto, zgodnie z regułami Tory, koszerna winnica co 7 lat powinna „odpoczywać”.

W produkcji takiego wina nie mogą brać udziału kobiety. Wyposażenie winnicy powinno być wykorzystywane wyłącznie do produkcji koszernej.

Koszerne jedzenie

Skomplikowane zasady tej diety mogą dostarczyć sporo problemów interpretacyjnych. Jak widzisz – istnieje szereg wynikających z tradycji wyjątków (np. pszczoły i miód). Wyjątki te mogą zaważyć na koszerności wybranego produktu.

Wobec tego wprowadzono różnego rodzaju certyfikaty. Naczelny Rabin Polski co roku publikuje listę produktów koszernych, których spożywanie jest całkowicie bezpieczne i dozwolone.

Słysząc termin „jedzenie koszernie” na pewno wyobrażasz sobie kolorowe sałatki oraz inne potrawy, charakterystyczne dla kuchni żydowskiej. Jednak koszerne jedzenie wcale nie musi być wymyślne. Na liście znajdziesz takie produkty jak Sprite, Red Bull, czy makarony Barilla.

Koszerność oznacza zgodność produktu z zasadami judaizmu (nie koniecznie zaś z tradycyjną kuchnią żydowską).

Czy dieta koszerna jest zdrowa

Stosowanie diety koszernej zyskało na popularności w drugiej połowie XX wieku. Stało się tak za przyczyną gwiazd popkultury, które publicznie przyznawały się do jej stosowania (Madonna, Bono, Steven Spielberg).

Zasady diety koszernej odnoszą się przede wszystkim do kwestii religijnych. Często stają się też sposobem na zamanifestowanie poglądów osób, które je stosują.

Musisz pamiętać, że dieta koszerna ma swoje korzenie w czasach, w których świadomość żywieniowa praktycznie nie istniała. Z punktu widzenia historycznego należy uznać tę ideę za przełomową.

Nie można też wykluczyć jej pozytywnego wpływu na zdrowie.

Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim restrykcyjne zasady dotyczące higieny przygotowania i spożywania produktów. Produkty koszerne są pod tym względem dużo wyższej jakości, niż te „standardowe” (w szczególności mięso).

Pomocne może być też wyeliminowanie wieprzowiny, która jest powszechnie uznawana za źródło wielu alergenów. Zakaz jednoczesnego spożywania potraw mięsnych i mlecznych może prowadzić do obniżenia poziomu cholesterolu.

Dieta koszerna daje Ci do dyspozycji ogromny wachlarz produktów (co stanowi łagodną alternatywę w porównaniu do innych diet). Przez to możesz swobodnie dostosować jadłospis do swoich potrzeb (zdrowotnych, kalorycznych itp.).

Wyższa jakość produktów sprawia, że dietę koszerną często stosują alergicy. Decydują się na nią również osoby o zwiększonym zapotrzebowaniu na błonnik. Z tego artykułu dowiesz się, w czym jest dużo błonnika.

Idea diety koszernej nie wiąże się wyłącznie z wyznaniem. Odnosi się także do pracy nad sobą, rozwijania świadomości i zmiany postrzegania świata. To podstawowy zestaw reguł, które stanowią idealny wstęp do długotrwałej zmiany nawyków żywieniowych.