Daniel Schatz

Przyslal Leon Schatz

Artykul ze szwedzkiego przetlumaczyl Sir Google Translate

Dwóch badaczy zostało skazanych za zniesławienie po tym, jak napisali o udziale obywateli polskich w Holokauście.
Daniel Schatz przypomina, że ​​tylko ci co rozliczyli sie ze swoją przeszłością, mogą zostawić ją za sobą.

DEBATA KULTURA. W upalny letni dzień lipca 1941 r. wieksza część ludności żydowskiej w małej wiosce Jedwabne zostaje wymordowana przez sąsiadów. Niemowlęta są poddawane ubojowi. Mężczyźni są torturowani. Żydzi są pędzeni do drewnianej stodoły na obrzeżach wsi, która jest oblana nafta i podpalana. Kobiety, dzieci i mężczyźni są paleni żywcem.

Przez długi czas uważano, że pogrom dokonali hitlerowscy okupanci Polski. Przełom w badaniach historycznych został opóźniony aż do przełomu tysiącleci, kiedy to Jan T. Gross opublikował książkę „Sąsiedzi”, która obaliła narodowy wizerunek Polski jako bohaterskiej ofiary ucisku. Piąte co do wielkości państwo członkowskie UE znalazło się w szoku po tym, jak polsko-amerykański historyk wykazał, że masakry dokonali mieszkańcy Jedwabnego.

Pomimo późniejszego politycznego nagonki na Grossa, wkrótce ukazało się kilka innych opracowań na temat tego, jak Polacy nie tylko przyjmowali rolę ofiar, ale także okazywali obojętność na los sąsiadów lub udział w hitlerowskich zbrodniach. Badanie pokazało również, ilu Polaków ryzykowało życie w heroicznych akcjach ratunkowych w czasie, gdy unicestwiono 90 proc. polskich Zydow .

Przeszłośc jest zatem w równym stopniu historią naszych czasów.

Mimo że od wyzwolenia Auschwitz minęło 76 lat, to cały wymiar ludobójstwa nie wpisał się jeszcze w zbiorową pamięć Polski. Przeszlosc jest zatem w równym stopniu opowieścią o naszych czasach i tym, co dzieje się ze społeczeństwem, które nie pogodziło się ze swoją historią. 

Historycy Jan Grabowski i Barbara Engelking zostali skazani w polskim sądzie za zniesławienie po omówieniu udziału Polaków w Holokauście w badaniu „Jest jeszcze noc: los Żydów w wybranych regionach okupowanej Polski” (2008) . 

Sąd uważa, że ​​badacze polsko-kanadyjscy błędnie wskazali zmarłego już mężczyznę za udział w eksterminacji Żydów zorganizowanej przez nazistowskie Niemcy. Pozew był wspierany przez RDI, polską organizację przeciwko oszczerstwom, organizację blisko związaną z narodową, konserwatywną partią rządową Prawo i Sprawiedliwość (Pis), która w 2018 roku opracowała słynną polską ustawę historyczną, według której oskarżanie Polaków o udział w Holokauście jest przestępstwem.. Decyzja spotkała się z ostrą krytyką międzynarodową, także ze strony Szwecji. 

Krzyk śmierci ze spalonych drewnianych stodół w Jedwabnem odbija się echem w naszych czasach.

Coraz częstsze próby dostosowania historii do potrzeb codziennej polityki są złowieszcze – stwierdza Grabowski, gdy rozmawiam z nim telefonicznie dzień po zakończeniu procesu prawnego. Profesor jest zaniepokojony konsekwencjami prymatu interpretacyjnego rządu polskiego przed pisaniem historii dla wolności słowa, a także wolności akademickiej. 

– W wyniku moich badań musiałem znosić nagonke, ale jestem zahartowany i mam za sobą międzynarodową karierę zawodową – mówi. 

– Gdybym był młodym naukowcem lub pisarzem, martwiłbym się odwetem za wyniki badań, które nie przemawiają do rządzącego rządu.

Zaznacza, że ​​dziennikarka Katarzyna Markusz została w zeszłym tygodniu przesłuchana przez policję pod zarzutem „oczerniania narodu polskiego”, po artykule, w którym stwierdzono, że „udział Polski w Holokauście jest faktem historycznym”. Przestępstwo, za które grozi trzy lata więzienia.

Krzyk śmierci ze spalonych drewnianych stodół w Jedwabnem odbija się echem w naszych czasach. Polska może zmierzyć się z duchami przeszłości tylko odsłaniając najciemniejsze rozdziały swojej historii i widząc prawdę gołym okiem.

Daniel Schatz

Daniel Schatz jest doktorem nauk politycznych i niezależnym pisarzem, były Visiting Fellow na Harvardzie, Stanford, Columbia i New York University.

https://www.expressen.se/kultur/ide/polens-morka-minnen-maste-foras-upp-i-ljuset/