Podczas zwiedzania wystawy „Warszawa. Warsze” w pierwszej połowie 2014 r. moją uwagę na dłuższą chwilę przykuł wyświetlany tam film z dzielnicy żydowskiej, nakręcony w sierpniu* 1939 r. Film ten jest niezwykły z dwóch powodów. Po pierwsze został nakręcony na 2 tygodnie przed wybuchem wojny. A po drugie, jest kolorowy.

*W opisie filmu jest błąd. Film był prawie na pewno nagrany w sierpniu, gdyż na innych ujęciach widać biało-czerwone flagi na Pl. Piłsudskiego, przygotowane na obchody Święta Wojska Polskiego 15 sierpnia, a potem i samą paradę.

Amerykański lekarz dr Benjamin Gasul z żoną, latem 1939 r. pojechał do Rosji na cykl wykładów na temat wad serca u dzieci. Przy okazji,odwiedzili kilka europejskich krajów z kamerą. W sierpniu zawitali w Warszawie.

Materiał filmowy z dzielnicy żydowskiej to rzadkość. Zazwyczaj filmowano wizytówki miasta: Marszałkowską, Zamek Królewski czy Aleje Ujazdowskie.

Dzisiaj, świat utrwalony na czarno-białych zdjęciach czy filmach wydaje nam się czasem lekko nierealny, ponieważ jesteśmy odcięci od barw tamtych lat, barw, które łączą wczoraj z dzisiaj. A tu, od razu zauważamy czerwony krawat na szyldzie sklepu z koszulami, kolorowe nazwy sklepów, błękitna koszulę przechodnia, niebieską gablotę wystawową.

Doskonale znamy fotografie z ulic getta, przerażające sceny, wychudzonych ludzi, nieszczęśliwe dzieci. Na filmie widzimy młodych, sprawnych chłopaków, uśmiechnięte twarze, spokojnie przechadzających, lekko pochylonych starców żydowskich z rękami założonymi za plecami. Panów siedzących sobie na progach sklepu, czekając na klienta. Możemy się tylko domyślać o czym rozmawiają. O pogodzie? A może o polityce?

Sierpień 1939 roku, zaraz wybuchnie wojna, a oni znikną.

Mimo biedy jaką widać na ulicach, wszyscy  mężczyźni są elegancko ubrani. Białe koszule z postawionym kołnierzykiem, wielu w krawatach.

Młodzi chłopcy okrążyli rozstawiającego swój skromny towar starca. Pewnie mu trochę dokuczają. Na straganie widać oprawki okularów i okulary przeciwsłoneczne. W końcu jest lato, pełnia słońca.

Film był zapętlony i też w kółko można było go oglądać, za każdym razem zwracając uwagę na inne szczegóły.

W pamięci utkwił mi starzec w oknie, zajęty swoimi sprawami, a za oknem tętniąca życiem ulica.

-Malka

Przyslal Wojtek Lukasik

https://warszawapozydowsku.wordpress.com/.