Norbert Masur med svärdottern Elisabeth Masur (född Roth), som var en av kvinnorna i Ravensbrück som räddades tack vare Norbert Masur. Hon gifte sig senare med Norberts son Kurt. Foto: Privat

Artykul przetlumaczyl ze Szwedzkiego Sir Google Translate

Teraz szwedzki Żyd Norbert Masur, pochodzenia niemieckiego, stanął twarzą w twarz z Heinrichem Himmlerem, osobą, która zamordowała miliony Żydów. Był głęboko poruszony możliwością pomocy niektórym z jego współwyznawców w przetrwaniu Holokaustu, pisze Max Federmann w pierwszej części o Norbercie Masurze.

W absolutnie końcowych fazach II wojny światowej, 19 kwietnia 1945 r., Samolot ze swastyką na tylnym steru unosi się ze Sztokholmu do Berlina. Na pokładzie jest tylko dwóch pasażerów w drodze na ważne spotkanie, które skutkowałoby uwolnieniem i uratowaniem dużej liczby osób.

Oto historia zupełnie nieprawdopodobnego wydarzenia. Organizacja żydowska World Jewish Congress podjęła działania, aby uratować jak najwięcej Żydów. Biznesmen Gilel Storch ze szwedzkiej sekcji WJC skontaktował się z Heinrichem Himmlerem, najwyższym przywódcą SS, odpowiedzialnym za masowe mordy Żydów, zwane potocznie Holokaustem.

Za pośrednictwem masażysty Himmlera, Finna Felixa Kerstena, przekazano Himmlerowi na początku marca 1945 roku, około dwa miesiące przed zakończeniem wojny, wiadomość, że chce negocjować uwolnienie pewnej liczby Żydów. Himmler zgodził się, że Gilel Storch, jako przedstawiciel WJC, przyjdzie na spotkanie z Felixem Kerstenem. Jednocześnie zagwarantował bezproblemowy pobyt wNiemczech

W ostatniej chwili, zaledwie kilka godzin przed odlotem, Storch oznajmił, że nie może podróżować. Następnie WJC w Sztokholmie zdecydowało się zapytać Norberta Masura, który bez chwili namysłu przyjął zlecenie. Podczas czterogodzinnego lotu Masur rozważał różne ustalenia negocjacyjne. Był głęboko poruszony możliwością udzielenia pomocy niektórym współwyznawcom.

Kiedy Masur i Kersten przybyli do Berlina wieczorem 19 kwietnia, pomysł polegał na spotkaniu z Himmlerem tego samego lub następnego dnia w wiejskim domu Kerstena, 70 kilometrów na północ od Berlina. Po wielu przeszkodach na drodze w rozdartym wojną kraju, o północy dojechali do wiejskiej rezydencji samochodem należącym do gestapo.

To była długa, bezsenna noc dla Masura, któremu ciężko było oderwać myśli od spotkania.

Himmler nie przybył zgodnie z planem 20 kwietnia. Były to urodziny Hitlera i Himmler został zaproszony do świętowania wraz z kilkoma nazistowskimi dygnitarzami w bunkrze „führerns”. Himmler przybył do wczesnego ranka 21 kwietnia.

Według relacji Masura z 1945 roku Himmler przywitał go „Guten Tag” (cześć) zamiast „Heil Hitler” i wyraził uznanie, że Masur przybył na spotkanie. Teraz szwedzki Żyd Norbert Masur, pochodzenia niemieckiego, stanął twarzą w twarz z Heinrichem Himmlerem, osobą, która zamordowała miliony Żydów.

Himmler, który przybył prosto z uroczystości urodzinowych, był nienagannie ubrany w swój mundur z wszystkimi insygniami i błyszczącymi medalami. Jeśli ktoś nie znał pochodzenia Himmlera, według Masura trudno było sobie wyobrazić, że był jednym z najgorszych zbrodniarzy wojennych, jakich świat kiedykolwiek widział.

Himmler natychmiast przystąpił do negocjacji, przedstawiając swoje pochodzenie tak zwanej „kwestii żydowskiej”. Idealnie byłoby, gdyby widział, że Żydzi, których postrzegał jako obcy element w Niemczech i Europie, wyemigrowali, ale ponieważ żaden kraj nie chciał ich przyjąć, zdecydowano się na tak zwane „ostateczne rozwiązanie”.

Norbert Masur zachowywał się ostrożnie w dialogu i był ostrożny ze swoimi sformułowaniami. Czuł się zmuszony do ciągłego przypominania sobie, dlaczego tam był. Celem było skłonienie Himmlera do uwolnienia pewnej liczby Żydów. Ważne było, aby nie zrazić Himmlera, aby czuł się zmuszony do zajęcia pozycji obronnej.

Przejrzeli listę obozów koncentracyjnych i liczbę Żydów przy życiu.

Propozycja Norberta Masura była taka, że ​​Himmler powinien uwolnić Żydów, którzy byli w północnych Niemczech w pobliżu Szwecji oraz w południowych Niemczech, w pobliżu Szwajcarii. Na rozdartym i chaotycznym kontynencie najłatwiej było ich przetransportować na wolność. Kersten chętnie się zgodził i udzielił Masurowi pełnego poparcia.

Ostatecznie skupiono się na obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, zaledwie 30 kilometrów na północ od farmy Kerstena. Po konsultacji ze swoim adiutantem w innym pokoju, Himmler wrócił z wiadomością, że jest gotów uwolnić 1000 Żydówek z Ravensbrück. Według Himmlera można je odebrać przez Szwedzki Czerwony Krzyż.

Kolejna liczba skandynawskich więźniów, których szwedzkie MSZ wymieniła i powiadomiła Masura, miała zostać zwolniona.

Można zapytać, dlaczego Himmler zgodził się na takie ustępstwa. Nie prosił o nic w zamian. Oczywiście rozumiał, że jego lista wykroczeń była tak długa, że ​​te marginalne zmiany nie mogły go oczyścić i uniknąć wyroku śmierci. Według Masura, być może chodziło o pojawienie się w nieco lepszym dniu niż wielu jego zbrodniczych kolegów nazistów.

Zadanie w Niemczech zostało wykonane. Teraz nadszedł czas, aby wrócić do domu, zanim Berlin został odcięty przez wojska rosyjskie. Masur i Kersten zdołali wejść na pokład jednego z ostatnich samolotów poza Berlinem. Po dwóch godzinach wylądowali w Kopenhadze i pociągiem do Elsinore przekroczyli Sund do Szwecji.

Na miejscu otrzymali wiadomość z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, że Czerwony Krzyż, który przewoził wyzwolonych mieszkańców północy tzw. Białymi autobusami, teraz musi ich przekierować do Ravensbrück, skąd odebrano tysiąc żydowskich kobiet, które Himmler nakazał uwolnić. Ministerstwo Spraw Zagranicznych poinformowało dalej, że Himmler wydał później również rozkaz zwolnienia wszystkich pozostałych kobiet, około 7 000, z których połowa to kobiety żydowskie.

Czerwonemu Krzyżowi udało się również wysłać pociąg do przewiezienia tych kobiet z Ravensbrück do Szwecji przez Danię.

Tak się złożyło, że moja własna matka, Judith Schwarz, przyjechała do Malmö po przeżyciu Auschwitz, a następnie została zabrana do Ravensbrück. W Szwecji mogła później wyjść za mąż i założyć rodzinę z innym ocalałym, moim ojcem, Theodorem Federmannem. Mieli trzech synów, z których ja jestem najstarszy.

Dzięki odważnym wysiłkom Norberta Masura, jako Żyda, który udał się do Niemiec na spotkanie z jednym z najgorszych masowych morderców w historii, można było uratować tysiące ludzi. Odpowiednie żydowskie przysłowie mówi: „Jeśli uratujesz człowieka, uratujesz cały świat”.

Max Federmann

Norbert Masur