Nadeslala Barbara Barwell

Nakładem Wydawnictwa Literackiego Sonar ukazał się zbiór wierszy Melanii Fogelbaum Drzwi otwarte na nicość. Książka zawiera całą literacką spuściznę żydowskiej poetki, która w pierwszym dniu likwidacji łódzkiego getta została wywieziona i zamordowana w Auschwitz-Birkenau.

Twórczości Melanii Fogelbaum charakteryzuje się oryginalnym stylem i plastycznością opisów. Z treści Drzwi otwartych na nicość można odtworzyć realia życia w getcie: epidemie, choroby, zatłoczone mieszkania, pustkę i głód. Wiersze te odbiegają od tradycyjnego kanonu, którego trzymała się poezja żydowska. Autorka zaczęła tworzyć prawdopodobnie na przełomie lat 20. i 30., kiedy przez literaturę polską przetoczyły się już wszystkie ówczesne awangardy. Jak pisze we wstępie Leszek Żuliński, „w jej tekstach wyraźnie widać zafascynowanie rewolucją Peiperowo-Przybosiową, choć czasami przebrzmiewa tu nuta i postskamandrycka, i nawet postleśmianowska, także wizyjna i surrealna”.

Melania Fogelbaum urodziła się w 1911 r. w Łodzi. Była poetką, eseistką, malarką i rzeźbiarką. W czasie wojny trafiła za mury łódzkiego getta. 1 sierpnia 1944 r. została wywieziona do Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęła w komorze gazowej w wieku 33 lat.

Po wyzwoleniu miasta w gruzach getta zeszyt z wierszami odnalazł Nachman Zonabend i powierzył go Helenie Zymler-Svantesson, dziś mieszkającej w Szwecji. W 2004 r. opublikowano Zeszyt z Getta w Łodzi, zawierający 24 odczytane utwory. Wydany pod koniec 2012 r. album Drzwi otwarte na nicość zawiera wszystkie odnalezione wiersze poetki. Jest to ślad wielkiego talentu, katastroficznych przeczuć i wizji oraz dramatyczny dokument czasów wojny.

Rozmowa o książce i życiu Melanii Fogelbam

KLIKNIJ TUTAJ