Przyslal Wlodek Proskurowski

Polityka – nr 11 (2645) z dnia 15-03-2008 (wyjatek z artykulu)

W 1968 r. wyjechało, deklarując wyjazd do Izraela, 3437 osób, w 1969 r. – 7674 osoby i w 1970 r. – 698. W 1971 r. liczba emigrantów wzrosła do 1118 osób, gdyż poza złagodzeniem polityki wyjazdowej po upadku

Gomułki upłynął okres karencji wielu osobom, którym wcześniej odmówiono zgody na wyjazd z powodu dostępu do tajemnic wojskowych i państwowych.

Zdaniem prof. Dariusza Stoli z Instytutu Studiów Politycznych PAN, emigrację pomarcową można zatem zamknąć w latach 1968–71; w tym czasie wyjechało łącznie 12 927 osób. Pojawiająca się w niektórych publikacjach liczba 20 tys. emigrantów nie ma potwierdzenia w źródłach.

Zaledwie 28 proc. emigrantów faktycznie wyjechało do Izraela.

 „Tylko co czwarty obwołany syjonistą emigrant okazał się syjonistą praktykującym” – zauważa Stola. Z danych biura paszportów MSW z 2 października 1969 r. wynika, że od 1 stycznia 1968 r. do 31 sierpnia 1969 r. przyjęto 11 185 wniosków.

Wśród składających było 944 studentów i 1823 osoby z wykształceniem wyższym (to odsetek ośmiokrotnie wyższy niż wśród ogółu mieszkańców Polski). Najliczniej reprezentowani byli inżynierowie – 422, lekarze – 371, prawnicy – 166, ekonomiści – 249, osoby z wykształceniem przyrodniczo-technicznym – 142 i humanistycznym – 222, dziennikarze – 114 i artyści – 44.

Z samej Warszawy wnioski złożyło 1190 osób z wyższym wykształceniem. Jeśli chodzi o wykonywane zawody, to było tam blisko 500 naukowców, 200 dziennikarzy (w tym 15 redaktorów naczelnych lub ich zastępców), ponad 60 pracowników radia i telewizji, blisko 100 muzyków, aktorów i plastyków – w tym 23 aktorów i reżyserów Teatru Żydowskiego z dyrektorką Idą Kamińską, oraz 26 filmowców. „Trudno jest przecenić straty, jakie Polska poniosła w skutek tak znacznego odpływu kapitału ludzkiego, wobec którego jak najbardziej adekwatny jest termin ucieczka mózgów” – uważa prof. Stola.

Motywy skłaniające w Marcu do emigracji, już w latach 80. (wśród osób, które trafiły do Szwecji) badał socjolog J. Ilicki. Można było wskazać więcej niż jeden. Najważniejszym okazały się: „ataki przeciw Tobie lub komuś w rodzinie” (40,4 proc. wskazań), „obawa o przyszłość zawodową” (34,2 proc.), „zwolnienie z pracy/wydalenie ze studiów Ciebie lub w rodzinie” (31,7 proc.), „komunikat PAP o ostatecznym terminie składania podań” (25,2 proc.), „obawa przed fizycznym niebezpieczeństwem” (24,9 proc.), „wszyscy inni też jadą” (23,6 proc.), „Szwecja i Dania też przyjmują” (19,3 proc.), „okazja wyjazdu na Zachód” (13,4 proc.), „antysemityzm w Polsce” (13,4 proc.), „decyzja rodziny” (5,2 proc.). Badania objęły 441 osób.

Wlodek informuje o takiej ciekawostce:

studium auto-antropologiczne:

Plato Society LA https://www.theplatosociety.org/ można by nazwać połączeniem klubu dyskusyjnego z uniwersyteckimi seminariami. Zajęcia są prowadzone przez samych uczestników przez dwie godziny w tygodniu przez trzy miesiące, potem miesiąc przerwy, natępny trymestr, i tak w kółko. Równolegle jest 20-25 seminariów prowadzonych w grupach po 15-20 osób.

Załapałem sie do Plato wędrując po moich górkach i dyskutując jakieś bierzące wydarzenia z panią, która okazała się być prezydentem klubu (urząd wybieralny na rok). Widocznie zdałem egzamin wstępny, ale potem przeszedłem i tak przez okres próbny trwający przez rok. Na ponad 400 uczestników jest tylko jedna osoba na etacie – sekretarka, wszystcy inni są ochotnikami. Czesne wynosi $500 na rok.

Tematy wybierane są przez uczestników – trzeba przedstawić projekt zatwierdzany przez komisję i poddany później pod głosowanie całości. W tym trymestrze moje seminarium było na temat Music and the Brain. Mieliśmy szczęście, bo w grupie znalazła się praktykująca skrzypaczka, która przychodziła na zajęcia ze swoim instrumentem.

Są jeszcze kolokwia raz na miesiąc, grupy tematyczne ad hoc oraz różnego rodzaju prezentacje w czasie lunchu, t.zw. Brown Bag lunches. W ostatnim tygodniu była moja kolej: