Borys Walentinowicz Wołynow (ros. Борис Валентинович Волынов[1][2]; ur. 18 grudnia 1934 roku w Irkucku (obecnie Federacja Rosyjska)) – radziecki kosmonauta, Lotnik Kosmonauta ZSRR.

 

Po ukończeniu w 1952 roku szkoły średniej przeszedł przeszkolenie dla początkujących pilotów. Rok później został słuchaczem Stalingradzkiej Wojskowej Wyższej Szkoły Lotniczej, którą ukończył pod koniec 1955 roku. Później służył jako pilot MiG-a 17 w okręgu moskiewskim.

7 marca 1960 roku został jednym z 20 pilotów wojskowych jakich wybrano do pierwszego oddziału kosmonautów (grupa WWS 1). Przygotowywał się do lotów na statkach kosmicznych typu Wostok, Woschod i Sojuz.

W sierpniu 1962 roku był drugim dublerem przy startach statków Wostok 3[3] i Wostok 4[4] pilotowanych przez A. Nikołajewa i P.Popowicza. W 1963 roku był dublerem W. Bykowskiego podczas startu do lotu Wostoka 5[5].

W 1964 roku był dublerem W. Komarowa podczas lotu Woschoda 1[6]. Miał być dowódcą statku kosmicznego Woschod 3[7], którego lot był planowany na koniec 1965 roku, ale z uwagi na wcześniejsze zakończenie programu Woschod do misji nie doszło. Po rezygnacji Związku Radzieckiego z kontynuowania lotów statków typu Woschod Wołynowa skierowano do grupy kosmonautów, którzy przygotowywali się do radzieckich załogowych misji księżycowych (program ostatecznie zarzucony po sukcesie amerykańskiego programu Apollo).



W 1968 r. był drugim dublerem G. Bieriegowoja podczas lotu Sojuza 3[8]. W następnym roku udał się w swoją pierwszą wyprawę w kosmos. 15 stycznia 1969 roku. Został dowódcą załogowego statku kosmicznego Sojuz 5[9]. Razem z nim na orbitę okołoziemską polecieli Aleksiej Jelisiejew i Jewgienij Chrunow. Podczas lotu doszło do pierwszego w historii połączenia się na orbicie dwóch załogowych statków kosmicznych – Sojuza 5 z wystrzelonym wcześniej Sojuzem 4 pilotowanym przez Władimira Szatałowa. Po pomyślnym cumowaniu dwaj kosmonauci: Jelisiejew i Chrunow poprzez otwartą przestrzeń kosmiczną przeszli na pokład Sojuza 4[10]. Wołynow samotnie kontynuował lot. Na Ziemię powrócił 18 stycznia po 3 dniach 54 minutach i 15 sekundach. Podczas lądowania na skutek problemów z silnikami hamującymi i spadochronem kabina załogowa miała większą prędkość niż normalnie. Wołynow podczas tej operacji stracił kilka zębów.
Soyuz-21.jpg

W następnych latach przygotowywał się do lotów na statkach Sojuz i wojskowych stacjach orbitalnych typu Ałmaz. W 1974 roku razem z Witalijem Żołobowem byli dublerami podstawowych załóg statków kosmicznych Sojuz 14[11] (trzecia załoga) oraz Sojuz 15[12] (jako dublerzy).

Do drugiego lotu w kosmos wystartował 6 lipca 1976 roku jako dowódca Sojuza 21[13]. Razem z Witalijem Żołobowem pracowali na pokładzie załogowej stacji orbitalnej Salut 5 (Ałmaz 3). Ich misja miała przede wszystkich charakter wojskowy. Pod koniec lotu Żołobow poważnie zachorował (prawdopodobnie na skutek przemęczenia miał problemy z psychiką) i misja musiała zostać przedwcześnie przerwana. Kosmonauci powrócili na Ziemię 24 sierpnia po 49 dniach 6 godzinach 23 minutach i 32 sekundach. Po zakończonym locie został kierownikiem oddziału kosmonautów. Łącznie Borys Wołynow spędził w kosmosie 52 dni 7 godzin 17 minut i 47 sekund.

17 marca 1990 roku z uwagi na osiągnięty wiek w stopniu pułkownika opuścił oddział kosmonautów.
Nagrody i wyróżnienia

Dwukrotnie otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego i Order Lenina. Został odznaczony m.in. Orderem Zasług dla Ojczyzny IV klasy, Orderem „Za Służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” III stopnia i innymi orderami oraz medalami. Uhonorowany przez Akademię Nauk ZSRR złotym medalem im. K. Ciołkowskiego. FAI (Międzynarodowa Federacja Lotnicza) przyznała mu dyplom im. W. Komarowa.