dr hab. Bożena Sieradzka-Baziur, prof. AIK
Akademia Ignatianum w Krakowie

Wprowadzenie

W 1939 roku Polskę zamieszkiwało ponad 3 miliony Żydów, z których większość była osiedlona w miastach i miasteczkach w centralnej, południowej i wschodniej Polsce. W czasie II wojny światowej Niemcy skazali na śmierć wszystkie osoby narodowości żydowskiej bez względu na wiek i wykonali swój zbrodniczy plan w stopniu tak wysokim, że w roku 1946 w Polsce pozostało tylko około 7. 5 % ludności żydowskiej z roku 1939 czyliokoło 250 tysięcy osób
.

Naziści, jak pisze Andrzej Paczkowski, w swoim ludobójczym amoku, przygotowanym wszakże z żelazną konsekwencją, odrzucili wszelkie kalkulacje ekonomiczne, a nawet militarne, a realizacja rasistowskiej idei okazała się główną racją stanu III Rzeszy2. Eksterminacja ludności żydowskiej odbywała się w sposób systematyczny – każdy kolejny rok wojny był znaczony śmiercią Żydów, przy czym w pracach dotyczących tego okresu widzimy zwykle dane dotyczące strat ludności żydowskiej w liczbach bez
zróżnicowania na płeć czy wiek3 , a tym bardziej na to, jak kształtowała się struktura polskich rodzin żydowskich w trakcie tragicznych i długich lat 1939, 1940, 1941, 1942, 1943, 1944, 1945. Stopniowo ubywało matek, ojców, babć, dziadków, dzieci, ciotek, wujków, kuzynów etc. Z wielopokoleniowych i wielodzietnych polskich rodzin żydowskich najczęściej nie ocalał nikt, czasem przeżyło małżeństwo, niekiedy dziecko lub inny członek rodziny. Tragiczna statystyka dotycząca Zagłady rodzin żydowskich nie została, jak dotąd opracowana.

Pewne wyobrażenia na temat rodzin żydowskich dają prace dotyczące struktury demograficznej ludności ocalonej. I tak np. podawane są dane dotyczące ilości Żydów w Łodzi w 1945 roku i określane jako model grupy uratowanej w Polsce. Pokazują one, że okupacja niemiecka była dla dzieci eksterminacją, w Łodzi dzieci w wieku do lat 6 jest 3% w stosunku do populacji uratowanej, w wieku 7-14 lat – 4%5 . Na przykładzie Krakowa podawana jest struktura wczesnych powrotów, dysponujemy danymi z początków
1946 r. Zestawione zostały informacje dotyczące osób zarejestrowanych w krakowskim Centralnym Komitecie Żydów Polskich. Wynika z nich, że Zagładę przetrwało 938 osób (w tym 378 kobiet). Wśród zarejestrowanych nie ma w ogóle dzieci poniżej 7. roku życia, a tylko dwoje w wieku 7-14 lat6 . Fakty dotyczące eksterminacji rodzin żydowskich znajdujemy w dokumentach osobistych osób ocalałych z pożogi wojennej. Osoba, która przeżyła Holocaust, pisze:

Kiedy w maju 1945 roku biły dzwony obwieszczające koniec wojny – mama i ja padłyśmy sobie w objęcia. Mama wybuchnęła wielkim płaczem i długo nie mogła się uspokoić. Nigdy jej w takim stanie nie widziałam, nawet w najtrudniejszych chwilach była opanowana. Teraz zrozumiałam, że z całej dużej rodziny w Polsce, z Odrzywoła, Przysuchy, Warszawy i Łodzi, zostałyśmy tylko my dwie. I aż dwie!

Calosc w ponizszym linku

Dokument_osobisty-Holocaust_kopia