Pani Profesor Barbara Engelking wygłosiła krótką laudację na uroczystości przyznania pierwszej nagrody im. Israela Gutmana za rok 2015 Karolinie Panz.

Najpierw przypomniała niezwykłą postać Israela Gutmana i jego ogromny wkład w poznanie historii Zagłady Żydów polskich, a zwłaszcza warszawskich. Właściwie wszyscy zajmujący się tą problematyką czujemy się jego spadkobiercami. Bez jego pasji i znakomitych opracowań na pewno bylibyśmy w innym punkcie. Upamiętnienie jego wkładu w te badania poprzez ufundowanie nagrody jego imienia – to naturalny odruch Centrum Badań nad Zagładą Żydów, które powstało w 2003 roku.

Pierwszej laureatki nie można było wybrać lepiej. Oto uzasadnienie jakie przedstawiła Profesor Engelking:

„Karolina Panz otrzymuje to wyróżnienie za rzetelne opracowanie problematyki bardzo trudnej, obciążonej stereotypami, zmistyfikowanej, poddawanej manipulacjom i przekłamaniom, ciągle wywołującej gwałtowne emocje i spory. Chodzi o traktowanie Żydów ocalałych z Zagłady przez członków podziemia antykomunistycznego. Choć wcześniej pisano na ten temat wielokrotnie, Karolina Panz z jednej strony zweryfikowała lub uzupełniła ustalenia swoich poprzedników, z drugiej zaś potrafiła powiedzieć nam coś istotnie nowego. Nie tylko o sprawcach tych zbrodni, lecz przede wszystkim o ich ofiarach, traktowanych zwykle czysto instrumentalnie. Podejmowanie tego rodzaju tematyki w dobie promowanego przez władze kultu „żołnierzy wyklętych” i w wyjątkowo niesprzyjającym klimacie politycznym wymaga sporej odwagi. Wymaga też szczególnej dbałości o udokumentowanie stawianych tez i wszechstronne naświetlenie problemu. Z satysfakcją odnotowujemy, że Karolinie Panz udało się sprostać wysokim standardom rzemiosła historycznego”.

To wszystko brzmi uczenie, ale i nieco tajemniczo. Spotkanie w którym uczestniczyłem sprawę nieco rozjaśniło. Dodałbym jeszcze wrażenie ze spotkania, a zwłaszcza chciałbym zachęcić do lektury nagrodzonego artykułu opublikowanego w 11 numerze rocznika wydawanego przez Centrum z 2015 roku: „Dlaczego oni, którzy tyle przecierpieli i przetrzymali, musieli zginąć”. Żydowskie ofiary zbrojnej przemocy na Podhalu w latach 1945–1947. Przede wszystkim zdałem sobie sprawę jak ważna jest determinacja i pasja w tego typu badaniach. A przy tym temacie również odwaga.

STANISŁAW OBIREK

Calosc TUTAJ