NIE WIADOMO DOKĄD… – 75. ROCZNICA WIELKIEJ AKCJI

75 lat temu, 22 lipca 1942 r., Niemcy rozpoczęli wywózkę Żydów z warszawskiego getta do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Treblinka II.

„Powiedzcie mojej mamie, że odjeżdżam, nie wiadomo dokąd…”

(cyt. za: Nachum Grzywacz, Dziennik, Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, ARG I 416)

Od tego dnia przez kolejne miesiące aż do jesieni 1943 r. – końca funkcjonowania Treblinki II będzie przypadać „okrągła” 75. rocznica śmierci Żydów – zamieszkujących głównie tereny wchodzące wówczas w skład Generalnego Gubernatorstwa. Wszyscy oni ponieśli śmierć w ramach ludobójczej Akcji Reinhardt – „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” (niem. „Endlösung der Judenfrage”).

Wielka Akcja deportacyjna getta rozpoczęła się 22 lipca 1942 r., w wigilię dziewiątego dnia żydowskiego miesiąca aw. W ciągu dnia na murach pojawiły się obwieszczenia informujące o „przesiedleniu ludności getta warszawskiego na Wschód”, asygnowane nie przez Adama Czerniakowa – przewodniczącego Rady Żydowskiej (Judenratu), lecz przez Radę Żydowską. Treść Obwieszczenia wchodziła w życie w trybie natychmiastowym. Jej treść kamuflowała prawdziwe znaczenie słowa: „przesiedlenie” (niem. Aussiedlung). Już dzień wcześniej, gestapo aresztowało około 60 zakładników: członków Judenratu, przedstawicieli inteligencji i osadziło ich na Pawiaku. W razie niepowodzenia Akcji, mieli oni ponieść konsekwencje tego i zostać rozstrzelani. Głównodowodzącym Akcji był SS-Sturmbannführer Hermann Höfle. Pomocnikami przy jej realizacji byli: SS-mani, gestapowcy, a także Łotysze, Ukraińcy, Litwini i tzw. „wachmani”. O przebiegu i tempie Akcji decydowali SS-Untersturmführer Karl Brandt i SS-Oberscharführer Gerhard Mende – pracownicy referatu IVB Urzędu Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa.

W nocy z 21 na 22 lipca zostały obstawione mury getta, tak żeby nie można było się z niego wydostać żywym.

Calosc TUTAJ